Nýtt kvennablað - 01.09.1945, Side 13

NÝTT KVENNABLAÐ
11
bræðralag. Öðrum fannst hún „ókvenleg", ekki
sízt karlmönnum, sem lítið var um það gefið að
konur seildust inn á þeirra verkahring, og jafn-
vel óttuðust að þær tækju völdin í sínar hend-
ur. Heima fyrir voru harðar rimmur háðar út
af fyrirlestrum og skrifum frú Bríetar um jafn-
réttismálin. En andúð og mótspyrna ýmsra,
bæði karla og kvenna gegn kvenfrelsis- og
jafnréttismálunum styrktu konur sem með þeim
voru, í þeirri trú að þær væru líka menn og
helmingur allrar þjóðarinnar og að þær gætu
ekki lengur setið hjá aðgerðarlausar og látið
karlmennina eina stjórna þjóðarbúinu. 19. júni
1915 fengu íslenzkar konur kosningarétt og
kjörgengi til Alþingis. Þessum mikla sigri var
fagnað. Djúp fagnaðaralda hreif hugi þeirra
sem fyrir þessu höfðu barizt. En sem fyrr voru
konur yfirleitt hlédrægar og höfðu sig lítið í
frammi. Þá brýndi frú Bríet þær til þess að not-
færa sér hin fengnu og lengi þráðu réttindi.
Hún var alltaf ung í anda, hafði óbilandi kjark
og vinnuþol og brennandi áhuga fyrir öllum
framfaramálum þjóðarinnar. En íslenzk ein-
angrun og kúgun var aldagamall vani og kon-
unum lengi fjötur um fót. Margar eldri konur
voru þyrstar í fróðleik og söknuðu þess alla æfi
að hafa ekki í æsku getað notið skólamenntun-
ar. Nú birti af nýjum degi. Skólunum fjölgaði
og gáfaðar ungar stúlkur gátu ásamt bræðrum
sínum gengið á æðri skóla og að náminu loknu
stóð þeim opin leið að ýmsum störfum og em-
bættum. En þá var sá þröskuldur í vegi, að fá-
tækum stúlkum var erfitt að kosta sig til fram-
haldsnáms. — Sumarkaup þeirra við erfiðis-
vinnu hrökk skammt, oftast var það helmingi
lægra en karlmanna, urðu því margar að hætta
á hálfnaðri leið vegna efnaskorts. Frú Bríet
fann hvar skórinn kreppti að og að úr þessu
yrði að bæta. Vaknaði þá þessi hugmynd hjá
henni að stofna þyrfti Menningarsjóð kvenna.
— Er sá sjóður nú stofnaður og heitir Menn-
ingar- og minningarsjóður kvenna og er hann
nú orðinn kr. 25000.00. En betur má ef duga
skal. Kvenþjóðin, og öll íslenzka þjóðin, stendur
í mikilli þakkarskuld við frú Bríetu Bjarnhéð-
insdóttur. Á engan hátt gæti hún heiðrað minn-
ingu hennar betur, en með því að efla þennan
sjóð sem mest, svo hægt væri að veita fé úr
honum hið fyrsta. Ákveðið er að hafa einn sér-
stakan söfnunardag á ári hverju til eflingar
sjóðnum. Dagurinn er 27. september — afmæl-
isdagur frú Bríetar. — í haust verður fyrsti
fjársöfnunardagurinn. Þá er gott tækifæri fyr-
ir íslenzku þjóðina að sýna í verki að hún minn-
ist brautryðjandans og kann vel að meta starf
hennar og um leið greiða götu ungu stúlknanna,
svo þær hljóti þá menntun að þær séu færar um
að leggja góðan skerf til að byggja upp hið
unga íslenzka lýðveldi. Védís Jónsdóttir
Útvarpið og „kvenlegir eiginleikar“.
Nokkrum dögum eftir útvarpskvöld Kven-
réttindafélags Islands 19. júní s. 1., þar sem
konur töluðu að flestra dómi ágætlega fyrir
launajafnrétti og öðrum réttinda- og áhugamál-
um sínum, flutti Vilhjálmur Þ. Gíslason þáttinn
„Um daginn og veginn“. Að sögn þeirra er
hlýddu, (en sú sem þetta ritar fór á mis við þá
ánægju) kom skólastjórinn nokkuð inn á það,
sem vakið var máls á hér í síðasta blaði, að
konur þyrftu oftar að láta til sín heyra í út-
varpinu. Taldi hann öll tormerki á að liægt væri
að fá kvenfólk að hljóðnemanum. Ýmist vildu
þær það ekki, eða eiginmenn þeirra settu blátt
bann fyrir slíkt. Þó voru heiðarlegar undan-
tekningar. Einn elskulegur eiginmaður hafði
t. d. tekið boði útvarpsins grátfeginn, því „hún
talar þá ekki heima á meðan“. Smekklega sagt:
En annars hafði Vilhjálmur Gíslason fullyrt,
og má telja víst að hann hafi gert það fyrir
hönd útvarpsráðs, að konur væri æfinlega vel-
komnar með hugðarefni sín í útvarpið, ef þær
töluðu í samræmi við sína „kvenlegu eiginleika“.
(Eg treysti því að hér sé rétt með farið). Nú
væri því næsta fróðlegt að spyrja: Hvað telur
skólastjórinn og útvarpsráð kvenlega eigin-
leika ?
Er t. d. ókvenlegt af ungri stúlku, sem stund-
að hefur nám við Verzlunarskóla fslands, svo
eitt dæmi sé nefnt, að fara fram á sömu laun
fyrir vinnu sína og skólabróðir hennar, er vinn-
ur sama eða samskonar starf?
Er ókvenlegt af húsmóðurinni að ætlast til að
starf hennar sé metið til jafns við vinnu bónda
hennar, og að henni sé því með nútíma tækni
og félagslegri samhjálp tryggður hæfilegur
vinnutími og sæmileg hvíld?
Og þannig mætti lengi halda áfram. M. J. K.
Nýju kvennablaði hefur verið sent hið nýja ársrit
kvenna: EMBLA. Ritstjórar eru: Valborg' Bentsdóttir,
Karólína Einarsdóttir og Valdís Halldói'sdóttir. Embia
flytur: ljóð, sögur, ferðaminnigar o. fl. og er ætlað að
vera bókmenntaleg. Er allvel af stað farið og óskar
blaðið útgefendunum til hamingju með ritið.