Útvarpstíðindi - 01.04.1940, Side 13

Kolka um kveíSskapinn.
Fyrir 30 árum var mikið þýtt á íslenzku
af erlendum reyfurum af lélegasta tagi.
Byrjun sögunnar fjallaði um morð, mið-
bikið um nauðungartilraunir, en endirinn
um kossa og kærleiksríkt hjónaband. Unga
fólkið gleypti þessar sögur i sig. Þær eru
ekki til lengur, því þær voru lesnar upp
til agna, enda prentaðar á lélegan pappír.
Jónas Jonsson hóf þá í Skinfaxa harðvituga
árás á þennan skrílsmekk í bókmenntum og
gaf út á bréfspjaldi sýnishorn af málinu,
sem haft var á þessum þýðingum. Ég man
þar af þetta eitt: „Hann trakteraði átt-
unginn í knæpu-afturparti“.
Á þessum bernskuárum 20. aldarinnar var
það og helzt haft til veggjaskrauts, þar sem
híbýlasmekkur ungu stúlknanna réði mestu,
að fest var upp um alla veggi með látúns-
bólum safn af svokölluðum „keleríiskort-
um“, sem flutt voru inn í landið í þúsunda-
tali. Þau sýndu faðmlög karla og kvenna á
ýmsum stigum. Þetta er nú oi'ðið breytt á
yfirborðinu. Meiri smekkvísi er ráðandi í
útliti hibýla, en skrílsmekkur er meiru
ráðandi hjá mörgum í hljómlist og Ijóð-
læddist hljóðlaust milli trjánna í
aldingarðinum. — Ég komst svo
nærri þeim, að ég heyrði söng Pól-
verjanna. Þeir sungu bænarsálm til
guðsmóður og hann — Arhadek —
söng einnig. Ég heyrði það svo
greinilega. . . . En þá sá ég, að vopn-
aður varðmaður gekk fram með
húsinu.
Ó, hversu sárt mér fannst það, er
ég hugsaði til þess, að ég, sem hafði
verið tilbeðin af tugum manna,
skyldi nú vera svo langt leidd, að
liggja hér vegna manns, sem hafði
svívirt ást mína. — Og þó fórnaði ég
e. t. v. lífi mínu fyrir hann á næsta
augnabliki. Frh.
list. Hottintottahljómlist og illa rímaðir
dansknæpuvikivakar andlausrar Ameríku-
meitningar glymja á hljómská'lunum og
jafnvel í sjálfu Ríkisútvarpinu, en fólkið
fussar og sveiar við sígildri list í ljóðum
og tónum. Það þarf að hefja sömu baráttu
gegn þessu og þá, er Jónas hóf á sinum
tima gegn reyfurunum.
Ég er sammála ritstj. Útvt. um það, að
danslagatextar geti haft uppeldisáhrif til
góðs eða ills. Það höfðu rímur líka. En eitt
höfðu þær fram yfir. Þær héldu lifandi
tengslum við fornbókmenntirnar með kenn-
ingurn sínum og fornyrðum, sem gengu að
vísu stundum frarn úr hófi. En sú kynslóð,
sem eingöngu hefur yndi af korríró- og' dilli-
dó-ljóðum, slitnar úr menningarlegum
tengslum við fortíðina og verður ólæs á
skáldskap Einars Benediktssonar og Step-
hans G. Stephanssonar, hvað þá heldur á
Hávamál og Sólarljóð. Þess vegna á þessi
kveðskapur því aðeins rétt á sér, að hann
uppfylli ströngustu kröfur um rím og form.
Það þýðir ekki að afsaka hann með því, að
rímgallar finnist einnig hjá góðskáldunum.
Marmaralíkneski eftir snilling er fagurt,
þótt á það vanti handleggina, en postulíns-
hundur með gylltu trýni, svo tekin sé önn-
ur líking frá aldamótunum, er litils virði,
ef eyrun eða trýnið vantar.
íslenzk menning máls og ríms er éin hin
merkilegasta á jörðu hér og týndist aldrei
til fulls í eymd þjóðarinnar og basli. Nú á
hún það á hættu, að verða flámælt og* flát-
nefjuð, hljóðvillt og holgóma. Hvert á að
vera hlutverk Ríkisútvarpsins ef ekki það,
að forða henni frá slikri niðurlægingu?
P. V. G. Iiolka.
Um leið og ég þakka P. V. G. Kolka fyr-
ir framanskráða grein — bið ég hann af-
sökunar á, að hún — af séi'stökum ástæð-
um — birtist ekki eins fljótt og vera bar.
í flestu því, er Kolka gerir að umtals-
efni í grein sinni, er ég honum sammála.
En í sambandi við tillögu hans um, að haf-
in verði barátta gegn lélegum danslaga-
ÚTVARPSTÍÐINDI
377