Austurland - 21.12.1956, Blaðsíða 2

2
AUSTURLAND
Neskaupstað, 21. desember 1956.
Gísli Helgason, Skógargerði:
Orfáar sagnir
um séra Stefán Jónsson síðast
prest á Kolfreyjustað
Gleðileg jól!
MÍR
Stefán er fæddur á Hjaltastað
í Útmannasveit um 1818. Hann
ólst þar upp hjá föður sínum,
séra Jóni Guðmundssyni, er sendi
hann í Bessastaðaskóla. Þar fékk
hann orð fyrir frábærar gáfur
og námshæfileika.
Séra Sigurður Gunnarsson eldri
á Hallormsstað var honum sam-
tíða í skóla. Hann sagði á seinni
árum um Stefán: Mikil ósköp
hefði ég getað lært, ef ég hefði
haft gáfurnar hans Stefáns. Þegar
hann las ekkert, þá gátum við,
meðalmennirnir, fylgzt með hon-
um, en þegar hann las, þá var
einskis manns að fylgjast með
honum. Hann var svo fljótur að
læra. Guðmundur frá Húsey heyrði
séra Sigurð segja þetta, en hann
hafði tíðum gistingu í Bakkagerði,
er liann réið til A(bingis, hjá
Jóni föður Guðmundar.
Stefán er vígður aðstoðarprestur
til föður síns 1844 og þjónar þar
til 1855 er hann fær Garð í Norð-
ur-Þingeyjarsýslu. 1872 fær hann
Presthóla, en Kolfreyjustað 1874
og þjónar því brauði unz hann
lætur af prestskap 1888.
Ýmsar sögur hef ég heyrt um
það, að hann hafi þótt afburða-
snjall ræðumaður, en aftur á
móti lítill búmaður og nokkuð öl-
kær á efri árum.
Meðan hann var prestur nyrðra
andaðist þar æruverðugur aldinn
prestur, og fóru þrír prestar til að
mæla eftir hann. Einn þeirra var
hinn orðlagði séra Halldór próf-
astur á Hofi í Vopnafirði. Séra
Stefán var þar líka, en ég kann
ekki deili á þeim þriðja.
Séra Halldór fékk Jón bónda á
Vakursstöðum til þess að ráða
með sér norður. Hann var faðir
Vigfúsar, sem lengi bjó á Vakurs-j
stöðum eftir hann. Á heimleiðinni
vekur prestur máls á því við Jón,
hverjum honum hafi nú þótt mæl-
ast bezt þarna. Jón kvaðst ekki
vera dómbær um þá hluti ómennt-
aður alþýðumaður. Víst berðu fullt
skyn á þetta, Jón minn, segir
prestur, og eigi þarftu að hlífast
við að kveða upp þinn dóm, þótt
hann falli mér ekki í vil. Ekki
hætti prestur við Jón, fyrr en
hann sagði sína skoðun á þessu,
en hún var sú, að séra Stefán
hefði komið með beztu ræðuna.
Þetta er alveg rétt hjá þér, Jón
minn, sagði séra Halldór, ég var
ekki hálfdrættingur á við séra
Stefán þ'arna.
Meðan séra Stefán var á Hjalta-
stað bar svo við, að hann missti
snemmbæra kú fyrri part vetrar.
Hann var þá orðinn barnamaður
og mátti ekki án snemmbæru
vera, en hafði ekki handbært fé
til að borga kú sem í boði var ef
borguð væri út í hönd, sem kallað
var. Um það leyti var séra Þor-
grímur Arnórsson prestur í Hof-
teigi. Hann var meiri búmaður en
prestur, enda vellríkur og þó eng-
in smásál og hjálpaði stundum
nauðstöddum náunga. Þeir voru
vinir séra Stefán og hann, hafa
sennilega verið saman í skóla.
Stefán sendir nú Þórarin bróður
sinn með bréf til séra Þorgríms
þar sem hann biður hann nú að
lána séra kýrverðið og greinir alla
málavexti. Þórarni er vel tekið í
Hofteigi og boðin gisting. Um
morguninn fær prestur honum ríf-
legt kýrverð. Þórarinn spyr hví
hann fái sér þetta svona, en slái
ekki utan um og greini hvað í
bréfinu sé.
Ég þarf þess ekki, ég veit, að
þú stelur engu af þessu, en skilaðu
til bróður þíns, að mér kæmi mæta
vel, ef hann sendi mér fáeinar
ræður við tækifæri.
Nú er sagt, að Þórarinn fari upp
í Hofteig í páskaviku þennan sama
vetur og hefði þá meðferðis
stranga nokkum til prests. Þor-
grímur tekur honum ágæta vel,
og biður hann dvelja hjá sér fram
yfir hátíðina. Þórarinn þekkist
þetta, hefur haft gaman af að
kynnast Jökuldælingum og sjá þá.
Á páskadag er gott veður og
kemur margt fólk til kirkju. Þór-
arinn hlýðir messu og þykist
þekkja fingraför bróður síns á
ræðunni. Eftir messu hlýðir hann
á tal fólksins, þar sem það er í
smáhópum á hlaðinu. Hann heyrir
fleiri en einn segja: Þetta getur
hann, þetta á hann hjá sér. Nú
flutti hann þessa ágætu páska-
ræðu, en oftast er þetta óttalegt
léttmeti, sem hann fer með af
stólnum.
Þórarinn sá er hér um ræðir,
var afi Þórarins alþingismans á
Hjaltabakka. Þetta mun orðið
nógu langt mál á þessum vett-
vangi. Gott þykir mér að fá sagn-
ir um séra Stefán, og má vera að
eitthvað rifjist upp hjá eldri
mönnum við að lesa línur þessar.
Gísll Helgason.
Gleðileg jól!
Þróttur
Gleðileg jól!
gott og farsælt nýtt ár
Hrafnkell hf.
Munið
að vlð viljum alltaf gera okkar bezta fyrir viðskipta- j
vinina. — Þökkum viðskiptin.
Gleðileg jól!
FARSÆLT NÝÁR!
Pönhmarfélag alþýðn, Neskanpstað |
!
Mrti-r-rr-———h————wi——111 in— ————f——IWW>