Morgunblaðið - 21.05.2011, Qupperneq 1

L A U G A R D A G U R 2 1. M A Í 2 0 1 1
 Stofnað 1913  118. tölublað  99. árgangur 
DRAUMURINN
VERÐUR AÐ
VERULEIKA
DRENGURINN
KRUMMI OG
KRABBINN
MIKILVÆGT
HLUTVERK
Í BORGINNI
SUNNUDAGSMOGGINN VALUR 100 ÁRAFLÝGUR HEIM 22
Morgunblaðið/Kristinn
Líkbrennsla Tveir líkbrennsluofnar hafa
verið í landinu frá árinu 1948, í Fossvogi.
 Bálförum hefur fjölgað mikið á
umliðnum árum og jafnvel svo að
talað er um gríðarlega breytingu á
útfararsiðum þjóðarinnar. Á síð-
asta ári fóru fram 449 bálfarir eða
22,3% hlutfall af öllum látnum á
árinu. Hlutfallið var hins vegar rétt
rúmlega tíu prósent árið 2000.
Ef aðeins er litið til höfuðborgar-
svæðisins fer hlutfall bálfara hins
vegar upp í fjörutíu prósent af út-
förum. Að sögn Þórsteins Ragn-
arssonar, formanns Kirkjugarða-
sambands Íslands, er ekki talið
ólíklegt að hlutfallið verði komið í
40% á landinu öllu árið 2015, en á
annað þúsund beiðna um bálfarir
liggja fyrir í gagnagrunni.
Þrátt fyrir fjölgun bálfara hefur
hlutfall beiðna um leyfi til að dreifa
ösku haldist mjög lágt, en það varð
fyrst leyfilegt árið 2003. »32
Sífellt fleiri biðja um
að verða brenndir
Hjörtur J. Guðmundsson
Einar Örn Gíslason
Frammistaða Landspítala - háskóla-
sjúkrahúss í rannsóknastarfi er ekki
dæmigerð fyrir minni háskólastofn-
anir á Norðurlöndum, en spítalinn
stendur öðrum sjúkrahúsum framar
þegar horft er til tilvitnana í birtar
rannsóknir. Þetta kemur fram í
skýrslu Rannsóknarráðs Norður-
landa, sem meðal annars er unnin í
samstarfi við Rannís. Niðurstöður
skýrslunnar sýna að fræðilegt rann-
sóknastarf á Íslandi stendur í mikl-
um blóma og fer Landspítalinn þar
fremstur í flokki. Birtum rannsókna-
niðurstöðum hér á landi hefur fjölg-
að um tæp 50% á síðustu fimm árum,
sem er langt umfram hlutfallið ann-
ars staðar á Norðurlöndum.
Björn Zoëga, forstjóri Landspít-
alans, er að vonum ánægður með út-
komuna, sem hann segir að megi
rekja til hinnar sterku hefðar sem
myndast hafi fyrir því að rækja há-
skólahlutverk
spítalans vel.
Þegar kreppa tók
að í efnahagslíf-
inu hafi sú
ákvörðun verið
tekin að efla frek-
ar rannsókna-
starf en hitt. Sú
áhersla hafi mikil
áhrif á tekju-
möguleika í framtíðinni, til dæmis í
gegnum nýsköpun byggða á rann-
sóknum. Sterk staða spítalans á
fræðasviðinu hefur orðið til þess að
nágrannaþjóðir okkar, Grænlend-
ingar og Færeyingar, „sjá að sú
þjónusta og sá spítali sem við rekum
er á pari við aðra stóra háskólaspít-
ala á Norðurlöndum,“ segir Björn.
Þeir horfi því í auknum mæli hingað
til lands hvað læknisþjónustu varð-
ar. „Það bætir líka í sarpinn og eykur
tekjur hjá okkur.“
MKomum vel út í samanburði »6
Vísindastarfið blómstrar
 Virkni íslenskra fræðimanna hefur stóraukist undanfarin ár og gæði sömuleiðis
 Landspítalinn stendur öðrum háskólasjúkrahúsum á Norðurlöndum framar
Björn Zoëga
Hún tók hretinu með stóískri ró æðarkollan þar
sem hún lá á eggjum sínum á Siglufirði í gær.
Ævar Petersen fuglafræðingur segir lífsvon
unganna geta verið ágæta. Æðarkollan liggi
nánast stöðugt á eggjunum og geti verið án mat-
ar í þann mánuð sem varpið tekur. Þá geti aðrar
fuglar, á borð við gæsir, vel staðið af sér hret.
Varptíðin sé nýhafin hjá mörgum fuglum og því
sé tími til að verpa á ný. »12
Ljósmynd/Sveinn Þorsteinsson
Móðurást undir hvítum feldi
 Stjórn
Vinstri grænna
fagnar nýjum
frumvörpum
um breytingar
á kvótakerfinu
og hvetur ríkis-
stjórnina til að
„hvika ekki frá
áformunum“. Þetta kom fram í til-
lögu að ályktun um stuðning við
stjórnina á flokksráðsfundi VG í
Reykjavík í gær.
Við það tækifæri lagði bæjarráð
VG í Hafnarfirði m.a. fram áskorun
til stjórnlagaráðs þar sem kallað er
eftir endurskoðun á þeim ákvæðum
stjórnarskrár sem tryggja alþing-
ismönnum setu óháð því hvort þeir
styðja framboðin að baki sér. »2
Hviki ekki frá breyt-
ingum á kvótakerfi
Næstkomandi mánudag fagnar Guð-
ríður Guðbrandsdóttir 105 ára af-
mæli sínu. Hún fer allra sinna ferða
fótgangandi og er aðeins nýfarin að
notast við göngugrind. Guðríður
sækir leikfimi tvisvar í viku og tekur
þátt í öllu því félagslífi sem boðið er
upp á í Furugerði, þar sem hún býr.
Hún fæddist á Spágilsstöðum í
Dalasýslu árið 1906, sjötta af ellefu
systkinum. Eitt af hennar fyrstu
störfum var að sauma leðurskó á
vinnumenn á bænum Hjarðarholti
en maður hennar, Þorsteinn Jó-
hannsson, starfaði einmitt sem skó-
smiður þar til gúmmískórnir komu
til sögunnar og minna varð að gera.
Guðríður man sannarlega tímana
tvenna en segir rafmagnið hafa verið
mestu byltinguna, með tilkomu þess
hafi mörg verk orðið auðveldari.
Dægradvöl fólks hafi einnig tekið
stakkaskiptum en eitt af hennar
helstu áhugamálum er að rifja upp
gamlar þulur og ætlar hún í tilefni
merkisafmælisins að fara með 84 er-
inda kvæði, eftir minni, í veislunni á
mánudaginn. »4
Jákvætt hugarfar er lykillinn
 105 ára og fer með 84 erinda kvæði eftir minni
Morgunblaðið/Eggert
105 ára Guðríður Guðbrandsdóttir.
Þegar ljóst var að til greina kom að
gömlu bankarnir eignuðust virkan
hlut í nýju bönkunum komst Fjár-
málaeftirlitið að þeirri niðurstöðu að
slíkt fyrirkomulag væri ekki heppi-
legt og þrotabú gömlu bankanna gæti
ekki talist hæfur eigandi að ráðandi
hlut í bönkunum.
Fram kemur í skýrslu fjármálaráð-
herra um endurreisn viðskiptabank-
anna að Fjármálaeftirlitið hafi á sín-
um tíma komist að þeirri niðurstöðu
að veigamikil rök væru gegn því að
þrotabú gömlu bankanna færu með
virkan eignarhlut í nýju bönkunum.
FME dró til að mynda í efa að mark-
mið starfsemi þrotabúanna – það að
hámarka verðmæti eignasafns í þágu
kröfuhafa á sem skemmstum tíma –
færi í öllum tilvikum saman við far-
sælan rekstur fjármálafyrirtækja.
Upphaflega stóð til að ríkið tæki yfir
alla bankana eftir skiptingu þeirra en
hins vegar breyttu stjórnvöld skyndi-
lega um stefnu í febrúar 2009. Í fram-
haldinu urðu kröfuhafar þrotabúa
Glitnis og Kaupþings ráðandi hluthaf-
ar í nýju bönkunum tveim. »28
FME varaði við eign-
arhaldi á bönkum