Morgunblaðið - 08.05.2010, Qupperneq 32

32 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. MAÍ 2010
JÓHANN Páll Sím-
onarson skrifaði opið
bréf til mín í Morg-
unblaðinu fimmtudag-
inn 6. maí sl. og leggur
fram ýmsar spurn-
ingar um málefni líf-
eyrissjóðsins Gildis.
Fyrir þá sem ekki vita
hefur Jóhann Páll
reynt að gera sig gild-
andi á ársfundum
Gildis undanfarin ár og skeytt tak-
markað um samþykktir sjóðsins eða
almenn fundarsköp en reitt til
höggs gagnvart stjórn og starfs-
mönnum óháð því hvort vel hefur
gengið eða miður. Málefnatilbún-
aðurinn hefur verið fátæklegur en
þó sjaldnast jafn rýr og nú.
Jóhann Páll hefur lesið skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis eins og
skrattinn Biblíuna. Á ársfundi Gild-
is hinn 28. apríl sl. fór Jóhann Páll
að venju mikinn í ræðustóli og hélt
því fram að í skýrslu rann-
sóknanefndar stæði að Gildi hefði
verið að veðja á móti krónunni og
hverju slíkt alvarlegt brot gegn
sjóðfélögum og íslensku þjóðinni
sætti.
Á fundinum var honum bent á að
í gjaldeyrisvörnum sínum hefði
Gildi einmitt tekið gagnstæða stöðu,
með krónunni en ekki á móti henni.
Gjaldeyrisvarnir Gildis gengu út á
að hagnast á hækkun
krónunnar en tapa á
falli hennar. Hlutverk
gjaldeyrisvarnanna er
að jafna sveiflur á er-
lendum eignum sjóðs-
ins sem minnka þegar
krónan hækkar og öf-
ugt þegar krónan
lækkar.
Áfram heldur Jó-
hann Páll að vitna í
skýrslu rann-
sóknanefndar með
sama hætti. Ekkert
sem hann segir standa í skýrslunni
stendur raunverulega í henni held-
ur eitthvað allt annað og þveröfugt
við það sem hann heldur fram. Þess
vegna eru spurningar Jóhanns
byggðar á fullyrðingum og for-
sendum sem ekki standast.
Í skýrslu rannsóknanefndar kem-
ur fram að forráðamenn bankanna
hafi fegrað stöðu þeirra fyrir stjórn-
völdum, fjárfestum, öllum mark-
aðnum og almenningi. Lífeyrissjóð-
irnir voru fjárfestar og þolendur og
höfðu engar upplýsingar umfram
aðra utan afmarkaðs hóps innan
bankanna. Það er á þessum for-
sendum sem Gildi getur ekki unað
því að tapa alveg víkjandi skulda-
bréfi á Glitni sem keypt var í útboði
í mars 2008.
Í febrúar 2007 fengu íslensku
bankarnir lánshæfismat hjá erlend-
um matsfyrirtækjum eins og bestu
fjárfestingakostir í víðri veröld og í
febrúar 2008 voru þeir enn metnir
betri eða jafngóðir fjárfestinga-
kostir og þeir höfðu verið á árinu
2002. Allur heimurinn fylgdist með
viðbrögðum við fjármálakreppunni
sem hófst síðsumars 2007 í Banda-
ríkjum. Fyrst var almennt álitið að
kreppan gengi fljótt yfir en smám
saman syrti í álinn og sjálfur seðla-
bankastjóri Bandaríkjanna sagðist
ekki hafa séð fyrir atburði sept-
embermánaðar 2008 þar í landi.
Á Íslandi fylgdust lífeyrissjóða-
menn og aðrir með fréttum af
lausafjárvandræðum bankanna og
viðbrögðum þeirra svo og fréttum
af tilraunum ríkisstjórnarinnar og
Seðlabankans til þess að efla gjald-
eyrisvaraforðann. Lífeyrissjóðurinn
Gildi hafði engar aðrar og meiri
upplýsingar en allir aðrir og á árs-
fundi Gildis í apríl 2008 fór Jóhann
Páll með árvissa skammarræðu um
of háan rekstrarkostnað lífeyr-
issjóðsins.
Jóhann Páll spyr líka um af
hverju nýjar lífslíkur séu teknar
upp í tryggingafræðilegu mati Gild-
is. Maður sem hefur kynnt sér mál-
efni lífeyrissjóða jafn ákaft og hann
á að vita að þetta er gert til að
fylgja þeim lögum og reglum sem
um sjóðinn gilda.
Skýrsla endurskoðenda Gildis
innihélt upplýsingar um innra mat á
einstökum skuldabréfum þar sem
kaupverð þeirra hafði verið fært
niður. Þær upplýsingar gætu ef
bærust til útgefenda þessara bréfa
orðið til þess að veikja samnings-
stöðu Gildis í nauðasamningum og
skaða þannig sjóðinn. Jóhanni Páli
er ekki trúað fyrir slíkum upplýs-
ingum og lái forráðamönnum Gildis
hver sem vill. Fjármálaeftirlitið
gerir enga kröfu til þess að Jóhann
Páll fái þessa skýrslu afhenta.
Á nýafstöðnum ársfundi Gildis
bættist Jóhanni Páli liðsauki frá
hópi manna sem tengist tilteknum
stjórnmálaflokki, Frjálslynda
flokknum. Ekki var það til að bæta
ástandið en vissulega setur að
manni hroll ef kröfur um svokallað
sjóðfélagalýðræði eiga að þýða að
stjórnmálaflokkar smali á ársfundi
og hertaki lífeyrissjóðina. Slíkt mun
ekki gerast í Gildi meðan Samtök
atvinnulífsins ráða einhverju þar
um.
Eftir Vilhjálm
Egilsson » Jóhann Páll
hefur lesið skýrslu
rannsóknarnefndar
Alþingis eins og
skrattinn Biblíuna.
Vilhjálmur Egilsson
Höfundur er varaformaður stjórnar
Gildis og framkvæmdastjóri SA.
Athugasemdir vegna
skrifa Jóhanns Páls
Símonarsonar um Gildi
Á UNDANFÖRN-
UM mánuðum hefur
umræðan um loftslags-
mál, í kjölfar hins svo-
kallaða Climategate-
máls, farið á undarlegt
stig. Í því máli var
tölvupóstum loftslags-
vísindamanna stolið og í
kjölfarið byrjuðu sam-
særiskenningar og
rangtúlkanir út frá full-
yrðingum um hvað það væri sem
tölvupóstarnir voru taldir innihalda.
Þetta hefur verið mikið í umræðunni
síðustu mánuði og margs konar rök-
leysur orðið til í kjölfarið. Fjölmiðla-
fólk, bæði erlendis og hérlendis,
virðist hafa fallið í þá gryfju að
draga umræðuna á plan afneitunar,
sem helst virðist eiga uppruna sinn
hjá ýmsum þrýstihópum með önnur
viðmið en vísindin að leiðarljósi. En
hvers vegna dregst umræða alvö-
rublaðamanna á þetta stig?
Nýlega birti Morgunblaðið grein
eftir Kristján Leósson („Góð vísindi,
slæm vísindi, sjúk vísindi og gervi-
vísindi“, 4. apríl 2010, bls. 34-35) þar
sem fjallað var um loftslagsvísindin
á afar villandi hátt. Þar var ýjað að
því að falsanir loftslagsvísinda-
manna ættu sér almennt stað og í
kjölfarið voru nefnd ýmis tilfelli þar
sem vísindamenn (ekki loftslagsvís-
indamenn) falsa niðurstöður. Þessi
tenging var gerð á þann hátt að les-
andanum var talin trú um að lofts-
lagsvísindin væru byggð á fölsunum
og svindli. Þetta var gert þrátt fyrir
að engin gögn lægju fyrir um að
þetta ætti sér almennt stað eða að
gögn vísindamanna væru fölsuð.
Tvær nýlegar rannsóknir vísinda-
nefndar breska þingsins komu ný-
verið út. Sú fyrri (sem kom út fyrir
grein Morgunblaðsins) bar sakir af
vísindamanninum Phil Jones, sem
er einn af þeim sem verst urðu úti í
hinu svokallaða Climategate-máli,
og í hinni seinni kom fram að lofts-
lagsvísindin væru traust og byggðu
ekki á fölsuðum niðurstöðum. Nið-
urstaða nefndarinnar varðandi Phil
Jones og CRU var nokkuð skýr.
Samt er nánast fullyrt í greininni að
falsanir loftslagsvísindamanna ættu
sér almennt stað:
„… sem þóttu sanna að nokkrir
vísindamenn innan stofnunarinnar
og samstarfsmenn þeirra hefðu
breytt gögnum um hitastigsbreyt-
ingar …“
„… vísindaleg kenning er smíðuð
en mælingum sem ganga gegn
henni er hafnað, breytt eða stungið
undir teppi. Tilfellið hjá CRU er því
miður ekki einsdæmi […] þar sem
margir keppa um frægð og
frama …“
Ekki hafa komið fram gögn sem
sýna fram á að þessar staðhæfingar
standist, þó svo að margir haldi því
fram og þá sérlega á ýmsum blogg-
síðum erlendis sem styðja sjónarmið
„efahyggjunnar“. Það má því segja
að þetta sé bein heimfærsla stað-
hæfinga þrýstihópa sem hafa önnur
markmið en að sýna fram á gildi
rökstuddra vísindaniðurstaðna. Á
Loftslag.is höfum við tvisvar sinnum
fjallað um loftslagsfréttir íslenskra
fjölmiðla (sjá nánari umfjöllun þar).
Í þessu ljósi eru það rökleysur
þegar staðhæfingar eru settar fram
án þess að á bak við þær liggi gögn
byggð á rannsóknum sem fram-
kvæmdar eru með vísindalegum að-
ferðum, eða fullyrð-
ingum er haldið á
lofti, þó svo að búið sé
að hrekja niðurstöður
varðandi þær eða
hreinlega rang-
færslur, sem maður
hefur jafnvel á tilfinn-
ingunni að séu settar
fram af ráðnum hug
eða í besta falli af
vankunnáttu.
Yfirlýst efahyggja
er vinsæl vafans að-
ferð til að grafa undan vísindunum.
Það virðist vera einhvers konar
markmið loftslagsefahyggjunnar að
snúa varfærni hinnar vísindalegu
orðræðu gegn sjálfri sér. Kenning
verður, að mati efahyggjunnar,
seint eða aldrei fyllilega sönnuð. Þar
af leiðandi má nánast engu halda
fram og alltaf verður réttlætanlegt
að efast um allt. Á sama tíma er
reynt að setja fram nýjar kenningar
sem eiga út frá mjög einhliða rökum
að fella viðteknar vísindanið-
urstöður. Það virðist sem efa-
hyggjumenn séu að bíða eftir næsta
Kepler eða Einstein eða Galíleó, vís-
indamanninum sem snýr loftslags-
fræðunum á hvolf og setur allt í sitt
rétta samhengi, sem væntanlega
mun þá smellpassa við heimssýn
þeirra. Það væri fróðlegt að sjá ís-
lenska fjölmiðla skoða rökleysur
þeirra sem afneita niðurstöðum vís-
indanna.
Þetta leiðir mig því að spurning-
unni í inngangi greinarinnar: Hvers
vegna dregst umræða alvörufjöl-
miðlafólks niður á þetta stig? Það er
ekki til einfalt svar við því, en ætli
því finnist ekki eins og mörgum öðr-
um að þetta sé málaflokkur sem erf-
itt er að setja sig inn í. Það tekur að-
eins um 15 sekúndur að henda fram
fullyrðingu sem ekki stenst skoðun,
en það getur tekið langan tíma að
hrekja rökleysuna, þar sem til þess
þarf oft að benda á gögn vísinda-
manna og útskýra þau.
Það verður að teljast ábyrgð-
arhluti að fjalla um þessi mál á for-
sendum þrýstihópa en ekki vísinda-
manna. Það er merkilegt til þess að
vita að ætlast er til þess að loftslags-
vísindin hafi alltaf 100% rétt fyrir
sér og ef það kemur upp smávægi-
leg villa í gögnunum þá eru vís-
indamenn settir í hóp falsara. Aftur
á móti þurfa loftslagsefahyggju-
menn aðeins að hafa rétt fyrir sér í
0,1% tilfella, til að stuðningsmenn
þeirra sjái fyrir sér sannanir þess að
loftslagsvísindin séu byggð á föls-
unum.
Það er ósk mín að loftslags-
umræðan komist á hærra plan í
framtíðinni, þar sem við skoðum
loftslagsvísindin á málefnalegan
hátt en ekki út frá upphrópunum
þeirra sem rangtúlka og afneita vís-
indunum.
Rökleysur lofts-
lagsumræðunnar
Eftir Svein Atla
Gunnarsson
Sveinn Atli Gunnarsson
» Í þessu ljósi eru
það rökleysur þegar
staðhæfingar eru settar
fram án þess að á bak
við þær liggi gögn
byggð á rannsóknum
sem framkvæmdar
eru með vísindalegum
aðferðum …
Höfundur er ritstjóri á Loftslag.is
ÁSKRIFTASÍMI 569 1100
Til sölu er eign þrotabús Bakkavíkur hf.,
Bolungarvík, fasteignin Hafnargata 86-90,
Bolungarvík, ásamt öllum vélum og tækjum til
rækjuvinnslu. Um er að ræða eina
fullkomnustu rækjuverksmiðju landsins með 5
pillunarvélum og 3 laservélum, svo og fullkominni pökkunarstöð. Æskilegt er að
kauptilboð nái til allra lausamuna í húsinu sem tilheyra rækjuvinnslu.
Óskað er eftir tilboðum í ofangreindar eignir eigi síðar en föstudaginn 14. maí nk. kl. 16.
Nánari upplýsingar eru gefnar á Fasteignasölu Vestfjarða,
Hafnarstræti 19, Ísafirði, sími 456-3244, fax 456-4547, netfang: eignir@fsv.is
Allar tæknilegar upplýsingar um verksmiðjuna gefur Jakob Magnússon, gsm. 895-7430.
TIL SÖLU
Rækjuverksmiðja
Íbúðin er 3ja herbergja 93 fm.
á 4. hæð í lyftublokk fyrir 60
ára og eldri. 2 svefnherbergi.
Fallegar innréttingar. Parket.
Yfirbyggðar suðursvalir. Ör-
yggishnappur. Glæsilegt út-
sýni til norðurs til Esjunnar og
út yfir sundin og höfnina.
Húsvörður. Myndavél í and-
dyri. Á 1. hæð hússins er sameiginlegur samkomusalur. Stutt í
alla þjónustu. Laus fljótlega. Verð 29,8 millj.
Gullfalleg eign á frábærum stað við miðborgina. Bjalla 407.
SKÚLAGATA 20 – RVK
Opið hús sunnudag, kl. 15-17
3ja herbergja íbúð fyrir 60 ára og eldri
M
bl1193821