Nýtt kvennablað - 01.05.1944, Qupperneq 5

NÝTT
KVENNABLAÐ
5. árg. - 4. ttol.
Apr.,Maí. 1944.
Ragnheiður Pétursdóttir:
tfim.tntíu qaol ntÚMbiQ. Aúts LsíenJilca. hv£.n$.éda.%s.
I fundarbók Hins íslenzka kvenfélags segir
svo:
„Hinn 26. janúar 1894 var fundur haldinn í
Goodtemplarahúsinu í Reykjavík. Til fundarins
höfðu boðað 8 konur i Reykjavík, til þess að
koma á samskotum til styrktar háskóla á ís-
Jandi.
Á fundinum mættu hér um bil 200 konur úr
Reykjavík og af Seltjarnarnesi. Tryggvi Gunn-
arsson var fundarstjóri og lýsti tilgangi fundar-
ins, en Þorvaldur Tboroddsen hélt langan fyrir-
lestur um báskóla i ýmsum löndum. Þorbjörg
Sveinsdóttir hélt langa ræðu um málið. Fund-
urinn ályktaði í einu hljóði að safna gjöfum og
efna til lilutaveltu, sem balda átli næsta liaust.
—- í nefnd voru kosnar 18 konur, sem áttu að
hafa allar framkvæmdir í þessu mikla máli.
Þessar konur voru kosnar:
Sigþrúður Friðriksdóttir, Kristjana Hafstein,
•larþrúður Jónsdóttir, Valgerður Rjörnsson,
Þorbjörg Sveinsdóttir, Sigríður Eggerz, Anna
Þetersen, Kristjana Tborsteinssen, llólmfriður
Björnsdóttir, Marla Pétursdóttir, Þóra Tborodd-
sen, Kristin Einarsdóttir, María Kristjánsdóttir,
Elinborg Kristjánsson, Ingibjörg Grímsdóttir,
Ingunn Hansdóttir og Guðrún Sigurðardóttir.
Þrjár konur lil vara: Kristin Arason, Þorbjörg
Hafliðadóttir og Sigríður Magnúsdóttir.“
Eftir að bafa lesið fundarbækur Ilins Islenzka
kvenfélags og bugsað um fundarsamþykktir
félagsins, finnst mér þessi breyfing, sem rís hér
í bæ í ársbyrjun 1894 vera andmæli gegn þing-
inu, sem þá bafði oft fellt frumvarp um að
stofna háskóla á Islandi. En mótmælin gegn
þessari neitun Alþingis kom frá þeim konum,
sem Jón biskup Helgason segir svo réttilega í
sögu sinni um Reykjavík, að liafi selt svij) á
bæinn. — Það gerisl hér úti á íslandi ]iað sama
og gerzt bafði nokkurum tugum ára áður í
Bandaríkjum Ameríku, að konurnar rísa upp
og berjast fyrir frelsi annara. Þar byrjaði kven-
frelsisbaráttan á því, að konur tóku sterkan
])átt í því að þrælahaldið yrði afnumið. Hér er
fyrsta pólitíska kvenfélagið stofnað til aukinn-
ar báskólamenntunar og ])á sérstaklega laga-
menntunar.
Þetta sýnir glöggt stórbug þessara kvenna.
Að byrja slarf sitt með því að auka andlegt
frelsi þjóðarinnar. Það var samboðið upphafs-
starfsemi kvenréttindanna á íslandi.
Það var viturlega skij)að i 18 kvenna nefnd-
ina. Iláyfirdómarafrúin var kjörin forseli. Hún
hafði efni góð og góð húsakynni. Hún var höfð-
ingi í lund og fyrirmannleg að vallarsýn. Um
hana blutu konur bæjarins að fylkja sér. Vara-
forsetinn Þorbjörg Sveinsdóttir hefir efalaust
átt mikinn þátt í þessari breyfingu. Eldheit og
áköf fylgiskona livers þess máls, sem hún áleit
að væri þjóð sinni til frama og velferðar. —
Elinborg Kristjánsdóttir, systir frú Sigþrúðar
Friðriksdóttur og móðir frú Kristinar Vidalin
Jacobsson var höfðingi, sem ekki átti marga
sina líka. Og svona mátti segja um þessar kon-
ur, sem kosnar voru í stjórn báskólanefndar-
innar.
Það hefir verið stór fundur 1894 þar sem
200 konur voru saman komnar í einu. Og allar
voru á sama máli um að befja fjársöfnun til
að koma upp háskóla á íslandi. Og málið átli
að ná til allrar þjóðarinnar. — Ég býst við því,
að bak við þetta mál sé pólitík sú á Alþingi, að
bvað eftir annað hafði verið felll frumvarp um
stofnun háskóla á íslandi. En flutningsmaður
þess frumvarps var Benedikt sýslumaður
Sveinsson, bróðir Þorbjargar ljósmóður.
Ekki finnst mér ég ganga þess dulin, að for-
ystukonunum að þessari vakningu bafi verið
það ljóst, að þær með þessari fjársöfnun yrðu