Austurland - 21.12.1956, Blaðsíða 10

10
AUSTURLAND
Neskaupstað, 21. desember 1956.
þessi merkilegi maður, vel gjörð-
ur maður til sálar og líkama, geng-
ur fyrir öðrum bændum hvar sem
reyna þarf á andlegt atgjörfi og
svo líkamlega sterkur, að það
þarf heila öld af vondum tíma til
þess að vinna á honum?
Því mun aldrei verða svarað
með fullri vissu, en þó með glögg-
um líkum.
Ef Sigfúsi er trúað, sem vel má,
þótt hann skrifi þjóðsögur, sem
enginn trúir, að hann hafi verið
afkomandi séra Stefáns í Valla-
nesi Ólafssonar er þar skjótt um
að litast, enda um fáa liði að
gera milli þeirra, og hlaut séra
Stefán að vera langafi hans, ef
þetta væri rétt. Svo vel er ætt frá
séra Stefáni rakin, að þessu virðist
mega hafna að öllu leyti, enda
nægilegt missagnarefni, að Guð-
ríður kona hans var dóttir Sess^
elju Bjarnadóttur prests í Ási
Einarssonar og Guðrúnar dóttur
séra Stefáns. Samt er rétt að at-
huga þetta, þótt Sigfús segi.
Það er ekkert vitað um þrjár
dætur séra Ólafs Stefánssonar í
Vallanesi, sem finnast í mannta1-
inu 1703, þær Helgu, Kristínu og
Guðrúnu, allar börn á þeim tíma
og Guðrún aðdins þriggja ára.
Þær eru aðeins taldar hafa dáið
ungar. Svo mundi nú líka eflaust
mega telja, þótt ein þeirra hefði
átt dreng með Arngrími, sem síðar
var kallaður Umferða-Arngrímur,
•en var vel ættaður og sjálfsagt
gjörfuleikamaður, en dáið þá
jafnskjótt.
Það er auðsætt, að Ólafur er
fæddur í Fellahreppi, og á þessum
tíma býr þar margt af afkomend-
um séra Stefáns í Vallanesi. Munu
hinar fyllstu líkur á þessu, sem nú
var sagt, að Ólafur Arngrímsson
sé dóttursonur séra Ólafs í Valla-
nesi Stefánssonar prests og skálds,
en hann fari svo jafnskjótt eða
fljótlega í fóstur til frænku sinnar,
Helgu Þorvaldsdóttur prests á
Hofi í Vopnafirði, Stefánssonar í
Vallanesi prests.
Helga bjó í Syðri-Vík í Vopna-
firði og átti Pétur son Björns
sýslumanns Péturssonar á Burst-
arfelli. Voru þau stórrik, en barn-
laus. Pétur dó milli 1730 og 40,
og Helga hefur flutzt burtu frá
Syðri-Vík og sjálfsagt austur á
Hérað. Björn sýslumaður á Syðri-
Vík eftir Pétur látinn og gefur
6 hndr. á landsvísu úr henni fá-
tækum í Vopnafirði.
Helga varð síðan, eftir 1746,
þriðja kona séra Hjörleifs á Val-
þjófsstað. Var hún þá komin yfir
50 ára aldur, og arfleiddi séra
Hjörleif og börn hans mjög fljót-
lega að eigum sínum. Hefur þessi
fóstursonur hennar þá orðið séra
Hjörleifi einskonar stjúpsonur.
Hans Wíiím gat ekki haft annað
frekara að athuga við stefnubirt-
ingu Ólafs Arngrímssonar, en það,
að hann væri með einhverjum
haettj venzlaður Hjörleifi presti,
málssóknaranum á hendur honum.
Auðvitað gat Ólafur verið fóstur-
sonur Helgu, þótt hann væri ekki
dóttursonur séra Ólafs, þótt þau
séu mest líkindi til slíks fósturs.
Árngrímur, sem telja má mest
líkindi á að sá faðir Ólafs, var
Runólfsson frá Hafrafellstungu í
Axarfirði, Einarssonar á Skinna-
stað, galdrameistara. Móðir Arn-i
gríms var Björg Arngrímsdóttir,
Iögsagnara á Laugum í Þingeyjar-
sýslu, Hrólfssonar sýslumanns af
ætt Hrólfs sterka.
Arngrímur Runólfsson er á
Hrafnabjörgum í Hlíð árið 1734
og fallast flestir á að það sé Arn-
grímur frá Hafrafellstungu. Hann
er að vísu ungur þá, fæddur 1712,
og allungur til að geta barn 1731,
en þá sannast spakmæli séra Ein-
ars aftur, því hér er varla öðrum
til að drsifa. Að vísu mun þá Ól-
afur yngri en sagður er 1816 og
30.
Arngrímur Runólfsson finnst að
vísu í sams konar heimild í Hafra-
fe'lstungu, en hér mun það mis-
eldri heimilda, bændatalið ýmist
gjört 1730—34, að einn og sami
maður sé.
Arngrímur kvæntist og bjó í
Hafrafellstungu um tíma, er tal-
inn eiga 2 dætur, sem báðar dvelja
með fólki hans norður þar 1762,
en sjálfur er hann á Víðivöllum
fremri í Fljótsdal það ár, talinn
50 ára gamall. Virðist hann þá
vera á þessum umferðum, sem
hann er kenndur við og hafði verið
þá alllengi. Hann á barn árið 1571
með stúlku í Breiðdal, Lukku Ein-
arsdóttur ádí, lögréttumanns.
Esphólín getur þess, að son hafi
Arngrímur átt, sem heitið hafi Ól-
afur. Hafi hann farið á Suðurnes
og staðnæmzt þar. Þetta er senni-
legast allt sami Ólafurinn, þótt
undarlegt sé, að Esphólín skuli
ekkert vita um lögréttumanninn
í Múlaþingi, eða að minnsta kosti
það, að hann hafi komið aftur af
Suðurnesjum, þessi sonur Arn-
gríms Runólfssonar.
Vegna þessara upplýsinga
Esphólíns um Ólaf son Arngríms
Runólfssonar, virðist þess ekki
þörf, að geta um aðrar líkur á
uppruna hans að Arngrímsnafni,
þótt til séu og þær allsennilegar,
þar sem um Arngrím Jónsson,
bónda á Hauksstöðum í Vopnafirði
er að ræða. Gefst heldur eigi tími
til þess hér, og þarflaust fyrr en
því yrði hnekkt, að hér sé um Ólaf
Arngrímsson, Runólfssonar að
ræða. En það hafi þó skeð, er ÓU
afur var fulltíða um 1760, hafi
liann farið suður á Nes og átt sitt
fyrra lausabarn þar. Það hafi
Esphólín fengið að vita, en ekki
hitt, að hann kæmi aftur, enda er
þetta á þeim dögum, sem Esphó-
lín er barn að aldri.
Á Austurlandi er Ólafur ekki í
bændatölu 1762 og er þó 32 ára
gamall, ef trúað er aldursákvörð-
un hans á dánardægri.
ALUR
verða ánœgðir með
jólagjöf úr Vík
Gjörið svo
vet og
lítið inn!
Aldrei meira
úrval
Verzlunin Vík
Gleðileg jól!
Sundlaug Neskaupstaðar