Nýr Stormur - 21.01.1966, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGPR 21. janúar 1966.
%SMUR
9
MANNKYNS
SAGA
í dagblaðsformi
Cesar eða upplausn?
Með útnefningu öldungaráðsins á Cajusi Júlíusi Cesar, sem einræð-
isherra, fyrst um stundarsakir og síðar ævilangt, er lokið viðburðaríku
tfmabili í ævi lýðveldisins. Tímabili, sem ekki aðeins var tímabil mikilla
landvinninga og sigra út á við, heldur og einnig tímabili innri spillingar,
pólitískra óeirða og næstum þvi fullkomins stjórnleysis, og borgara-
styrjalda. Oftsinnis hafa á þeim 34 árum, sem liðu á milli dauða
Sulla og valdatöku Cesars, Rómverskir borgarar staðið andspænis hver
öSrum í blóðugum bardögum.
Það má til dæmis minna á samsæri það er Catalina, sem ávalt stóð
órói af, stóð fyrir árið 63 meðal fátækra og fallinna aðalsmanna, eins
og hann var sjálfur fyrrverandi hermanna, manna, sem höfðu misst
eigur sínar m. a. fyrir afbrot og afkomendur fórnardýra Sulla. Sam-
særið var uppgötvað og margir af áhangendum Catalina voru teknir
af lifi. Margra daga umræður voru í öldungaráðinu um það hvaða refs-
ingu fylgismenn Catalina skyldu fá. Cesar mælti með mildi, en stillingar-
maðurinn Cato yngri mælti hinsvegar með hinum þyngstu refsingum.
Vopnuð uppþot fylgdu í kjölfariö og Catalina féll.
Það er vert að ræða hér um hina miklu mildi, sem Cesar hefir ávalt
sýnt fjandmönnum sínum. Margir þeirra, sem nú hafa verið gerðir að
háttsettum embættismönnum, bæði hér í borginni og í skattlöndunum,
börðust gegn honum undir stjórn Pompejusar.
Hann hefir ekki aðeins af göfuglyndi sínu fyrirgefið þeim heldur og
gert marga þeirra að vinum sínum.
Jafnvel á þrístjómarveldistímabilinu Cesar—Crassus—Pompejus, voru
stöðugar óeirðir um alla Ítalíu, sérstaklega í Róm. Slæmt hafði það
verið áður og ekki batnaði það nú og keyrði síðan um þverbak á tímum
siðustu borgarastyrjaldarinnar.
íbúar Rómar geta sagt okkur frá stöðugum götubardögum milli hinna
tveggja pólitísku flokka, hinna íhaldssömu, sem studdu Pompejus og
þeirra lýðræðissinnuðu, sem studdu Cesar. Þeir geta sagt okkur um
rán og morð og marga daga meðan á þessum átökum stóð, mátti telja
hundruð særðra og drepna.
f skjóli við þetta ástand og veikleika embættismannanna komu mörg
ljósfælin fyrirbrigði fram á sjónarsviðið og tóku völdin á götum Róm-
ar. Það er óhætt að segja að á þessum tíma ríkti algjört stjórnleysi
í höfuðstað heimsríkisins.
Auk þess má nefna að mútur voru daglegt hrauörflg,þQttu .sjáifsagcjur
hlutur 1 viðskiptalífinu, ekki aðeins embættismenn og hermenn. heldur
á ennþá hærra sviði.
Öldungaráðsmönnum og fjöldafundum var mútað. Þrístjórnararnir
allir, Cesar, Crassus og Pompejus notuðu sér þessar aðferðir. Já, jafn-
vel Cesar sjálfur sem fæddur er í auðugri fjölskyldu hefir í þessum
tilgangi fórnað svo stórum upphæöum að hann er kominn í miklar
skuldir — skuldir sem auðvitað hafa ekki minnkað vegna gjafmildis
hans og undanlátssemi.
Pull ástæða er til að ætla, að þessu ástandi létti 1 opinberu lífi Róm-
ar, og það er tæplega nokkur vafi á því, að Cesar er rétti maðurinn til
að koma reglu og skipulagi á hlutina. Að öldungaráðið varð að ganga
svo langt að skipa Cesar einræðisherra ævilangt og færa völdin þannig
yfir í einar hendur, er vandamál, sem framtiðin ein er fær um að skera
úr, hvort verður Róm til gæfu eða falls. í dag segjum við:
Við tökum hinn gáfaða Cesar fram yfir það stjórnleysi og upplausn,
sem ríkt hefir í málefnum Rómar undanfarin ár, þrátt fyrir að við
erum andvíg einræði. Gegn heimild þeirri er öldungaráðið hefir gefið
Cesari höfum við ekkert að segja, aðeins gegn takmörkunum þess.
Enginn maður af konu fæddur, hefir möguleika á að rikja til eilífðar.
Fegurð og hlýja
ÖMURLEGT!
Eftir því sem borgin okkar stækk-
ar og verður stöðugt ríkari og feg-
urri og skrautlegar opinberar bygg-
ingar votta um stöðu Rómaveldis í
heiminum, er jafnframt sorglegt að
sjá, að viss hluti af ibúum borgar-
innar hefir ekki haft siðmenningu
eða smekk til að fylgjast með í
þróuninni. Látum vera þótt göt-
urnar í íbúðarhverfunum séu illa
hirtar og múrveggirnir útkrassaðir
svo langt upp sem mannshöndin
nær. Kosningaslagorð eru senni-
lega nauðsynleg og þau má þurrka
út þegar kosningar eru afstaðnar.
En að íbúarnir skuli endilega þurfa
að mála allt milli himins og jarð-
ar á múrveggina, er furðulegra. —
Götuslúður og allskyns óþverraum-
mæli um þekktar persónur, eru að
sjálfsögðu skemmtileg lesning fyrir
þá, sem kunna að lesa og hafa yndi
af slíku. Að ásakanirnar og „upp-
Iýsingarnar“ eru langt út yfir það,
sem er skriftarhæft, er ekki hægt
að gera við, það sýnir slðmenn-
ingarástand viðkomandi.
En þegar nýbyggðar opinberar
byggingar og hin fjölmörgu minn-
ismerki, sem smátt og smátt er
verið að reisa víðsvegar um borg-
ina, ekki fá að vera f friði fyrir
pári og málningu, er hneykslið orð
ið opinbert. Þetta fólk virðist hafa
ómótstæðilega tilhneigingu til að
skrifa nafn sitt eða bókstafi alls-
staðar, þar sem það hefir verið og
það virðist ekki hafa áhuga fyrir
öðru en sjálfu sér.
Það verður hinsvegar að krefj-
ast þess að það hlifi opinberum
byggingum og minnismerkjum við
þessu skammarlega útflúri, bygg-
ingum og minnismerkjum, sem við
eigum öll. Borgarráðið verður að
gera alvarb?gar ráðst.afanir til þess
aö koma í veg-fyrir þetta ómenn-
'n>mTiega svinarí.
m i tini m ium in ii n imi 11 ii mn ii 1111111111111111 m 11(11111 iii
Veni, vidi, vici
\ Zela, Sýrlandi 2. ágúst 44 f. Kr. |
I Pharnakes konungur, sonur \
\ Mitridates. sem í mörg ár hefir \
\ verið svarinn fjandmaður Róm- :
I ar, hefir nú beðið ósigur fyrir
I Cesari. Pharnakes hafði notað
i sér innbyrðis deilur í Róm og
i ytri veikleika til að leggja undir \
\ sig stór landssvæði. Orrustan \
I varð auðveldur sigur fyrir Cesar \
1 og algjör ósigur Pharnakes, sem i
í hefir nú misst öll völd.
Í Eftir orrustuna snæddi Cesar \
\ góðan miðdegisverð og lét senda \
\ svohljóðandi skilaboð til Róm- i
i ar: „Veni, vidi, vici" — „Ég \
í kom, ég sá, ég sigraði.“
"iiiiiiiiiiiiitimiiiimiiiiiiiiiiimimiiiitiiiiiiiiiiiiimW
CESAR -
Rómverskar konur nota yfirdrifið
af fögrum efnum í tízkuföt sin.
Rómverskar hefðarkonur
Kyrtillinn með stuttum ermum er
venjulega ♦estur saman um mitt-
ið. Utan dyra notum við „pala“ í
hreinum litum.
í leikhúsinu tók ég eftir því hve
litríkum fötum Rómverskar konur
klæðast. Áhorfendasvæðið lýsti af
rauðum, gulum og grænum litum
og einstaka kona bar marinebláar
skykkjur með gylltum stjömum.
Hárið er greitt á listrænan hátt,
fest upp með nálum og bandi, þar
til það er tilsýndar eins og blóm.
Margar bera gimsteina eða gim-
steinum sett bönd, eins um hárið
og háls og handleggi.
KLEOPATRA -
Pramh. af bls. 8.
En Rómverjar eru frjálsir menn
og þrátt fyrir einræði Cesars, lifa
hugmyndirnar um lýðræðið, og í
Róm hafa aldrei dvalið konungleg
ar persómir utan þær er hafa verið
fluttar þangað sem sigraðir fangar.
Þess vegna æskja margii Róm-
veriar þess að Klenmtra fari aftur
til Egyptalands eða að minnsta
kosti að með hana verði farið eins
og hverja aðra rómverska konu, af
hærri stigum.
Cesari er á vissum stöðum gefið
hið hataða naf>’ Réx, konungur.
Pramh. af bls. 8.
landsstjóra fór hann niður til ftal-
iu. Þegar hann fór yfir landamæra-
fljótið Rubikon sagði hann þessi
frægu orð. Teningunum er kastað
og þar með var striðið við Pompej-
us hafið. Pompejus var ofurliði
borinn og varð að flýja til Grikk-
lands, en Cesar fylgdi honum eftir
og sigraði hann við Parsalos. Pom-
pejus flýði til Egyptalands, þar sem
hann var myrtur. Cesar hélt þang
að einnig, en var innikróaður af
Rómverskum herjum, sem honum
tókst þó að sigra að lokum. f
síðustu herferð sinni, til Spánar,
sigraði hahn loks hina Rómversku
fjandmenn sína og er nú viður-
kenndur sem einræðísherra heims-
ríkisins.
Öldungaráðið átti ekki annara
kosta völ en að útnefna hann sem
einræðisherra. í stórum dráftum
er ófriðurinn úti og ró og regla
ríkir nú í Rómaborg
Konur okkar verða
enn fegurri
Róm, 51. f. Kr.
Konur okkar gera vaxandi kröf-
ur ti! lifsins. Það er ekki nóg að
vera hraustur og heilbrigður, líta
sæmilega út og hafa orð á sér fyrir
hreinlífi. Stórborgin gerir sínar kröf
ur. Það eru ekki lengur aðeins
milljónerafrúr okkar sem eyða tíma
og peningum á ytra útlit. Sérhver
Rómversk stiilka er í dag með á
nótunum. Ein af blaðakonum okkar
hefir verið i heimsóknum hjá ung
um stúlkum og giftum konum til
að kynna sér fegrunaraðgerðir
kvenna í heimahúsum. Hún er nú
komin aftur á ritstjórnina og seg-
ir okkur lítillega frá þvi sem hún
sá og kynntist.
ama að gjöf frá guðunum. Það er
vísindanna að gjöra þetta allt miklu
yndislegra.
Hinir leiðinlegu og súru öldunga-
ráðsmenn geta farið að sofa. Prédik
anir þeirra eru raddir frá horfnum
tíma og það má hugga þá með þvi
að þrátt fyrir alla sína umhyggju
um andlit og líkama, þá gleyma
hinar ungu konur Rómar ekki skyld
um sínum við sjálfar sig og okkur,
sem menningarþjóð: Hver dós og
krukka, sem við finnum á snyrti-
borðum þeirra í hinni elskulegustu
óreiðu, hver nál, pinni og töng,
allt er þetta gert af hellensku list-
fengi og smekk. Hinu listfenga er
aldrei gleymt.
Ásamt hinum deglegu böðum eru
fegrunarvörur og fegrunaraðgerðl
ir ekki lengur neitt óhóf, heldur
sjálfsagður hlutur. Á meðan þessi
vandamál eru stöðugt rædd af hin
um áhyggjufullu öldungaráðsmönn
um og heimspekingum okkar, sem
skýrsk«t.« hi næglusemi og dyggða
forfeðra okkar ,hafa stúlkurnar
fyrir löngu sjálfar leyst vandamál-
ið í raun og veru og við getum ver-
ið ánægð með árangurinn.
Snyrtiborðið er ekki hergagna-
búr lastanna, heldin- fagurt vitni um
hinn góða listiðnað vom.
Júlíanska
gengur
Á snyrtil ði Rómversku konunn
ar kennir margra grasa. svo sem
púðurdósir ýmiskonar og smyrsla-
krukkur Það nýjasta eru krukk-
ur úr gleri, svo að maður getur séð
hva'. i þe’'"’ er og. margar stúlkur
eiga miklu meira en sést á með-
fylgjandi mynd.
Maður kemst ekki hjá þvi' að
eiga margar tegundir af kömbum,
handspeglum. sminkske^um og ein
hver ósköp af nálum, prjónum og
hárplokki .öngum. fyrir utan
stóran standspegil. o. s. frv.
í ig er ekki nægilegt að hafa
fengið frítt andlit og fallegan lík-
HárgreiSslan verSvr m listilegrl.
í dag
Róm. 1. janúar 45 f. Kr.
Hið nýja dagatal Júliusar Cesars
gengur í gildi í dag, eftir að hið
gamla tímatal var komið í slíka ó-
reiðu, að ómögulegt var að átta
sig á því.
Hið nýja tímatal er sniðið eftir
mjög nákvæmri rannsókn á árinu
og þar eru allar hátiðir og helgi-
dagar ákveðnir.
f marga mánuði hafa hinir lærð-
ustu starðfræðingar og stjömufræð
ingar unnið að málinu. Þeir hafa
reiknað út, mælt hreifingar stjarn-
anna og sólarinnar og auk þess
haft hliðsjón af hinu gamla egypska
tímatali.
Það tímatal sem hefn verið í
gildi síðan 303 f. Kr. reiknar með
3Ö4 dögum, 8 klukkustundum, 48
mínútum og 35 sekúndum i árinu.
En þegar sólarárið er 365 dagar,
5 klukkustundir, 48 mínútur og 48
sekúndur, varð að sjálfsögðu fljót-
lege um misræini að ræða. Til þess
að samræma nlmanaksárið og sól-
árið, varð sá háttur á hafður, að
árið var haft ?.i5 daga þrjú ár í röð
og fjórða árið var bætt við 23 dög-
um. Viðbótiiuii var skeitt aftan í
febrúar Þetta form gagnaði ekki
að heldur, m. a. vegna þess að
helgidagarnir voru ekki réiknaðir
með í sólárinu. Undir leiðsögn
stjör. 'raéðingsin; 3-sogines. er það
ákvörðun Cesars að hið nýja al-
manak verður 365 dagar.