Tímarit Tónlistarfélagsins - 01.06.1938, Blaðsíða 5

Tímarit Tónlist arfélagsins
jafn lifandi og •einmitt nú, hún hefir langtum meiri þýðingu
fyrir núlifandi kynslóð, heldur en heilabrot ýmsra innan-
tómra skrumara nútímans.
Jafnvel árásin á lokaþátt niundu hljómkviðunnar, að
bræðralagshugsjónin, sem kemur þar fram, sé úrelt heim-
speki, getur heldur ekki staðizt nánari rannsókn. Sú hug-
mynd er einnig kjarni kristinnar trúar, trúar, sem enn er
ekki algjörlega í ósamræmi við líðandi stund, þótt slíku sé
haldið fram. En aðalatriði lokaþáttarins er ekki að þar sé
viss heimspeki flutt, heldur það, með hve stórfelldum hætti
það er gert. Það er stórfenglegt stef með tilbrigðum og þótt
okkur finnist stundum rödd spámannsins full hávaðasöm í
okkar þreyttu eyrum, þá skyggja kostirnir algerlega á alla
smávægilega agnúa og áheyrendurnir hrífast stöðugt með.
„Þannig er gleðin,“ sagði emn kunningi minn, sem ekki
var neinn sérstakur tónlistaraðdáandi, þegar hann hafði
hlustað á hljómkviðuna í fyrsta sinn. Og flestir, býst ég við,
hafa það mikið ímyndunarafl, að þeir geti hugsað sér það
tímabil, sem sköpun þessa verks tilheyrir, ef þeim finnst
blær þess einhversstaðar í ósamræmi við nútímann.
Þetta rifjar upp fyrir mér annað atriði: að það sé raun-
verulega ekki svo þýðingarmikið, þótt þær hugsjónir og
lífsskoðanir, sem eru grundvöllur að sköpun einhvers lista-
verks, tilheyri fortíðinni. Þeir, sem skilja forngrísku, og
einnig þeir, sem lesa meistaraverk grískra bókmennta í þýð-
ingum, meta þau engu að síður þótt þau væru rituð fyrir
fæðingu Krists. Aðdáun nútímans á Homer, Æschylus, So-
phocles, Euripides, Aristophanes og rómversku skáldunum,
svo sem Virgil og Horacius, sannar það, að þótt menning
einhvers tímabils sé undir lok liðin, þá geta listaverkin
lifað. Þannig er því farið með höggmyndalist og húsagerð-
arlist forn-Grikkja og Egypta, einnig má nefna aragrúa
fagra verka, sem gerð voru í Kína og Indlandi endur fyrir
löngu. Við getum notið fegurðar þessara listaverka, alveg
eins og þeirra tíma menn hafa gert. Þar með er ekki sagt,
að við getum sett okkur í spor þeirra, sem þá voru uppi og
séð hina listrænu framleiðslu með þeirra augum.
37