Líf og list - 01.04.1951, Side 2

Kvenfrelsismaður
OS?j ER fyrir bamsminni, hve
skrý'áð oss þótti þetta orð: kvenfrels-
iskrjna, í fyrsta skipti sem það lagði
í feyru vor. Voru þá ekki allar konur
i.cvenfrelsiskonur? Vildu ekki allar
konur, að konur væri frjálsar?
Minnistæður er oss einnig sá svipur,
sem var á andliti hinna fullorðnu,
þegar þeir ræddu um þessa kynja-
veru: kvenfrelsiskonuna. Á fullorð-
ins árum átti þó fyrir oss að liggja
að verða eindreginn, kvenréttinda-
maður, og lýsum vér yfir því með
stolti, að vér teljum hvem þann laga-
staf eða siðvenju, sem gerir konum
og körlum misjafnan rétt til þeirrar
ytri aðstöðu, sem hverjum einum er
nauðsynleg til hamingju, ómenningu
og villimennsku. Þessi réttur allra,
án alls tillits til kynja, virðist oss
raunar svo sjálfsagður, að skoplegt
sé að þurfa að ræða hann á miðri
tuttugustu öld.
Kvenstýrð veröld
SEM BETUR FER er það líka svo, að
minnsta kosti á voru landi, að kon-
um standa yfirleitt opnir sömu ham-
ingju- og þroskavegir og körlum.
Kvenfrelsiskonur hafa unnið sigur í
sínu réttláta stríði, og það er gott.
Hitt kynni að þykja undarlegt, að
hinn sigrandi her hamast áfram grár
fyrir jámum og bitur í skjaldar-
rendur, eftir að andstæðingurinn
hefur kapitúlerað og gengið að frið-
arskilmálunum. Maður spyr, hvort
baráttan sjálf sé markmið þeirra
kvenna, sem vikulega sigla hrafn-
istubyr „á öldum ljósvakans", eða
hvort fyrir þeim vaki að herja
kannske spottakom norður fyrir 38.
breiddarbauginn. Og því þá ekki að
leyfa það? Oft hefur það hvarflað
að oss, að reynandi væri veröldinni
til bjargar að fá konum stjóm henn-
ar í hendur.
Maður er nefndur Teódóras Bieli-
ackinas, lettúískur maður landflótta,
menntaður og fjölfróður og lék sér
að hugmyndum. Hann dó hér í
Reykjavík skömmu eftir stríð. Teó-
dóras var kattavinur eins og Steinn
Dofri og hélt því fram, að bezta
ráðið til að bjarga heiminum væri
að láta ketti taka við stjórn hans.
Hér er þó seilzt um hurð til loku,
meðan ekki hefur verið reynt að láta
konur annast heimsstjórnina. Karl-
ar hafa stýrt heiminum frá örófi
alda, og hver dirfist að segja, að
þeir hafi gert það vel? Enginn mundi
geta gert það verr, og líkast til
mundu konur gera það miklu bet-
ur. Tilraunina ætti að mega gera,
því að engu er að tapa. Heimurinn
hefur engu að tapa, eins og allir vita,
og karlarnir hafa engu að tapa, því
að þeir geta hvenær sem er tekið
völdin aftur og neytt þess, að þeir
hafa sterkari arm og (að sjálfra
þeirra sögn) sterkara höfuð, og
hneppt konurnar aftur í það eldhús-
fangelsi, sem þeir hafa haft þær í
frá sköpun heimsins. Og víkjum nú
ögn að afrekum kvennanna í fanga-
vistinni.
Morgunstemning
STUNDUM þegar vér losum svefn
á morgnana, lætur oss í eyrum ein-
arðleg kvenmannsrödd: „Hjörtun eru
þvegin vel og þerruð með klút.
Himnurnar eru skornar innan úr,
þegar hjörtun eru búin að liggja í
bleyti dálitla stund. Pétursseljan er
þvegin vel og látin innan í, ásamt
saltinu og piparnum". — Drottinn
minn sæll, ó þá náð að mega sofna
aftur, vér byltum oss á hina hliðina.
— En þá hækkar röddin: „Hjörtun
eru bundin saman (nú þetta er þá
póesí, hugsum vér og sperrum eyr-
un) og brúnuð móbrún í tólginni
(ójá, ójá). Dálitlu af heitu vatni er
hellt á þau og hjörtun soðín 1 klst.
Hjörtun eru borin á borð heil og
borðuð með kartöflum."
Nú stökkvum vér fram úr rúminu,
enda flökurt. Húsmæðratími morg-
unútvarpsins hefur orkað því, sem
enginn angalangur hefði getað: Kom-
ið oss úr bólinu fyrir miðjan morg-
un.
Bókmenntasamanburður
FYRIR ÞETTA erum vér þakk-
látir. Þó þykir oss meira um vert,
að einn morgun í svefnrofunum feng-
um vér vitrun. Það laukst upp fyrir
oss, hvaðan hinn sérkennilegi stíU
matreiðslubóka er runninn. Hann er
eldri en Kvennafræðarinn og eldri
en allar kokkabækur. Hann er af-
brigði af galdraformúlum. Tökum
dæmi til sönnunar, hversu gera skal
huliðshjálm af surtarbrandi, manns-
blóði, hrafnsblóði og mannsístru:
„Blanda skal saman níu dropum
af mannsblóði þannig: Þremur drop-
um úr vísifingri á vinstri hendi,
þremur úr græðifingri á hægri hendi,
tveimur úr hægri geirvörtunni og
einum úr þeirri vinstri. Þessu næst
skal taka lifandi hrafn og stinga
hann í hjartað og láta renna sex
blóðdropa saman við mannsblóðið.
Siðan skal bræða saman heilann úr
hrafninum og mannsístru og blanda
því saman við blóðið. Síðan skal
rista stafinn með segulstáli á surtar-
brand. Seguljárnið verður áður að
hafa verið þrisvar hert í mánnsblóði,
og mun þá stafurinn geta hulið þig,
þegar þú vilt“.
Berið þessa „uppskrift" saman við
uppskriftir t. d. í bók Helgu Sigurð-
ardóttur „Lærið að rnatbúa" (sem
sumir halda ranglega að heiti „Að
matbúa lærið), og skyldleikinn mun
ekki leyna sér. Hvernig sem honum
annars er farið, þá er hann þarna,
og er hér raunar skemmtilegt og
merkilegt rannsóknarefni (takk fyrir
lánið) handa fræðimönnum vorum
í menningarsögu og bókmenntasam-
anburði.
Frh. á.bls. 23-
2