Ný saga - 01.01.1996, Side 80

Landsbyggðin og sagnfræðin
Mynd 3.
Snemma á öldinni
var stunduð kraft-
mikil brjóstsykurs-
gerð á Eskifirði.
Brjóstsykurinn var
mótaður í hand-
snúnum völsum og
voru sérstakir valsar
notaðir fyrir hverja
tegund. Tæki
brjóstsykurs-
gerðarinnar eru
varðveitt í Gömiu-
búð á Eskifirði.
skólamenntað fólk lítur á landsbyggðina sem
einhvers konar „gúlag“ og þeir sem setjist þar
að búi við andlega eymd og fræðilega ein-
angrun. Búseta á höfuðborgarsvæðinu tryggi
aftur á móti nauðsynlega nálægð við mikil-
vægustu stofnanir og helstu fræðimenn. í höf-
uðborginni megi hitta kollegana og eiga við
þá djúpar viðræður um fræðilegan vanda, nýj-
ustu kenningar og verkefni framtíðar en á
landsbyggðinni hljóti menn að kúldrast einir
og horfa í gaupnir sér.
Sannleikurinn er sá að viðhorf sem þessi
eru ekki í neinu samræmi við veruleikann. Á
undanförnum árum og áratugum hafa átt sér
stað miklar breytingar sem gera t.d. sagnfræð-
ingum ágætlega kleift að stunda áhugaverðar
rannsóknir á fjölmörgum sviðum úti á landi.
Og enn skal það ítrekað að búseta á viðkom-
andi svæði er í mörgum tilvikum nánast for-
senda þess að hægt sé að afla gagna um sögu-
lega þróun á því.
Auðvelt er að nefna dæmi um breytingar
sem koma sagnfræðingum á landsbyggðinni
til góða og auðvelda þeim alla fræðaiðkun þar:
Framfarir á sviði safnamála. Víða hafa skjala-
söfn og minjasöfn verið stofnsett eða stórlega
efld og hafa þau gjarnan að geyma gögn sem
veita ómetanlegar upplýsingar um sögulega
þróun á viðkomandi svæði.
Þróun framhaldsskólakerfisins. Stofnun
framhaldsskóla víða á landinu tryggir að fólk
með háskólamenntun á sviði sagnfræði og
annarra þjóðfélagsvísinda er búsett í hverjum
landshluta. Vegna þessa er auðvelt að ræða
fræðileg efni við kollega sem þekkja vel til
svæðisbundinna aðstæðna.
Þróun tölvusamskipta. Þeir möguleikar sem
tölvutæknin gefur hvað varðar samskipti og
upplýsingaöflun er fræði-
mönnum á landsbyggðinni
miklu mikilvægari en
starfsbræðrum þeirra á
höfuðborgarsvæðinu og
hefur skapað þeim nýja og
ómetanlega möguleika.
Almennar framfarir á ýms-
um sviðum. Nefna má
framfarir á sviði tækni og
samgangna sem auðvelda
sagnfræðingum sem öðr-
um öll störf. Allmargir
höfuðborgarbúar verða að
átta sig á því að tími land-
póstanna er liðinn - jafn-
vel í þeim landshlutum
sem fjærstir eru suðvestur-
horninu.
Að lokum þetta: Á
sagnfræðingum og öðrum
sem rannsaka þjóðfélags-
þróunina hvílir mikil
ábyrgð. Þeim ber að varpa ljósi á viðfangsefni
sín með eins hlutlægum og nákvæmum hætti
og unnt er og þá dugar vart að þau séu ein-
ungis valin og um þau fjallað út frá sjóndeild-
arhring höfuðborgarbúans. íslenskir sagn-
fræðingar mega t.d. aldrei falla í sömu gryfju
og íslensk stjórnvöld virðast hafa fallið í um
þessar mundir en sjóndeildarhringur stjórnar-
herranna í mikilvægustu málum virðist ein-
ungis ná l'rá Keilisnesi til Hvalfjarðar.
78