Lesbók Morgunblaðsins - 24.01.2009, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 2009 Lesbók 7TÓNLIST
M
ark Kozelek vakti fyrst athygli þegar
hann fór fyrir hljómsveitinni Red
House Painters. Tónlistin mögnuð,
mikilúðleg í merjandi angistinni. Yfirbragðið
eiginlega gotneskt, flutningurinn angurvær
þar sem fremst fór engilblíð falsetturödd
Kozeleks. Textarnir þunglyndislegir og torræð-
ir, flæðið skuggalegt en höfugt. Í samanburð-
inum hljóma Tindersticks eins og Herman’s
Hermits!
Þegar Red House Painters steytti á skeri og
festist í fjöruborði um hríð beið
Kozelek ekki boðanna. Árið
2000 gaf hann út plötu undir
eigin nafni, hina sjö laga löngu
Rock ’n’ Roll Singer. Á henni eru
fjögur tökulög og þrjú frumsamin
en tökulögin voru eftir John Denver
og AC/DC og átti ástralska stuð-
sveitin þrjú þeirra. Kozelek umturn-
aði þeim lögum í angurværar kassa-
gítarballöður með eftirtektarverðum hætti og
það án þess að bregða svip. Hann bætti um
betur ári síðar og gaf út tíu laga plötu – ein-
göngu með AC/DC-lögum. Kozelek hafði
stundað svipaðar æfingar í gegnum Red
House Painters og tæklaði þar lög með Kiss,
Genesis, Yes, Wings og Cars.
Eftir AC/DC-plöturnar hafa fleiri ábreiður
eftir Kozelek komið út, hér og hvar. Rétt fyrir
jól kom platan The Finally LP út, þar sem
tilraun er gerð til að stefna þeim
munaðarleysingjum saman í eina
rétt. Lög eftir Stephen Sondheim
(„Send in the Clowns“), Low og Will
Oldham eru send í gegnum við-
kvæmnislegt nálarauga Kozeleks.
Toppurinn er þó svakaleg útgáfa
á lagi Hüsker Dü, „Celebrated
Summer“. Yfirhalning Kozeleks
er slík að hörðustu steinhjörtu
verða að dufti við fyrstu hljóma.
The Finally LP | Mark Kozelek
Hinn harmljúfi
L
angt síðan við höfum sést! Og heyrst!
Það hljóta að vera komin, hvað, fjögur
ár síðan síðast? Hvar ertu búinn að ala
manninn maður? Ég var farinn að
halda að þú værir dauður, a.m.k. dauður úr öll-
um æðum. En bíddu, hvað er að atarna? Hvað
ertu með þarna í handarkrikanum? Nýja
plötu? Það munar ekki um það. Æ, segðu okk-
ur nú frá. Það eru allir búnir að bíða með önd-
ina í hálsinum eftir að þú rumskaðir, þú mikli
drottnari aðgengilegs, jaðarbundins og list-
ræns nýbylgjurokks!
Og hertoginn svarar að bragði:
„Ja … hvað get ég sagt? Þetta er rétt hjá
þér, þú nýbylgjuelskandi heimsbyggð. Það er
ansi langt síðan ég og skósveinar mínir, Alex
Kapranos og allir hinir, höfum gert eitthvað af
viti. Fjögur ár!? Uss uss … en það er ekki svo
að við séum búnir að vera stjarfir af kvíða
vegna ímyndaðra vona og væntinga, nei nei,
það er ekki svo. Að vísu sló samnefndur frum-
burður minn svo rækilega – og óvænt –
í gegn að ég nánast missti öll
vopn úr höndum mér. Okkur fé-
lögunum var vissulega hrósað
fyrir seinni plötuna, You Could
Have It So Much Better, sem kom
út strax ári síðar nota bene, en eftir
á að hyggja verð ég að segja að hún
var að mörgu leyti einhvers konar
þynnka eftir ofsafylleríið þarna í blá-
byrjun. Ég sver það, ég og Kapranos
litli fórum að dufla við að semja eitthvað strax
eftir skammt númer tvö en það virkaði bara
ekkert. Ég sá til þess að því efni yrði hent!
Okkur kom saman um að þetta væri bara allt,
allt of knappt allt saman. Við vorum þá á stöð-
ugum flengingum um hvippinn og hvappinn,
boðandi fagnaðarerindið og okkur vantaði
tíma, hvíld. Tíma til að draga inn ný áhrif, tíma
til að vinna með og breyta eitthvað til í því sem
við vorum að möndla með í upphafi.
Ég get lofað því að einhverjir eiga eftir að
verða hissa – hvað segiði krakkar mínir t.d. um
nokkurra mínútna mínímalískt, seiðandi og
taktfast tæknó? Hertoginn fylgist með!
Nú svo ákváðum við að skíra plötuna því
fróma nafni Tonight: Franz Ferdinand og
fengum, eins og okkar var von og vísa, hipp og
kúl ljósmyndara til að „skjóta“ umslagið. Við
riðum alla leiðina upp til Skandinavíu að sækja
hann. Søren Solkær Starbird kallast piltur. En
þegar ég er settur svona upp við vegg, og beð-
inn að útskýra mál mitt, viðurkenni ég að ég
hef staðið fyrir afar stíliseruðu og lista-
skólatengdu rokki í gegnum tíðina sem fyrir
eitthvert kraftaverk hefur hlotið náð fyrir eyr-
um al- mennings. Ég veit að fjögur ár eru
sem eilífð í viðsjárverðum heimi
dægurtónlistarinnar. En í guðanna
bænum gefið þessari plötu séns.
Ég, Kapranos og hinir erum enn
flippaðir, enn grípandi og gerð-
um auk þess okkar ýtrasta til að
snúa aðeins upp á „formúluna“.
Ég bið því auðmjúklega ásjár
hjá öllum nýbylgjudýrkandi
þegnum þessa heims. Virð-
ingarfyllst – Hertoginn.“
arnart@mbl.is
Tonight | Franz Ferdinand
PLÖTUR VIKUNNAR
ARNAR EGGERT THORODDSEN
Franz Ferdinand
„Ég og strákarnir
erum í stuði!“
Sæll hertogi!
E
f þið eigið ekki þessa plötu er eitthvað
að ykkur,“ sagði David Letterman þeg-
ar hann kynnti Hootie and the Blowfish
og fyrstu plötu hljómsveitarinnar,
Cracked Rear View, í spjallþætti sínum hálfu
ári eftir að platan kom út 1994.
Þetta hafði sín áhrif. Sala plötunnar jókst
gríðarlega og var orðin söluhæst í Bandaríkj-
unum vorið 1995. Hún er nú í tólfta sæti yfir
mest seldu plötur sögunnar.
Þetta er þó ekki allt Letterman að þakka –
platan hlýtur að teljast meðal bestu debútp-
latna sögunnar, en að baki lá reyndar mikil
vinna.
Hootie and the Blowfish urðu til í
sturtuklefunum á stúdentagörðunum við
ríkisháskólann í Suður-Karólínu. Gítar-
leikarinn Mark Bryan heyrði Darius Rucker
syngja í sturtu og þótti mikið til koma.
Nokkrum dögum síðar komu þeir tveir fram
í fyrsta sinn undir nafninu The Wolf Brothers
og sungu lög eftir aðra. Síðan bættust Dean
Felber og Jim Sonefeld við og þar með var
þessi magnaði kokteill af poppi, blús, sóli,
kántríi og rokki til.
Þetta var árið 1986. Við tók hefðbundið spil
á börum og öðrum smálókölum í Karólínu
næstu átta ár þar sem hljómsveitin aflaði
sér ómældra vinsælda. Þetta
vakti athygli Atlantic
Records sem gerði út-
gáfusamning við hljóm-
sveitina og gaf út fyrstu
plötuna, Cracked Rear
View.
Þrjú lög á plötunni kom-
ust inn á vinsældalista vest-
anhafs. Lengst náði Only
Wanna Be With You í sjötta
sæti en Let Her Cry og Hold
My Hand komust í níunda og
tíunda sæti.
Let Her Cry er falleg ballaða þar sem rödd
Ruckers nýtur sín. Og það er óneitanlega fyrst
og fremst hún sem ljær hljómsveitinni sinn
sérstaka karakter. Þykk og kröftug röddin
getur ekki bara fyllt sturtuklefa heldur hvaða
gímald sem er. Hún er dramatísk en miðlar
líka smitandi gleði.
Ballöður liggja satt að segja ótrúlega vel
við Rucker, en auk Let Her Cry
eru I’m Going Home, Not Even
Trees og Goodbye til vitnis um
það á Cracked Rear View.
Í þessum lögum má heyra
sterk áhrif frá Tom Waits, en
rokkið hafa þeir að stórum
hluta frá REM. Only
Wanna Be With You gæti
hreinlega verið úr smiðju
skólastrákanna frá Bost-
on, einnig Hold My
Hand, Time, Running
from an Angel og
Drowning þar sem Ruc-
ker syngur um kynþátta-
pólitík heimaslóðanna af áreynslulausri inn-
lifun.
Það er erfitt að fylgja eftir fljúgandi starti.
Væntingarnar verða miklar. Og þótt önnur
plata Hootie and the Blowfish, Fairweather
Johnson, hafi verið ágæt jafnaðist hún ekkert
á við þá fyrstu. Hún seldist þó í þremur millj-
ónum eintaka. Síðan hafa komið út fimm plöt-
ur með hljómsveitinni sem hafa ekki vakið
mikla athygli. Hljómsveitin hefur samt ekki
dalað mikið í vinsældum ef marka má þétta
tónleikadagskrána.
Darius Rucker hefur sent frá sér sólóplötu,
Back To Then, sem er mun poppaðri en plötur
Hooties og lítt áhugaverð. Sömuleiðis er sóló-
plata Marks Bryans, 30 on the Rail, fremur
slök. Galdurinn verður ekki til nema í sam-
spilinu.
En þótt vonbrigðin hafi verið nokkur með
Hootie and the Blowfish hin síðari ár varpa
þau ekki skugga á ótrúlega byrjun sveit-
arinnar. Þeir sem ekki eiga Cracked Rear
View ættu að bæta úr því.
throstur@mbl.is
Þ
rassþungarokkssveitin (með dassi af
dauða) geðþekka frá Brasilíu, Sepultura,
er enn að gefa út plötur og það með sæmi-
lega reglubundnum hætti meira að segja. Margir
sneru endanlega baki við sveitinni eftir hina
mögnuðu Roots (1996), fóru á brott með foringj-
anum, Max Cavalera, sem sagði skilið við sveit-
ina og stofnaði nýja, Soulfly. Þeir sem eftir stóðu
létu ekki slá sig út af laginu og réðu inn nýjan
söngvara, hinn stóra og stæðilega Derrick Green.
Kauði hefur staðið sína plikt ágætlega en með
hann í broddi fylkingar eru nú komnar út heilar
fimm hljóðversplötur, Against (1998),
Nation (2001), Roorback (2003),
Dante XXI (2006) og núna A-Lex. Þessi
nýi kafli í sögu sveitarinnar byrjaði nú
ekki vel og það fór ekki að birta til fyrr en
Roorback kom út. Þær jákvæðu móttökur
sem hún fékk blésu sveitinni baráttuanda í
brjóst sem aldrei fyrr og fór metnaðurinn
nánast upp úr öllu valdi en næsta plata,
Dante XXI, var konseptverk, byggt á Hinum guð-
dómlega gleðileik Dantes! Enn eru bókmennt-
irnar til hliðsjónar, en Sepultura-liðar hafa fært
sig aðeins nær nútímanum í þetta sinnið. Nú er
gengið út frá bókinni Vélgengt glóaldin eftir Ant-
hony Burgess, eða A ClockWork Orange eins og
hún heitir á frumtungunni. Titillinn vísar þannig í
aðalsöguhetjuna, Alex, og plötunni er skipt upp í
átján kafla sem bera torræða titla eins og vant er
með konseptverk. Hins vegar er ekkert verið að
flækja málin með sjálfri tónlistinni, sveitin
trukkar áfram af bylmingskrafti,
þrassið var skilið eftir fyrir löngu
og dagskipunin sem fyrr grúvandi
þungt, riff-legið rokk, oftar en
ekki í millitakti. Fyrri hæðum
verður kannski seint náð en Se-
pultura hefur verið á jöfnu stími
síðastliðin ár, prýðisárangur sé
litið til þess að saga hennar er
duglega þyrnum stráð.
A-Lex | Sepultura
Vélgengt glóaldin frá Brasilíu
Galdramennirnir frá Karólínu
POPPKLASSÍK
ÞRÖSTUR HELGASON
„Ef þið eigið ekki þessa plötu er eitthvað að ykkur“