Bankablaðið - 01.12.1952, Qupperneq 21

PAUL BAREAU:
StaSa sterlingspundsins í milliríkjaviSskiptum
[Fyrirlestur fluttur af Paul Bareau, ritstjóra
News Chronicle, á sumarnámskeiði bankamanna
í Oxford í sumar, þýddur og endursagður, all-
mikið styttur. H. A.]
Það verður að teljast næsta furðulegt, að
sterlingspundið skuli enn í dag vera notað
sem alþjóðlegur gjaldmiðill, að sterlings-
pundið, sem er ekki innleysanlegt í gulli,
sem hefur svo margskonar gengi, og Jrrátt
fyrir það, að miklar pundainnstæður eru
,,frystar“ eða óyfirfæranlegar á einn eða
annan hátt, skuli enn vera notað við ttm
helming af allri verzlun og „ósýnilegum"
viðskiptum alls heimsins.
Á hverju byggðust hinir miklu yfirburðir
sterlingspundsins? Menn báru traust til
þess og það var hvarvetna gjaldgengt. Meg-
in heimsviðskiptanna fór fram í pundum,
að nokkru leyti vegna þess, að Stóra-Bret-
land var stærsti innflytjandi á heimsmark-
aðnum og um leið stærsti útflvtjandi full-
unninna vara. Þar við bættist, að brezkir
Fyrirlestrarnir voru haldnir fyrir hádegi.
Eftir hádegi voru haldnir umræðufundir
og skiptust þátttakendur þá í smærri hópa.
Voru þá rædd ýmis mál í sambandi við
milliríkjaviðskipti og var mjög fróðlegt
að heyra sjónarmið hinna ýmsu þjóða.
Á kvöldin og um helgar var farið í smá-
ferðalög eða iðkað tennis, golf og aðrar
íþróttir eða menn sóttu boð sendinefnda
hinna ýmsu þjóða.
í annarri grein mun ég rekja aðalatriðin
úr einum fyrirlestrinum, sem þarna var
haldinn.
bankar, kaupsýslumenn, flutningafyrirtæki
og vátryggjendur létu hina beztu Jjjónustu í
té, svo að mönnum var hagur að því, að
viðskiptin færu fram í pundum.
í þá daga var aldrei talað um, að pundið
væri innleysanlegt, því að það var ekkert
betra til en pundið og því engin eftirsókn
í að innleysa það. Allir vissu, að það var
hvenær sem var hægt að fá eina standard-
únsu af gulli fyrir £ 3—17—lOyi í Englands-
banka. En á þetta var litið sem hvert annað
náttúrulögmál. Gull og sterling var eitt og
hið sama. Traust manna til pundsins var
ekki svo mjög byggt á því, að það var inn-
leysanlegt í gulli, enda var gullforði Eng-
landsbanka fyrir 1914 sjaldan meiri en 30
milljónir puncla, en nú er 600 milljón
punda gullforði talinn alltof lítill.
Styrkur pundsins fólst í því, að það var
allsstaðar gjaldgengt og að menn báru
traust til fjármálastjórnar Breta og Lund-
únir voru þá miðdepill heimsviðskiptanna.
Hvenær sem á Jmrfti að halda gátu banka-
stofnanir Lundúna dregið til sín fjármagn
hvaðanæva með því að hækka vaxtafót-
inn. Þessi aðstaða Lundúna byggðist fyrst
og fremst á því, að Bretland hafði að jafn-
aði hagstæðan greiðslujöfnuð við útlönd.
Sá mismunur var ekki jafnaður með því að
flytja gull til Bretlands. Þessar gjaldeyris-
tekjur voru notaðar til útlána til arðbærra
framkvæmda um allan heim, þannig að
hinn hagstæði greiðslujöfnuður Breta olli
ekki skorti á pundum með öðrum þjóðum.
Það var enginn „pundaskortur" í þá daga.
Nú hefur orðið breyting á þessu. Nú hafa
BANKABLAÐIÐ 31