Morgunblaðið - 14.02.2011, Blaðsíða 11

Kiðagil eru dæmi þar um. Þær eru
léttar á fóðrum og því kostar minna
að nota þær til mjólkurframleiðslu
en kýrnar. Upp úr aldamótum voru
geitur haldnar víða í sjávarþorpum
upp á mjólkina að gera, því efna-
minna fólk hafði frekar geit en kú. Á
árunum í kringum 1930 þegar
kreppan var, þá voru um 3000 geitur
hér á landi og þær hafa aldrei verið
fleiri. Fátæktin hefur eflaust átt þátt
í þessari fjölgun þeirra. Þegar fer að
líða á síðustu öld, kemur vélvæð-
ingin til sögunnar og breyttir bú-
skaparhættir, sem urðu til þess að
geitum fækkaði. Einnig komu upp
smitsjúkdómar og voru fjárskipti
þess vegna, og geitunum var þá
slátrað líka á þeim svæðum sem
veikin kom upp. Ef skera hefur þurft
niður fé vegna riðu þá hafa geit-
urnar verið látnar fara líka, þó aldrei
hafi fundist riða í geit á Íslandi.“
Sæði tekið úr höfrunum
Birna segir að geitur hafi verið
haldnar sem gæludýr á Íslandi
meira og minna síðan um miðja síð-
ustu öld. „En um 1960 voru geit-
urnar ekki nema um 100 og þá höfðu
menn verulegar áhyggjur af því að
þær gætu dáið út. Þá var farið að
veita stofnverndarstyrk og geit-
unum hefur fjölgað síðan, núna eru
um 650 geitur á landinu. Þær eru
nokkuð dreifðar um landið og ég er
alltaf að heyra af nýjum geitfjáreig-
endum, sem er mjög ánægjulegt.
Það væri gaman ef þær kæmust yfir
þúsund.“
Vegna sjúkdómsvarna hefur
ekki mátt flytja geitur á milli svæða
og Birna segir það hafa hamlað
geitaræktun. „Ég tók sem meistara-
verkefni við landbúnaðarháskólann
að skoða erfðabreytileika íslensku
geitanna og þá kom í ljós að stofninn
er mjög mikið skyldleikaræktaður.
Það er áhyggjuefni og ein leið til að
bæta úr því og opna á milli, er að
taka sæði úr höfrunum. Við Jón
Hallsteinn Hallsson lektor í erfða-
fræði við LbhÍ og Þorsteinn Ólafs-
son dýralæknir hjá MAST fórum af
stað með söfnun hafrasæðis og var
það fryst og er það í fyrsta sinn sem
það er gert. Markmiðið er að blanda
stofninn og reyna að sporna við
aukningu í skyldleikarækt. Nýting á
sæðinu er þegar hafin á nokkrum
bæjum. Von okkar sem að þessu
stóðum er að áframhald verði á því.
Draumurinn er að sjá nokkur stór
geitabúa hér á landi með mjólkur-
framleiðslu, en það hefur sýnt sig að
ef það á að vernda einhvern stofn þá
er það ekkert gert í einhverjum
dýragarði. Ef stofn er ekki nýttur að
einhverju leyti þá vill hann verða út-
undan. Hann þarf að vera einhvers
virði. Því fylgir áhugi á ræktun, fóðr-
un og aðbúnaði og öðru þegar það er
einhver nýting. Hugmyndin með
námskeiðinu um íslensku landnáms-
geitina núna í mars er að reyna að
koma þessu eitthvað af stað, skapa
umræðugrundvöll.“
Indælis gæludýr
Geitur eru fagurhyrndar,
skemmtilegar og spakar skepnur.
„Þær eru mjög indælar og það er
ábyggilega ástæðan fyrir því að þær
hafa verið haldnar sem gæludýr í
gegnum tíðina. Þær eru vissulega
öðruvísi en sauðféð, þetta er sín
dýrategundin hvor og það er ekki
sanngjarnt að vera alltaf að bera
þær saman. Geitur hafa verið á hlið-
arlínunni og bændur hafa ekkert
verið hrifnir af því að smala geitum á
haustin því þær fara sínar leiðir, en
það er ekkert mál að bæta úr því.
Það er ekkert mál að halda þeim inn-
an girðingar, ef fólk ætlar sér það.
Þær virða rafmagnsgirðingar en
príla vissulega yfir netgirðingar,“
segir Birna sem sjálf á eina geit og
tvo kiðlinga. „Ég fékk þær í afmæl-
isgjöf, þær búa í Kjósinni og ég má
ekki flytja þær hingað í Borgarfjörð-
inn,“ segir Birna sem býr í Eskiholti
og er aðallega með hross en líka
fimm kindur til gamans og matar.
Morgunblaðið/Ómar
Yndi Börn hafa gott og gaman af samskiptum við dýr. Kiðlingar eru góðir.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Flott Geitin Nína er virðuleg.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. FEBRÚAR 2011
Ef þú ætlar að elda rómantískan kvöld-
verð handa elskunni þinni í kvöld
gæti verið vert að velja hráefni sem
þekkt er fyrir að vera kynörvandi.
Löngum hefur verið talað um að
ostrur, hunang og fíkjur hafi
slík áhrif svo það getur t.d.
verið góð hugmynd að gera
salat í forrétt með fíkjum,
góðu salati og hunangsdress-
ingu. Hunangið er sykursætt
og tengist framgangi náttúr-
unnar. Enska orðið honeymoon
er einnig dregið af hunangsmið-
inum sem hinum nýgiftu hjónum
var skenkt af til forna. Svo getur ver-
ið ágætt að gera einhvern sterkan og
góðan kjötrétt með chili út í. Það kemur
víst endorfíni líkamans á fullt og er líka
svo eldrautt og æsandi á litinn!
Rómantískur kvöldverður
Hunang, fíkjur og chili
í matinn til að kveikja ástareld
Dramatískt Einn 18. aldar koss á
leiðinni hér í Pride and Prejudice.
Alveg að bresta í koss Humphrey
Bogart og Ingrid Bergman.
Ný bresk könnun gefur til kynna að
lélegt mataræði í barnæsku kunni að
hafa áhrif á greindarvísitölu fólks. Þá
er helst átt við mataræði sem inni-
heldur mikla fitu og sykur sem og
unnar matvörur.
Könunin var birt í breska lækna-
blaðinu en þar segir að ekki sé algild
tenging á milli þessara þátta. Ákveð-
inn vísir sé þó að því að mataræðið
hafi áhrif. Er í þessu tilviki miðað við
almenna greind barna í kringum átta
ára en könnunin sýnir að mataræðið
upp að þriggja ára aldri skipti einna
mestu máli. Forsvarsmenn breska
matvælaeftirlitsins segja að slíkar
niðurstöður komi ekki á óvart. Rétt
eins og hollt mataræði hafi áhrif á
heilsu barna hljóti það líka að geta
haft áhrif á gáfnafar.
Ný bresk könnun á mataræði barna
Litlir snillingar Hollt mataræði hefur almennt góð áhrif á börnin okkar.
Getur haft áhrif á gáfnafar
Í mars mun Endurmenntun
Landbúnaðarháskóla Íslands í
samstarfi við Geitfjárræktar-
félag Íslands halda námskeið
sem er ætlað geitfjáreigendum
og öllu áhugafólki um geit-
fjárrækt. Námskeiðið fer fram
4. mars n.k á Hvanneyri í
Borgarfirði frá kl. 13.-17. Nánari
upplýsingar má finna á heima-
síðunni www.lbhi.is/namskeid.
Skráningar fara fram um net-
fangið endurmenntun@lbhi.is
eða í síma 433 5000.
Um geitina
NÁMSKEIÐ Í MARS
Chili Eldheitt og
fallegt í mat.
G l æ s i b æ | Á l f h e i m u m 7 4 | 1 0 4 R e y k j a v í k | Þ j ó n u s t a á l a n d s b y g g ð i n n i | S í m i 5 6 8 6 8 8 0 | w w w . h e y r n a r t æ k n i . i s
Pantaðu tíma í
heyrnarmælingu í síma
568 6880
og prófaðu Acto
Það er ástæðulaust að láta heyrnarskerðingu koma í veg fyrir að þú getir
notið þess besta í lífinu - að eiga samskipti við ættingja, vini og
samstarfsfólk í hvaða aðstæðum sem er.
Acto frá Oticon eru nýjustu heyrnartækin í milliverðflokki. Acto
heyrnartækin búa yfir þráðlausri tækni og endurbættri örtölvutækni
sem gerir þér kleift að heyra skýrar í öllum aðstæðum.
Acto eru falleg, nett og nærri ósýnileg á bak við eyra.
Ómótstæðileg heyrnartæki!