Tímarit Tónlistarfélagsins - 01.06.1938, Blaðsíða 4

Tímarit Tónlista r f é 1 a g s i n s
fjarstæða fagnaðar, sem látinn er í ljós að loknu næstum
hverju verki, þá er enginn efi á því, að Beethoven er upþá-
haldstónskáld áheyrendanna, sem venjulega sækja þessa
hljómleika. Og því má ekki gleyma, að hér er um alþýðu
manna að ræða, er yndi hefir af tónlist og þar á meðal er
mjög margt af ungu kynslóðinni. Þegar litið er til annara
hljómleika, þá er tæplega hægt að búast við, þótt allt sé
uppselt, án tillits til verkefnanna, þegar Toscanini stjórnar
eða þegar einhver sérsetaklega vinsæll píanóleikari eða
kvartett lætur til sín heyra, að framúrskarandi hljómsveit-
arstíjórar og tónleikarar flytji svo oft og að þúsundir áheyr-
enda séu ánægðir að hlusta á tónverk, sem ekki eiga sterk
ítök í hug þeirra. Þegar svara skal þeirri spurningu, hversu
lifandi eða lífseig einhver tiltekin listaverk séu, þá verður
þyngri á metunum afstaða þeirra sem flytja þau og þeirra
sem veita þeim viðtöku, heldur en fræðisetningar nokkurra
gagnrýnenda, sem hneigð hafa til að skapa sinn eigin heim.
Það væri blátt áfram hlægilegt að taka í alvöru mark á
áliti barna á listaverkum, ef spurningin væri um kosti eða
galla á byggingu og listræni verksins, en sé um það að ræða,
hvort verkið sé lifandi, þá er allt öðru máli að gegna um
áhrif þess á börnin. Nú er það vitanlegt, að þau börn, sém
á annað borð hafa yndi af tónlist, eru næstum öll aðdá-
endur Beethovens. Eitt sinn fór ég með níu ára dreng, sem
var enganveginn sérstakur meðal jafnaldra sinna og
hafði oft hlýtt á tónleika fyrir börn, til þess að hlusta á
sjöundu hljómkviðuna og sagði drenguiúnn mér á eftir, að
hann hefði aldrei haft jafnmikla ánægju af neinu tónverki.
Nokkru síðar varð c-moll hljómkviðan í mestu afhaldi hjá
honum. Þegar allt kemur til alls, þá eru börnin ágæt til
leiðsagnar í þessum efnum, þau hafa engar fyrirfram mynd-
aðar skoðanir eða hleypidóma og þau segja álit sitt af full-
kominni einlægni, eins og skiljanlegt er. Ef tónlist Beetho-
vens hefir svo djúptæk áhrif á börn nútímans, þá er það
ekki nema þvættingur rökvilltra fræðinga, er þeir vilja telja
okkur trú um að dagar hans séu taldir, eða því sem næst.
Sannleikurinn er sá, að list Beethovens hefir aldrei verið
36
J