Tímarit Tónlistarfélagsins - 01.06.1938, Blaðsíða 6

Tímarit Tónlista rfélagsins
Vitanlega verður mat okkar og skilningur annar og hver
kynslóð verður að skapa sér sitt álit á listaarfi fortíðarinnar,
er því auðsætt, að aðdáunin er breytingum háð. En áhrifin,
ef um góða list er að ræða, haldast og jafnvel þó, eins og
t. d. að ýmsir frægir rithöfundar á 18. öld réðust á Shakes-
peare, þá væri varhugavert að draga þá ályktun, að skoðanir
þeirra hafi verið skoðanir samtíðarmanna þeirra almennt,
eða að minnsta kosti áhugamanna um skáldskap og leiklist.
Það er engin ástæða til að ætla, að tónlistin sé öðrum
lögum háð en aðrar listir, hvað langlífi snertir. Stundum er
sagt! að hún sé þeirra yngst, en það er mjög vafasamt. Tón-
list í einum eða öðrum búningi, er afarforn list og það eru
ástæður fyrir því, að þau tónverk, sem enn eru lifandi, hafa
verið rituð á síðustu fimm öldum, eða því sem næst. f fyrnd_
inni var engin nótnaskrift þekkt og um leið og menningar-
tímabil ýmsra þjóða hurfu í tímans djúp hvert á fætur
öðru, þá hurfu söngvar þeirra um leið þar sem engir voru til
að halda þeim lifandi á vörum sínum. Einnig voru sam-
hljómar, í okkar skilningi á samhljóm tveggja tóna, óþekkt-
ir fram undir 11. öld, og tónasvið fornu hljóðfæranna var
mjög takmarkað. Mörg af einkennum tónlistarinnar og þau
tæki, sem notuð eru í þjónustu hennar, hafa þannig mynd-
azt og þróazt seint á tímum. Það má ennfremur benda á
ýmislegt í eðli listarinnar sjálfrar, til skýringar á því að
hin merkustu tónverk komu ekki fram fyrr en svo seint.
Tónlistin er óháðust allra lista. Að undanteknum nokkrum
sérstökum verkum, þá er hún ekki eftirlíkjandi, á sama
hátt og málara- og myndhöggvaralistin. Hún getur ekki sagt
sögu eins og ritlistin, efnið er almennt en ekki sérstætt.
Þær hugmyndir og geðbrigði, sem birtast í tónlistinni, verða
hvorki sögð með orðum eða með öðrum hætti, þannig að
skiljanlegt væri þeim, sem ekki hefði hlustað á tónsmíðina.
Þetta sjálfstæði tónlistarinnar gefur nokkra skýringu á því,
hversvegna hún þróaðist svo seint. „Listin vegna listarinn-
ar,“ er hugmynd seinni tíma, en á ekki betur við aðra list
en tónlistina.
Tónlistin varð þannig að bíða um aldaraðir eftir dýrkend-
38