Morgunblaðið - 21.05.2010, Blaðsíða 22

FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
E
inn af þeim ótalmörgu
vegaslóðum á hálend-
inu sem ekið er um
þótt þeir tilheyri ekki
hinu opinbera vega-
kerfi er jeppavegurinn um Vonar-
skarð. Samkvæmt tillögu stjórnar
Vatnajökulsþjóðgarðs að verndar-
áætlun fyrir þjóðgarðinn á að loka
þessum vegi fyrir umferð en þau
áform hafa mætt harðri gagnrýni
jeppamanna. Þeir hafa m.a. bent á
að umferð um veginn valdi ekki
spjöllum. Náttúru svæðisins stafi
ekki síður og jafnvel frekar hætta
af óskipulagðri umferð göngufólks
eða öllu heldur aðstöðuleysi fyrir
göngufólk á svæðinu.
Stýra umferð göngufólks
Samkvæmt tillögunni verður
umferð vélknúinna ökutækja milli
Svarthöfða og Gjóstuklifs óheimil
nema á frosinni og snævi þakinni
jörð í samræmi við almenna skil-
mála um vetrarakstur.
Þá verði hestaumferð í gegnum
Vonarskarð óheimil.
Þá er tekið fram að stýra skuli
umferð göngufólks um hverasvæðið
með tilliti til öryggis gesta og
verndunar jarðmyndana.
Tillagan að verndaráætlun er
að mestu byggð á tillögum fjögurra
svæðisráða þjóðgarðsins. Svæðisráð
svokallaðs vestursvæðis lagði til að
vegurinn yrði opinn frá 1. septem-
ber og fram að snjóum, en á þess-
um tíma er yfirleitt lítið um göngu-
fólk í Vonarskarði. Lokun vegarins
um Vonarskarð er raunar eitt af
fáum dæmum þar sem stjórn þjóð-
garðsins víkur frá tillögum svæð-
isráðs.
Málamiðlun ekki möguleg
Anna Kristín Ólafsdóttir, for-
maður stjórnar Vatnajökuls-
þjóðgarðs, segir að þau sjónarmið
hafi komið fram í stjórninni að ef
umferð væri leyfð, væri skaðinn
skeður. Svæðið væri fyrst og fremst
göngusvæði og stjórn þjóðgarðsins
þyrfti ávallt að vega og meta þarfir
mismunandi hópa. Þarna væri mikil
umferð göngufólks og svæðið væri
þar að auki viðkvæmt. „Ef við ætl-
uðum að halda þessu friðuðu frá
umferð og vernda gróðurfarið
Bara göngufólk en
hvorki hesta né jeppa
þarna, þá varð að taka af skarið.
Stundum eru málamiðlanir ekki
mögulegar,“ sagði Anna Kristín.
Meðal þeirra jeppamanna sem
eru ósáttir við að til standi að loka
veginum, er Skúli H. Skúlason,
framkvæmdastjóri Útivistar. Úti-
vist hefur ekki tekið afstöðu til
málsins en Skúli er á því að veg-
urinn eigi að vera opinn frá 1. sept-
ember ár hvert eftir að umferð
göngufólks er að mestu lokið. Hann
hefur bent á að akstur eftir hinni
hefðbundnu akstursleið ógni ekki
náttúrunni þarna. Leiðin liggi að
mestu á sandi og ummerki um akst-
ur séu að mestu leyti horfin að vori.
Honum hafi fundist það mjög
skemmtileg málamiðlun að hafa
veginn lokaðan fram til 1. sept-
ember, þegar gönguvertíðinni er að
mestu lokið.
„Hins vegar finnst mér sjálf-
sagt mál að tekið yrði fyrir akstur
inn í Snapadal og ef menn ækju
þarna að hausti þá þyrftu þeir að
ganga í um 20 mínútur að hvera-
svæðinu,“ sagði hann.
Skipuleggi gönguleiðir
Í Vonarskarði er heitur lækur
sem hlaðið hefur verið fyrir til að
hann sé betri til baða. Skúli segir
ekki síður mikilvægt að hugað verði
að því að koma skipulagi á göngu-
leiðir á svæðinu. Hveraleirinn hafi
látið nokkuð á sjá eftir göngufólk.
Þá vanti kamra á svæðið. Stærsta
ógnunin við svæðið sé ekki akstur
eða hugsanleg skálabygging heldur
aðstöðuleysi ferðamanna.
Frestur til að skila inn athuga-
semdum um tillöguna rennur út 24.
júní.
Vonarskarði lokað?
Tungnafells-
jökull
H
of
sj
ök
ul
l
Vatnajökull
Hágöngulón
Gæsa
vatna
leið
VO
NA
RS
KA
RÐ
Sp
ren
gis
an
ds
lei
ð
Grunnkort: LMÍ
Stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs vill banna umferð
bifreiða og hestamanna umVonarskarð.
Svæðið er í 800-1.300 m hæð yfir sjávarmáli
og gróður viðkvæmur eftir því.
Kaflinn sem
stendur til að loka.
Trölladyngja
22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. MAÍ 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Vandræðagang-
urinn um aðildar-
viðræður við Evr-
ópusambandið fer
vaxandi. Evrópu-
sambandið sjálft
er í uppnámi. Atvinnuleysi í
Frakklandi og Spáni er með
ólíkindum, ekki síst hjá fólki
undir fertugu, þar sem það er
nærri 40 prósent. Það er þó
vinnuaflið sem í hverju landi er
sveigjanlegast, en hugmynda-
fræði ESB gengur meðal ann-
ars út á hreyfanlegt vinnuafl.
Og allir vita um hremming-
arnar sem vonarmynt sumra
Íslendinga er að ganga í gegn-
um. Við þessar aðstæður er
Samfylkingin að reyna að ýta
Íslendingum nauðugum inn í
ESB. En nú hafa búrókrat-
arnir í Brussel ekki aðeins
áhyggjur af hræðilegu at-
vinnuleysi ungs fólks í sam-
bandinu og myntinni sem er að
molna sundur. Í nýlegri
skýrslu kemur fram að búró-
kratarnir hafa áhyggjur af
krötum á Íslandi og eru sumir
þeirra þó búralegir. Segja þeir
í skýrslu sinni um aðildar-
viðræðurnar, dagsettri 17.
maí, frá því áhyggjuefni að
Samfylkingin á Íslandi sé að
tapa fylgi. Svo merkilegt sem
það hljómar virðast brussel-
menn einnig hafa áhyggjur af
því að á sama tíma fari fylgi VG
vaxandi. Það er þó ríkis-
stjórnarflokkur líka og ber
sem slíkur fulla ábyrgð á
bjölluatinu í Brussel. Og enn
eitt er athyglis-
vert í þessari
öskugráu skýrslu
búrókratana. Þeir
segja að „margir“
efist um að „for-
ysta“ Samfylkingarinnar í rík-
isstjórn sé hæf til að leiða
hana. Þarna tala diplómatar og
búrókratar og slíkir opna ekki
munninn um svona mál nema
að hafa bæði kartöflu og
sveskju upp í sér á meðan.
Hver er þessi „forysta“ sem
„margir“ telja ófæra um að
leiða ríkisstjórnina, og hver er
hann þessi „margir“? Tveir
einstaklingar skipa forystu
Samfylkingarinnar. Varafor-
maðurinn Dagur berst nú fyrir
auknum hagvexti í Háaleit-
ishverfinu og er ekki í ríkis-
stjórn. Svo ekki er það hann.
Og vitað er hver hinn er. Og
hver skyldi hann vera þessi
„margir“ sem hefur vakið at-
hygli á að „hinn“ sé óhæfur til
að leiða ríkisstjórn Íslands? Til
að finna hann eru tvær vís-
bendingar hjálplegastar. Leit-
ið að búralegasta kratanum og
við þá leit skulu menn byrja á
þjóðskránni aftanverðri. Þetta
ætti að duga langflestum til ár-
angurs. Fyrir þá fáu sem enn
„hafa ekki séð ljósið“ má nefna
að „margir“ lítur upp til sín og
talar því iðulega um sig í þriðju
persónu. Verðlaun eru ferð til
Brussel með MS Evrunni, en
athygli er vakin á að enginn
hefur fengist til að tryggja
ferðina enn sem komið er.
ESB lítur svo á að
Samfylkingin sé í
framboði fyrir sig}
Áhyggjur ESB
Gylfi Magnússon,
efnahags- og við-
skiptaráðherra,
talaði á fundi Sam-
keppniseftirlitsins
í gærmorgun eins
og hann hefði síð-
ustu misseri verið algerlega
úr tengslum við umheiminn. Í
ræðu sinni sagði Gylfi: „Við
munum ekki endurreisa vog-
aðar fyrirtækjasamsteypur
sem lögðu undir sig heilu
markaðina á Íslandi.“
Þó að ráðherrann tali eins
og hann hafi dvalið á annarri
plánetu hlýtur hann að vita
betur. Hann hlýtur að vita að
einmitt það sem hann segir að
„við“ munum ekki gera hefur
verið að gerast.
Arion banki eignaðist smá-
sölurisann Haga eftir að eig-
endur fyrirtækisins höfðu
skuldsett það langt umfram
það sem eðlilegt gat talist og
misst það í kjölfarið. Bankinn
hefur allt frá yfirtökunni unn-
ið ötullega að því að endur-
reisa þennan markaðsráðandi
risa og tryggja fyrri eig-
endum yfirráðin
og eignarhaldið.
Landsbankinn
veitti sömu mönn-
um milljarða í af-
skriftir til að þeir
gætu tryggt sér
áframhaldandi eignarhald á
fjölmiðlarisanum 365. Í fram-
haldinu hefur hann veitt þeim
enn meiri ívilnanir til að þeir
gætu haldið áfram að eiga
þetta fyrirtæki. Til að gera
málið enn verra misnota þess-
ir aðilar Haga til að niður-
greiða útgáfu á vegum 365.
Með „við“ á Gylfi að sjálf-
sögðu við ríkisstjórnina, en
það er einmitt hennar hlut-
verk að koma í veg fyrir að
misnotkun og spilling ráði
ferðinni við endurreisn ís-
lensks atvinnulífs eftir hrun.
Það er hins vegar óhrekjandi
staðreynd að einmitt það sem
Gylfi segir að ríkisstjórnin
muni ekki gera hefur hún ver-
ið að gera allt frá því hún tók
við völdum. Hvað gengur
Gylfa til að bera slík ósannindi
á borð fyrir almenning?
Ríkisstjórnin gerir
einmitt það sem
Gylfi Magnússon
segir hana ekki gera}
Öfugmæli ráðherra
M
anneskjan virðist vera þannig
upp byggð að við eigum á
stundum erfitt með að skilja
kjarnann frá hisminu, að skilja
sannleikann frá bábilju og
samsæriskenningum.
Ótrúlega margir eru ekki sannfærðir um að
þróunarkenningin sé rétt og langt er frá því að
þeir séu allir í Bandaríkjunum.
Ég held að ástæðan liggi að hluta til í því að
formleg rökhugsun er tiltölulega nýtt tól í verk-
færakassa mannsins. Við erum hins vegar frá
náttúrunnar hendi mjög góð í því að finna or-
sakatengsl, jafnvel þar sem engin orsakatengsl
eru til staðar. Óreiða er nokkuð sem manns-
hugurinn getur illa þolað. Þess vegna er auð-
veldara fyrir marga að trúa því að heimurinn
allur sé verk einhvers skapara. Að einhver
áætlun og skipulag sé í gildi, þótt við skiljum það ekki sjálf.
Þetta er eðlilegt og þeir eru ekki illgjarnir eða heimskir
sem vilja frekar trúa á skaparann en sjálfsprottið líf úr
óreiðunni. Í hugum margra skiptir svarið einfaldlega ekki
máli – við erum hér núna og það breytir engu hvernig við
urðum til. Fyrir hvern einn einstakling skiptir svarið
vissulega ekki miklu máli, en fyrir samfélag okkar skiptir
það öllu máli að heimssýn okkar sé byggð á vísindalegum
sannleika og rökhugsun. Hugmyndir eins og þróunar-
kenningin eru grunnurinn að ótalmörgum framförum í
landbúnaði og læknavísindum.
En hvað er til ráða fyrir þá sem vilja veg vísindalegs
sannleika sem mestan? Bandaríski fjölmiðla-
maðurinn Robert Krulwich hélt erindi við út-
skrift hjá Cal Tech háskólanum þar sem hann
lítur á þetta vandamál sem átök milli mismun-
andi sagna. Sumar sögur eigi meiri samleið
með mannshuganum en aðrar.
Hann segir að vísindalegur sannleikur eigi í
stríði við aðrar sögur um það hvernig skýra
eigi tilurð lífs á jörðinni og það hvernig og af
hverju heimurinn er eins og hann er. Til að
vinna í þessu stríði er ekki nóg að hafa sann-
leikann að vopni, heldur verður að útbúa hann
í formi sagna, sem ekki aðeins eru auðskilj-
anlegri en vísindamál er oft, heldur einnig
virkja ímyndunarafl þeirra sem á þær hlusta.
Með því að benda á spörfugl og segja að hann
sé í ákveðnum skilningi lítil fiðruð risaeðla er
máluð mynd sem er mun líflegri en hrá fullyrð-
ing um að tegundir geti af sér nýjar tegundir.
Hann er alls ekki að tala um að skekkja eigi sannleikann
eða misnota í þessum tilgangi, heldur haga sögunni í sam-
ræmi við það hver hlustandinn er. Þetta er óþægilegt fyrir
marga vísindamenn, af því að í þeirra umhverfi skiptir það
meira máli að vera nákvæmur en að vera skemmtilegur og
áhugaverður. Mörgum vísindamanninum hrýs hugur við
því að matreiða niðurstöður tilrauna sinna ofan í almenn-
ing og búa þannig til eins konar „diet“-vísindi. En það er
fátt sem er jafn-áhugavert, spennandi og skemmtilegt og
góð saga úr náttúrunni. Hún þarf ekki að vera nákvæm
eða full af tölfræði. Hún þarf bara að vera sönn.
Sögur og sannleikurinn
Bjarni
Ólafsson
Pistill
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Útivist áætlar að um 80.000
manns fari um Kattarhryggi fyr-
ir ofan Bása í Goðalandi, en
hryggirnir eru hluti af göngu-
leiðinni um Fimmvörðuháls.
Göngustígurinn þar upp hefur
látið töluvert á sjá enda er um-
ferðin þung, þó hún sé auðvitað
misjöfn eftir göngumönnum.
Skúli H. Skúlason, segir að í
sumar standi til að hefja átak í
að lagfæra stígana. Búast megi
við mikilli umferð þar í sumar,
þ.e. ef gosinu í Eyjafjallajökli
linni.
Tugþúsundir
trampa
ÞREYTTIR KATTARHRYGGIR
Ljósmynd/Ingibjörg Eiríksdóttir
Þreyttir Göngustígarnir hafa látið
mikið á sjá. Þá þarf að laga.