Morgunblaðið - 31.03.2011, Blaðsíða 10

Sveinn Kjartansson í Fylgifiskum deilir þessari girnilegu
laxauppskrift með lesendum Daglegs lífs þessa vikuna.
Uppskriftin er fyrir fjóra.
1 kg lax, beinlaus og roðlaus
2 msk ólífuolía
2 tsk grófkornasinnep
safi úr einni límónu
2 stk límónulauf (kaffirblöð)
1 hvítlauksrif
örlítill biti engifer
nýmulinn pipar og sjávarsalt
roð af laxaflaki (má sleppa)
Skerið laxinn í 4 bita. Blandið saman ólífuolíunni, sinn-
epinu, og límónusafanum. Saxið hvítlaukinn, engiferið og
límónulaufin mjög smátt eftir að hafa fjarlægt miðjustilk-
inn úr laufunum, bætið út í löginn og piprið. Leggið laxinn
og hreistað laxaroðið í kryddlöginn og geymið í kæli í ca
1–2 klst, áður en það er grillað. Þegar grilla á er byrjað á
að þerra kryddlöginn af roðinu og grilla það í ca 2 mín á
heitu grillinu áður en laxinn er settur á. Laxinn þarf að
grilla í u.þ.b. 2 mín á hvorri hlið og roðið u.þ.b. 4 mín og
gott er að smyrja kryddleginum sem eftir er í skálinni á
laxinn og roðið þegar búið er að grilla.
Byggsalat
200 gr bankabygg
1 msk msk hvítlauksolía
1 msk sítrónuolía
1 tsk hreinn grænmetiskraftur
nýmulinn pipar.
Safi úr ½ sítrónu
80 gr grænmeti t.d. spergilkál, rauðlaukur, blaðlaukur,
og rauð paprika, en má nota hvaða grænmeti sem til er í
ísskápnum.
3 stönglar sólselja (dill)
3 stönglar steinselja.
1 lúka ristaðar kasjúhnetur.
2 stönglar vorlaukur
1 lúka þurrkuð trönuber
1 lúka kókosflögur
Sjóðið bankabyggið samkvæmt leiðbeiningum á pakka
og kælið. Bætið olíunum út í bankabyggið, ásamt græn-
metiskraftinum, piparnum og sítrónusafanum og saxið
grænmetið smátt og bætið saman við. Grófsaxið sólselj-
una og steinseljuna og bætið út í byggið ásamt kasjúhnet-
unum, trönuberjunum og kókosflögunum. Ef eitthvað verð-
ur eftir af kryddleginum þegar búið er að grilla laxinn er
gott að hella honum yfir byggið og laxinn. Athugið að hægt
er að kaupa soðið kryddað bygg í Fylgifiskum daglega, en
þá án kasjúhnetanna, trönuberjanna og kókossins.
Uppskriftin
Grillaður lax með
frísklegu byggsalati
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sjávarkrás Laxinn og byggsalatið er girnilegt að sjá.
Kokkurinn Sveinn Kjartansson í Fylgifiskum.
má spara með því að borða meira af
korni, ávöxtum og grænmeti, í stað
þess að nota þessar vörur sem dýra-
fóður. Minni kjötneysla leiðir líka til
þess að færri dýr þurfa að fara í gegn
um það álag sem fylgir slátrunarferl-
inu.
Það er líka hægt að velja lífrænt
ræktað kjöt en í lífrænni kjötfram-
leiðslu eru dýrin alin á fóðri sem er
framleitt án tilbúins áburðar og eitur-
efna. Enn er lítið úrval af slíkum
vörum í íslenskum verslunum en með
því að spyrjast fyrir um þær geta
meðvitaðir neytendur skapað þrýst-
ing og eftirspurn eftir þeim. Hér á Ís-
Bergþóra Njála Guðmundsdóttir
ben@mbl.is
Rekja má um 18 prósent aflosun manna á gróður-húsalofttegundum tilframleiðslu á kjöti, eggj-
um og mjólk. Að auki krefst matar-
framleiðslan gríðarlegs magns af
vatni, orku og óæskilegum efnum
fyrir náttúruna.
En hvað geta venjulegar mann-
eskjur gert til að draga úr þessum
áhrifum, annað en að beinlínis hætta
að borða? Norska heimasíðan Grønn
hverdag á fjölda ráða uppi í erminni
og bendir á að með einföldum aðgerð-
um megi draga úr þessum neikvæðu
áhrifum til muna.
Þannig er ekki aðeins hollt fyrir
skrokk og sál að borða grænmeti
heldur þjónar það líka umhverfinu og
dýravernd. Kjötframleiðsla krefst
bæði mikillar orku og landrýmis sem
landi má þekkja innlenda lífræna
ræktun á merki vottunarstofunnar
Túns, sem er faggild eftirlits- og vott-
unarstofa fyrir lífræna og sjálfbæra
framleiðslu hér á landi.
Borðum samkvæmt árstíðum
Það skiptir líka máli hvort mat-
urinn hefur verið fluttur um langan
veg. Þar sem við erum eyjarskeggar
er þetta stórt atriði fyrir okkur Ís-
lendinga, því eðli hlutarins sam-
kvæmt hefur allur innfluttur matur
verið fluttur mörgþúsund kílómetra,
með tilheyrandi mengun og losun
gróðurhúsalofttegunda. Því er lykil-
atriði í vistvænum neysluháttum að
kaupa innlenda framleiðslu, og ekki
er verra að um leið styrkir neytand-
inn íslenska atvinnulífið og hagkerfið.
Á hinn bóginn er matarútflutn-
ingur ein af fáum tekjulindum
margra fátækra landa svo með því að
kaupa mat frá þriðjaheimsríki er
hægt að stuðla að jafnari skiptingu
lífsins gæða í heiminum. Fair-trade
vottunin tryggir að smábændur og
verkamenn í þróunarlöndum hafi
sómasamlegar vinnuaðstæður og
betri borgun fyrir sínar vörur og
þjónustu. Hér á landi má m.a. finna
Fair-trade merkt kaffi, te, súkkulaði,
kex, kornvörur og fleira.
Árstíðabundin matvæli er einnig
gott að hafa í huga því þegar við
borðum mat á þeim tíma sem hann er
uppskorinn eða í sláturtíð drögum við
úr ýmiskonar orkukrefjandi ferlum,
s.s. flutningi, frystingu eða annars
konar geymsluaðferðum. Jarðaber
Matast með móður jörð í huga
Matur er okkur öllum nauðsynlegur – um það getum
við öll verið sammála en færri leiða hugann að því
að matarframleiðsla tekur sinn toll af jörðinni sem
við byggjum og eykur á umhverfisvanda.
10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MARS 2011
Í dag og næstu fimmtudaga býður
Borgarbókasafnið upp á nýja fjöl-
menningarlega þjónustu þar sem
gestum verður boðin aðstoð við að
leita að og lesa fréttir í dagblöðum
og á vefmiðlum.
Mun gestum gefast kostur á að fá
aðstoð starfsmanns safnsins við að
lesa blöðin, kynnast ýmsum blöðum
og netmiðlum, leita að fréttum, skilja
fréttir, skilja orðin í fréttunum og
skilja af hverju þetta er í fréttum, svo
eitthvað sé nefnt. Þetta er kjörið
tækifæri fyrir þá sem eiga erfitt með
íslenskuna til að komast betur inn í
þau málefni sem eru efst á baugi í ís-
lensku samfélagi svo það er um að
gera að nýta sér þessa þjónustu.
Boðið verður upp á þessa þjónustu
í dag og næsta fimmtudag kl. 17.30 í
aðalsafni, Tryggvagötu 15.
Endilega…
…lesið dagblöð
á bókasafninu
Morgunblaðið/Ásdís
Lestur Dagblöðin eru mikil upp-
spretta ýmiskonar fróðleiks.
Fiðraðir og ferfættir vinir þurfa sína
umhirðu og þá getur verið gott að
leita ráða og upplýsinga á vefsíðum
um gæludýr.
Ein slík er vefsíðan www.petplace-
.com þar sem fjallað er sérstaklega
um katta- og hundahald.
Á síðunni er að finna yfir 15 þús-
und greinar um þessar skepnur sem
hafa verið ritrýndar af dýralæknum.
Sérstaklega er fjallað um ungviði
katta og hunda, heilsufar ferfætling-
anna, ólíkar tegundir, hegðun, öldruð
gæludýr og mataræði. Þá svarar hinn
viðkunnanlegi dr. Jon spurningum
lesenda um dýrin sín.
Vefsíðan www.petplace.com
Morgunblaðið/Kristinn
Hvutti og kisa Þurfa sína umönnun.
Allt sem snýr
að katta- og
hundahaldi
Skannaðu kóðann
til að fara inn á
vefsíðuna.