Birtingur - 01.01.1967, Blaðsíða 19

EINAR BRAGI: ÓTTINN VIÐ SAMTÍÐINA
Bókmenntakennsla í framhaldsskólum lands-
ins hefur lengi verið samtíðarfjandsamleg og
er enn. Um það eru kennslubækurnar órækust
sönnun.
í I. hefti af Lestrarbók handa unglingum er
efni eftir þrjá höfunda innan við fimmtugt:
Reistir píramídar eftir Ólaf Jóh. Sigurðsson,
Kaupverð gæíunnar eftir Jón Dan — hvort
tveggja prýðilega valdar sögur handa ungling-
um á þessum aldri — og Haust í Hljómskála-
garðinum eftir Jónas Árnason. Samtals 26 síð-
ur af 200 blaðsíðum eða 13%.
í II. hefti er eitt ljóð eftir Hannes Pétursson,
stuttur skáldsögukafli eftir Indriða G. Þor-
steinsson og eitt ljóð eftir Snorra Hjartarson.
Samtals 7 af 208 síðum eða 3,5%.
í III. heftir eru ljóð eftir Þorstein Valdimars-
son, Snorra Hjartarson, Jón úr Vör, Hannes
Pétursson og Einar Braga, óbundið mál eftir
1 hor Vilhjálmsson. Samtals 10 síður af 262
eða 3,7%.
I IV. hefti er saga eftir Jónas Árnason, 21 blað-
síða af 205 eða 10,5%.
Þá er upptalið það lestrarefni gagnfræðaskól-
anna, sem kaila mætti lýðveldisbókmenntir til
lauslegrar tímaákvörðunar. Samtals 64 af 875
blaðsíðum eða rétt um 7%.
Gluggum í Skólaljóðin nýju, útgefin í fyrra.
í þeim eru kvæði eftir 6 — segi og skrifa sex
lifandi skáld, en 36 látin. Yngstur lifandi
manna á þessu þingi er Guðmundur Ingi —
liann skortir eitt ár í sextugt. Hinir eru Guð-
mundur Böðvarsson 62 ára, Tómas Guð-
mundsson 65 ára, Jóhannes úr Kötlum og Jón
Helgason, báðir 67 ára, Jakob Thorarensen
áttræður. Guðmundur Böðvarsson og Jakob
eiga í bókinni eitt kvæði hvor, Jóhannes 5,
hinir þrjú hver.
Margur mundi telja, að hið neikvæða viðhorf
til nútímabókmennta kæmi nógu skýrt fram í
sjálfu ljóðavalinu. Þó er það enn undirstrikað
í greinargerð Kristjáns J. Gunnarssonar. í
eftirmála Skólaljóða segir hann: „Þá hafa ekki
heldur verið tekin upp í safn þetta kvæði
þeirra skálda, sem kvatt hafa sér hljóðs um og
eftir miðja þessa öld. Margir þeirra fara nýjar
og áður lítt troðnar brautir í íslenzkri Ijóðagerð,
þar sem þeir telja, að hið forna, hefðbundna
ljóðform sé staðnað og þess vegna orðið frjórri
hugsun og listrænni tjáningu fjötur um fót.
Rekja má stefnu þessa að nokkru til erlendra
áhrifa, en að öðrum þræði eru ungu skáldin
að leita forms, sem þeim finnst bezt hæfa til
túlkunar á samtíð sinni og viðhorfum sínum
til hennar.
Ljóðagerð þessi er enn þá mjög umdeild, en
verðskuldar samt fyllstu athygli, enda er
hverjum nauðsynlegt að fylgjast með nýjum
birtingur
17