Morgunblaðið - 07.04.2011, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. APRÍL 2011
Í nýjasta hefti
Læknablaðsins er
fjallað um skurðlækni
sem vegna mistaka
smitaðist af lifrarbólgu
í starfi sínu. Hann lýsir
þar mikilli vanlíðan og
á tímabili óvissu með
framtíð sína. Þetta er á
margan hátt stór-
merkileg grein þar sem
hann segir meðal ann-
ars frá viðbrögðum yfirstjórnar spít-
alans við veikindum sínum sem huns-
aði tilfinningar hans og áhyggjur.
Merkilegt að því leyti að hér upplifir
starfsmaður á eigin skinni hvernig
heilbrigðiskerfið á Íslandi virkar í
raun þegar eitthvað misferst í þjón-
ustunni.
Ég vil biðja viðkomandi skurð-
lækni forláts á að nota hans reynslu í
þessu samhengi og vona innilega að
hann muni ná sér að fullu. Hugleið-
ingar mínar tengjast honum annars á
engan hátt. Reynsla læknisins er á
margan hátt svipuð reynslu hundr-
aða sjúklinga og aðstandenda þeirra
ár hvert. Þegar læknir gerir mistök í
starfi fer af stað ferli afneitunar og
hunsunar gagnvart þeim sem í lend-
ir. Í greininni sem heitir „Ég fékk
ekki að njóta vafans“ má lesa: „Það
virtist bara vera lagt kalt mat á
hversu mikla fjármuni veikindi mín
gætu kostað spítalann, en að ég per-
sónulega þyrfti á stuðningi og hvatn-
ingu að halda var yfirstjórn spítalans
greinilega algerlega óviðkomandi …
Ég var nú reyndar búinn að komast
að því áður en ég veiktist að at-
hugasemdir og tillögur um breyt-
ingar á Landspít-
alanum voru ekki vel
séðar.“ Hann segir
einnig „… að það hafi
komið sér á óvart
hversu ópersónulega
yfirstjórn Landspítala
hafi brugðist við veik-
indum hans.“
Hvað sjúklinga varð-
ar er ljóst er að land-
læknisembættið og yf-
irstjórn LSH taka oftar
en ekki ófaglega á mis-
tökum lækna (og van-
rækslu ef út í það er farið) ef marka
má tölur embættisins um viðbrögð
við þeim kvörtunum sem þeim berast
ár hvert. Hundruð sjúklinga sem
kvarta fá staðlað svarbréf frá emb-
ættinu um að ekki verði annað séð en
faglega hafi verið staðið að þeirri
meðferð sem í boði var. Með öðrum
orðum þýðir það fyrir viðkomandi
lækni að „ef þú ert með fagbréf getur
þú ekki gert mistök“. Sjúkingarnir
ganga síðan á hvern vegginn á fætur
öðrum í leit sinni að réttlæti og
stuðningi, rétt eins og skurðlækn-
irinn. Þetta er sorgleg upplifun fjölda
sjúklinga ár eftir ár. Í ljósi þess að
læknar eru farnir að sjá að kerfið
vinnur líka gegn þeim ef eitthvað
kemur fyrir, er þá ekki kominn tími
til að laga til og hugsa málið upp á
nýtt? Hvað veldur þeirri þöggun sem
fer af stað þegar einhver segir frá
mistökum? Hvaða stétt fer með
þennan málaflokk sem svona illa er
unnið með? Er það eðlilegt að læknar
hafi eftirlit með sjálfum sér? Það
margborgar sig, til langs tíma litið,
að taka mistök alvarlega. Það á að
gera með umhyggju og stuðningi við
þann sem verður á en ekki síður við
skjólstæðingin sem situr stundum
uppi með skaða sem annars enginn
vill viðurkenna. Það er nefnilega mál-
ið að öllum líður illa með það sem
gerðist. Bara mismikið.
Ég vil hvetja landlækni og yfir-
stjórn LSH til að fara að vinna fag-
lega í kvörtunarmálum og hlusta á
lausnir til úrbóta frá starfsfólkinu
sínu og þeim sjúklingum sem hætta
sér í slaginn. Ég vil líka nota tæki-
færið og hrósa ritstjórn Læknablaðs-
ins fyrir að birta áðurnefnda grein.
Meira af þessu, og þá hvað mistök í
starfi geta haft slæmar afleiðingar
fyrir sjúklinga og aðstandendur. Ég
ber einnig þá von í brjósti að í kjölfar
greinarinnar „Ég fékk ekki að njóta
vafans“ íhugi læknar almennt eigin
viðbrögð þegar þeim verða á mistök í
starfi. Munu þeir fá þann stuðning
sem þeir raunverulega þurfa í slíkum
aðstæðum, eða er þeim uppálagt að
hlaupa bak við yfirstjórn LSH og síð-
an landlækni og ulla á sjúklinginn í
stað þess að setjast niður, ræða málin
og finna lausn öllum til farsældar?
Það verður ekki bæði haldið og
sleppt eftir því hver verður fyrir mis-
tökunum. /hgsm@internet.is
Opið bréf til landlæknis
og yfirstjórnar LSH
Eftir Hallgrím
Georgsson » Til að bæta heil-
brigðisþjónustuna
þarf að læra af mistök-
um sem þar verða. Þeg-
ar peningar ráða við-
brögðunum þá getum
við farið að tala um van-
rækslu.
Hallgrímur Georgsson
Höfundur er matreiðslumaður.
Í framhaldi af frétt í
Morgunblaðinu 6. apríl
„Stífar kröfur til sigl-
inga milli Eyja og
Landeyja“ vil ég koma
eftirfarandi á framfæri.
Í Vestmannaeyjum
rek ég ferðaþjónustu-
fyrirtækið Viking Tours
sem sérhæfir sig í af-
þreyingu fyrir ferða-
menn. Fyrirtækið hefur
rekið ferðamannabát-
inn Víking í ellefu ár og hefur glatt og
lyft upp lífi margra sem heimsótt
hafa „Safír Atlantshafsins“.
Farþegar komast tvær leiðir til
Eyja: með flugi og síðan sjóleiðina. Í
dag er staðan sú að flugleiðinni er vel
sinnt af flugfélaginu Örnum og eiga
þeir heiður skilið fyrir góða þjónustu.
Saga farþegaflutninga á sjó er hins
vegar í dag ein sorgarsaga. Herjólfur
sem er okkar aðalsamgönguæð siglir
nú í Þorlákshöfn, ferð sem tekur hátt
í þrjá tíma aðra leið. Ég tek fram að
við höfum frábæra áhöfn á Herjólfi
sem sinnir sínum störfum af alúð og
ábyrgð. Við höfum búið við þessa sigl-
ingaleið undanfarna
áratugi. Á síðasta ári
var opnuð ný höfn á
Suðurströndinni, Land-
eyjahöfn, hálftíma sigl-
ingaleið frá Eyjum.
Sorglegt en satt,
þetta mannvirki virkar
ekki sem skyldi til far-
þegaflutninga. Höfnin
er ekki fullkláruð. Það
vantar ytri garða sem
þurfa að ná lengar út í
sjó, út fyrir brot. Fyrir
bragðið er höfnin búin
að vera ófær meiri
hluta tímans frá „opnun“. Megin-
ástæða er að Siglingastofnun, sem er
umsjónaraðili hafnarinnar, setti bann
þann 22. júlí sl. sem gildir fyrir aðra
báta en Herjólf. Þetta þýðir á manna-
máli að Herjólfur er með sérleyfi til
siglinga í Landeyjahöfn. Það eru í
Eyjum farþegabátar sem geta sinnt
flutningum á fólki milli Landeyja-
hafnar og Eyja sem eru ekki háðir
sama dýpi og Herjólfur. Þetta eru
bátar sem uppfylla kröfur sem gerðar
eru til siglinga með farþega. Þetta
eru bátar sem eru með fullgild haf-
færiskírteini á hafinu við Vestmanna-
eyjar sem er skilgreint sem opið út-
haf og þar af leiðandi B-svæði.
Takmarkanir eru skilgreind hámarks
ölduhæð.
Ég er ósáttur við þá rökleysu sem
kemur fram í viðtali við starfsmann
Siglingastofnunar sem fjallar um svo-
kallað „B-svæði“ og jafnframt í niður-
lagi fréttarinnar þann 6. apríl sl. þar
sem segir „að þrátt fyrir að leyfið taki
til siglinga í allt að fjórar klukku-
stundir þýði það ekki að Víkingur hafi
leyfi til að stíma með farþega í tvær
klukkustundir frá Eyjum og síðan til
baka“. Ég vona að Siglingastofnun
biðjist afsökunar á þessum öfug-
mælum. Þetta er starfsmaður hjá op-
inberri stofnun og talar fyrir hönd
Siglingastofnunar. Ég tek fram að ég
virði hlutverk Siglingastofnunar en
hún, eins og aðrar opinberar stofn-
anir, á að vinna eftir lögum og
reglum, ekki persónulegu áliti ein-
staka starfsmanna. Ákvörðun og
ábyrgð á siglingu skips er í höndum
skipstóra. Skipinu ber að uppfylla
kröfur og skipstjóra að hafa réttindi,
punktur.
Víkingur hafði siglt til Þorláks-
hafnar með farþega í átján ár allt til
2009 þegar skyndilega var þurrkað út
úr haffæriskírteini skipsins „leyfi til
Þorlákshafnar“ án skýringa. Hvort
það hefur eitthvað að gera með leyfis-
umsókn til siglinga í Landeyjahöfn
sem send var Siglingastofnun þann
12.9. 2008 og enn hefur ekki borist
svar við skal ósagt látið. Þessi leyfis-
umsókn hefur verið ítrekuð og jafn-
framt óskað eftir takmörkunum á
þeirri siglingaleið, svo sem ölduhæð
og jafnframt takmörkun á að vera
ekki á sama tíma og Herjólfur til að
trufla ekki siglingar hans inn og út
frá Landeyjahöfn. Eins að siglingar
væru bundnar við skip með farþega-
leyfi þar sem höfnin er skilgreind
sem ferjuhöfn fyrir farþegaskip.
Landeyjahöfn er samgönguæð fyrir
Vestmannaeyjar. Farþegaskip önnur
en Herjólfur eru eingöngu með leyfi
til siglinga að sumarlagi þannig að
allt tal um hættulega siglingaleið að
vetrarlagi á ekki við í þessu tilfelli.
Þessi mál á að leysa með eðlilegum
hætti sem allir geta sætt sig við. Með
von um lausn sem fyrst á þessu smá-
máli.
Einokun og einangrun
Eftir Sigurmund
Gísla Einarsson »Ég tek fram að ég
virði hlutverk Sigl-
ingastofnunar en hún,
eins og aðrar opinberar
stofnanir, á að vinna eft-
ir lögum og reglum,
ekki persónulegu áliti.
Sigurmundur Gísli
Einarsson
Höfundur er skipstjóri á Víkingi.
Fréttastofa Sjón-
varps hefur verið með
tvo þætti um Icesave-
málið. Sá síðari var á
dagskrá á þriðjudags-
kvöldið í umsjón Þóru
Arnórsdóttur. Það var
slæmur þáttur –
ómerkilegur áróð-
ursþáttur og RÚV til
skammar. Fjallað var
um Icesave, að sögn
fréttamanns, út frá
þeirri forsendu að Íslendingar segðu
nei í þjóðaratkvæðagreiðslunni á
laugardag. Umfjöllunin var með
þeim hætti að mig setti hljóðan.
„Viðhorf erlendis er að Íslend-
ingar hafi sloppið vel …,“ sagði Þóra
Arnórsdóttir fréttamaður ábúðarfull
um afleiðingar af hruni íslensku
bankanna. Um þessa vitleysu er
margt hægt að segja en í besta falli
að fréttamaður sé illa upplýstur.
Þóra minntist ekki orði á að tveir
áhrifamestu fjölmiðlar heims, Fin-
ancial Times og The Wall Street Jo-
urnal, hafa hvatt Íslendinga til þess
að hafna Icesave. Leiðarar þessara
stórblaða teljast ekki til „viðhorfa
erlendis“ í hugarheimi Þóru.
Í þættinum var vitnað í þrjá út-
lendinga sem allir höfðu í hótunum
við Íslendinga. Per Sanderud, for-
seti Eftirlitsstofnunar EFTA, var að
venju þungur á brún þegar Ísland
barst í tal. Danskur hagfræðingur
að nafni Jesper Rangved var dreg-
inn á flot. Hann spáði Íslendingum
kaldri vist í fjármálalegri frysti-
kistu. Og svo var það maðurinn sem
kom heim með samning sem hann
kveðst feginn að þurfa ekki að kjósa
um. Lee Buchheit hótaði Íslend-
ingum ellefu milljarða dollara reikn-
ingi ef við segjum nei; 1250 millj-
örðum króna. Svo hallaði hann sér
aftur og svitaperlur
spruttu fram á enni
Egils Helgasonar sem
ók sér órólega enda
las hann ekki blekk-
ingu áróðursmannsins
sem ekki minntist á
þrotabú Landsbank-
ans upp á 1200 millj-
arða.
Hver þarfnast óvin-
ar með svona vin?
Hótanir hafa dunið
á þjóðinni allar götur
frá falli bankanna. Kúba norðursins,
hrópaði prófessor ef þjóðin hafnaði
Icesave í fyrra. Nú hóta Alþýðu-
samband Íslands og Samtök at-
vinnulífsins að hýrudraga þjóðina ef
hún fellir Icesave. „Það þarf að end-
urmeta stöðuna,“ segja þeir Villi og
Gilli íbyggnir og setja í brýnnar.
Fyrir ári fóru þeir hamförum í að
telja þjóðina á að samþykkja 500
milljarða víxil Steingríms og Svav-
ars.
Elítan er sem sagt aftur á ferðinni
– ennþá á að skrifa upp á óútfylltan
víxil og enn er haft í hótunum við
þjóðina. „Kann þetta fólk ekki að
skammast sín?“ spyr Sigmundur
Davíð.
Já, ég bara spyr; kunna þessir
„sérfræðingar“ sem sveipa sig
skikkju fagmennsku ekki að
skammast sín?
Enn er hótað
og prettað
Eftir Hall Hallsson
Hallur Hallsson
»Kunna þessir „sér-
fræðingar“ sem
sveipa sig skikkju fag-
mennsku ekki að
skammast sín?
Höfundur er blaðamaður
og rithöfundur og er félagi
í Samstöðu þjóðar gegn Icesave.
Hvað þýðir það að
segja já við þessum
Icesave-samningi?
Undirritaður er ekki
fylgjandi því að greiða
skuldir óheflaðra fjár-
glæframanna en eins
og staðan er í dag þá
er ekki annað að gera
en að sættast á þessa
samningsleið.
Útreikningsaðferð
sem ég vil setja hér fram er alls
ekki flókin; hún er meira að segja
frekar einföld, en til að meðtaka
hana þarf að leyfa sér að fara yfir
hana með opnum hug. Tel hér upp
tvær upphæðir sem leið að versta
og besta tilfelli, þ.e.a.s. 110 millj-
arða og 40 milljarða, byrja á 110
milljörðum:
110.000.000.000. ísl. kr. vextir eru
3,3%, lánstíminn er 35 ár og hér
verða menn að sjá að það er verið
að tala um upphæðir í dag, ekki
framtíðarvirði eða núvirði heldur
upphæðir í nútímanum.
Þetta eru 400 afborganir að upp-
hæð 453.777.903 ísl. króna í afborg-
anir á mánuði, skiptum þeirri upp-
hæð niður á GreiðsluBerandi-
Einstaklinga, sem undirritaður
telur vera 2/3 þjóðarinnar eða um
200.000 manns, þá fáum við út að
upphæðin sem hver og einn
GreiðsluBerandiEinstaklingur kem-
ur til með að greiða er 2.267 kr. á
mánuði í 35 ár.
40.000.000.000 ísl kr. Vextir 3,3%,
lánstíminn er 35 ár og á það sama
við og áður er getið, upphæðin er í
nútímanum.
Þetta eru eins og áður 400 af-
borganir að upphæð 165.010.284 ísl.
króna í afborganir á mánuði, eins
og áður skiptum við
þessu niður á
GreiðsluBerandi-
Einstaklinga sem eru
200.000 manns, þá
fáum við út að upp-
hæðin sem hver og
einn GreiðsluBer-
andiEinstaklingur
kemur til með að
greiða er 825 kr. á
mánuði í 35 ár.
Það er óábyrgt að
setja fram svona for-
sendur án þess að geta þess hvern-
ig á að greiða fyrir þetta allt sam-
an. Ég legg til að það verði settur á
skattstofn sem ber þessa upphafs-
stafi GBE sem verður til þess að
menn gleymi því ekki næstu 35 árin
hvað var gert hér með leyfi stjórn-
valda eða undir þeirra verndar-
væng.
Á Íslandi er fyrirbærið verðbólga
vel þekkt og því er enn frekari
ástæða til að vekja athygli á því að
hún fer vaxandi í UK og eru horfur
á að verðbólgan fari nokkuð yfir 5%
á þessu ári, það eitt og sér ætti að
gefa okkur frekari tækifæri til að
ná að lækka fjármagnsgreiðslurnar,
sem eru ekki verðtryggðar enn sem
komið er.
GBE
Eftir Friðrik Björg-
vinsson
Friðrik Björgvinsson
» GreiðsluBerandiEin-
staklingar, útreikn-
ingur á Icesave miðað
við 110 milljarða og síð-
an 40 milljarða, miðað
við GreiðsluBerandi-
Einstaklinga í þjóð-
félaginu.
Höfundur er rekstarfræðingur
Eyrnalokkagöt
sími 551 2725