Morgunblaðið - 03.01.2011, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 03.01.2011, Blaðsíða 14
14 FRÉTTIRViðskipti | atvinnulíf MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. JANÚAR 2011 • Skráðu þig á forgangslista og við sendum þér reglulega upplýsingar í tölvupósti um tækifæri sem við getum ekki sett í auglýsingar. Upplýsingar og skráning á www.kontakt.is. • Rótgróin, sérhæfð heildverslun með vélar og tæki. Ársvelta 140 mkr. EBITDA 25 mkr. • Ört vaxandi ferðaþjónustufyrirtæki í Reykjavík. EBITDA um 40 mkr. • Þekkt matvælavinnsla. Ársvelta 300 mkr. • Lítil heildverslun með sérhæfða vöru og góða afkomu. Heimsþekkt vörumerki. • Meðeigandi/fjárfestir óskast að traustu tæknifyrirtæki til að nýta vaxtamöguleika. Núverandi ársvelta um 160 mkr. og EBITDA um 30 mkr. Viðkomandi gæti starfað við fyrirtækið sem fjármálastjóri. • Veitingastaður og framleiðslufyrirtæki með indverskan mat, krydd, sósur og brauð sem selt er í verslunum og til stórnotenda. Auðveld kaup. • Vel þekkt innflutnings- og framleiðslufyrirtæki í byggingariðnaði. Velta á uppleið og góð verkefnastaða. EBITDA 35 mkr. Kaupverð felst að stórum hluta í yfirteknum langtímaskuldum en kaupandi þarf að leggja fram góðar tryggingar fyrir rúmlega 100 mkr. • Fasteignafélag með 9000 fm í öruggri útleigu. 25 ára leigusamningur. Áhvílandi hagstæðar langtímaskuldir um 840 mkr. 100% hlutur á 600 mkr. • Nýleg barnafataverslun með eigin innflutning að hluta. Ágætt tækifæri til að byggja upp sjálfstæðan rekstur. unni. Árangurinn liggur náttúrlega fyrst og fremst í því að við notuðum góðærið til að borga niður skuldir og er fyrirtækið að heita skuldlaust í dag. Ekki má heldur gleyma að við höfum haft mjög gott starfsfólk sem hefur barist með okkur í gegnum þetta. Við erum líka með augun opin fyrir tækifærum og keyptum t.d. Sökkul vegna þess að við sáum þar góða möguleika.“ Sökkull hafði sérhæft sig í sérsmíði ýmiskonar, þ.á m. hurðasmíði, og var einnig með þjónustu og umboð fyrir kerfisveggi og fleiri áhugaverðar lausnir. „Við þekktum fyrirtækið af góðu, vissum að það hefði miklum fagmönnum á að skipa og sáum með kaupunum tækifæri til að breikka okkar vöruframboð og nýta betur vél- ar og húsnæði,“ segir Eyjólfur. „Við eigum þetta stóra 4.300 ferm. vinnu- rými og berum af því fastan kostnað. Vélarnar úr þrotabúi Sökkuls fluttum við hingað inn og erum þess vegna ekki að bæta við fasta kostnaðinn að neinu ráði en náum að auka veltuna.“ Ekki fyrsta gengissveiflan Axis hefur samt ekki alltaf staðið jafnvel að vígi. Á löngum líftíma hafa verið miklar sveiflur í rekstrarum- hverfinu, en fyrirtækið rekur sögu sína allt aftur til ársins 1935 þegar afi Eyjólfs, Axel Eyjólfsson, opnaði lítið 60 ferm. smíðaverkstæði á Akranesi. „Fyrirtækið stækkaði smám saman og gekk ágætlega. Árið 1973 hófst smíði nýs núverandi húsnæðis í Kópavoginum. Sú framkvæmd var fjármögnuð að hluta með lánum frá Iðnlánasjóði og Iðnþróunarsjóði sem bundin voru við dollara. Þessi erlendu lán voru alveg skelfileg,“ segir fram- kvæmdastjórinn. Níundi áratugurinn einkenndist af miklum öfgum í gengis- og peninga- málum, og á þeim árum fékk Axis heldur betur að kynnast því hvað gengislán geta verið varhugaverð. „Það má orða það sem svo að þegar síðasta greiðslan af erlendu lánunum var gerð var skálað í kampavíni. Þetta hafði sitt að segja með það að fyrirtækið hefur ekki tekið nýtt lán í einhverja áratugi.“ Gömul útrásarlexía Útrásin er heldur ekkert nýtt fyrir Axis. Rétt eins og fyrirtækið brenndi sig á gengislánum fyrir nærri fjórum áratugum var það dýrmæt lexía þeg- ar íslensk húsgagnasmíði átti að leggja undir sig heiminn. „Það var einmitt upp úr 1980 að menn fengu áhuga á að prófa eitthvað nýtt og úr varð samstarf við Pétur B Lúthers- son arkitekt sem hannaði fyrir okkur línu af barna- og unglingahúsgögn- um. Hönnunin var sýnd erlendis og vakti töluverða athygli. Ég held t.d. að í þrjú eða fjögur ár í röð hafi þessi húsgögn verið til sýnis í Bella Center í Danmörku og hófst verulegur út- flutningur til Bretlands, Bandaríkj- anna og Belgíu. Meira að segja Har- rods í London seldi þessi húsgögn.“ Þegar mest var nam salan á barna- línunni um 40% af veltu Axis, en á endanum kom babb í bátinn. „Um miðjan 9. áratuginn voru gerðir samningar við erlenda aðila um sölu á húsgögnunum til nokkurra ára, og allt á föstum verðum. Þá hófst einmitt mikið uppbyggingartímabil, með miklum verklegum framkvæmdum, s.s. byggingu Kringlunnar og Flug- stöðvarinnar og laun hjá íslenskum smiðum nærri þrefölduðust á skömmum tíma sem eðlilega jók til muna kostnaðarhliðina hjá okkur. Upp undir 1990 kom svo samdráttur á alþjóðavísu og fóru sumir seljend- Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is Segja má að Axis húsgögn, sem fagna um þessar mundir 75 ára afmæli, standi furðuvel í miðri kreppu. Þegar bankahrunið skall á lögðust eigend- urnir í verulegar og kostnaðarsamar endurbætur á húsnæði fyrirtækisins á Smiðjuvegi, og fyrir skömmu keypti Axis rekstur Sökkuls ehf. Allt var þetta gert án þess að taka lán, og það á sama tíma og mörg fyrirtæki í hús- gagna- og innréttingabransanum berjast í bökkum „Kreppan í byggingariðnaðinum sjálfum byrjaði raunar löngu fyrir bankahrun, strax fyrri part árs 2008,“ segir Eyjólfur Eyjólfsson fram- kvæmdastjóri, en hann á fyrirtækið í félagi við bróður sinn Gunnar. „Til að draga upp mynd af stöðunni nú þá störfuðu þegar mest lét um 17.700 manns í byggingariðnaði og við mannvirkjagerð hér á landi en voru í fyrra 11.700 og talan sennilega komin undir 10.000 í dag. Berðu þetta saman við t.d. bankageirann þar sem mig minnir að starfi um 4.300, og hefur talan lækkað furðulega lítið þrátt fyr- ir hrun bankakerfisins.“ Stækka í kreppunni Eyjólfur fellst á að Axis standi vel. „Eða kannski er réttara að segja að okkur hafi gengið vel í varnarbarátt- urnir að eiga í miklum vandræðum með að greiða og t.d. fór þriðjungur endursöluaðila okkar í Bandaríkjun- um á hausinn. Eftir sat fyrirtækið með útistandandi kröfur upp á ein- hverjar milljónir. Á sama tíma nutu skandinavísk útflutningsfyrirtæki nokkurs konar ríkistryggingar á út- flutningnum en slíku var ekki að fagna hérlendis.“ Áætlanagerð erfið Á þeim tímapunkti var útflutning- ur lagður á hilluna. Eyjólfur er samt viss um að íslensk húsgagnasmíði geti vel átt erindi á erlendum mörk- uðum, og vill ekki útiloka neitt. „Það er mikil þekking hérna, og hand- bragðið og gæðin í mjög góðu lagi. Húsgagnaframleiðsla á Íslandi notar bara besta fáanlega hráefni og núna erum við með hlutfallslega ódýrt vinnuafl miðað við mörg önnur lönd. Þessar aðstæður kunna vel að skapa svigrúm til að gera spennandi hluti og við höfum meira að segja fengið nokkrar óformlegar fyrirspurnir frá aðilum erlendis. Sveiflurnar á geng- inu og ýmsu öðru gera hins vegar all- ar áætlanir mun erfiðari, og flókið að búa til og fara af stað með það lang- tímaverkefni sem útflutningur þarf að vera.“ Eyjólfur segir verkefnastöðuna góða í augnablikinu en m.a. sé verið að vinna töluvert fyrir tónlistarhúsið Hörpuna. „Við teljum samt viðsjár- verða tíma framundan enda fyrirsjá- anlegt að ekki verði mikið um fram- kvæmdir á næstunni. Efnahagshorf- ur á Íslandi til lengri tíma eru þó að mínu mati góðar og við höfum mikið af tækifærum. Við þurfum bara að spila rétt úr þeim.“ Útrásin Vinsæl barnahúsgögn Axis á alþjóðlegri húsgagnasýningu í Bella Center í Kaupmannahöfn, sennilega árið 1986. Línan var seld víða erlendis. Saga Stofnandi fyrirtækisins, Axel Eyjólfsson situr í forgrunni meðan hald- ið er upp á afmæli starfsmanns í húsnæði fyrirtækisins í Skipholti árið 1954. Notuðu góðærið til að borga niður skuldir  Hremmingar af völdum útrásar og gengissveiflna ekkert nýtt  Framkvæmdastjórinn segir Axis hafa lært sína lexíu fyrir nokkrum áratugum  Hafa síðan farið sér að engu óðs- lega, standa því vel að vígi og fagna 75 ára afmæli Morgunblaðið/Eggert Byrðar „Það má orða það sem svo að þegar síðasta greiðslan af erlendu lán- unum var gerð var skálað í kampavíni,“ segir Eyjólfur um hversu þung byrði það var að greiða af gengistryggðu láni sem tekið var á 8. áratugnum. Áhugavert er að líta yfir langa sögu Axis og kemur þá í ljós að stærstu áföllin í rekstrinum voru manngerð. Jafnvel þó hafi meira að segja gerst eitt sinn að fyr- irtækið fuðraði upp í eldsvoða nefnir Eyjólfur allt annað þegar hann er spurður um þyngstu höggin sem dunið hafa á. „Það hefur ýmislegt gengið á, t.a.m. hafa hagsveiflurnar alltaf komið mikið við byggingariðnaðinn og undantekningalítið verið ýktar af stjórnvöldum. En stærsta ein- staka áfallið var sennilega inn- ganga Íslands í EFTA. Þá hafði húsgagnaframleiðsla hér á landi vanist því að búa við 100% tolla á innfluttum húsgögnum og mik- ið sem þurfti að breytast á stutt- um aðlögunartíma,“ segir hann. „Ég er auðvitað á móti öllum verndandi tollum og veit að öll- um er fyrir bestu að hafa við- skipti sem frjálsust. Þá verða menn jú að vera góðir í því sem þeir eru að gera. Við brugðumst við EFTA-inngöngunni með því að fjárfesta í nýjum tækjum og öðlast getu til að fjölda- framleiða. Það reyndist vera mikið heillaspor og hefur gert okkur kleift að keppa við stóra erlenda framleiðendur allt fram á þennan dag.“ Verstu áföllin af manna völdum SVEIFLUR OG INNGRIP

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.