Húsfreyjan - 01.07.1960, Blaðsíða 4

snauðari að þeim verðmætum en klaustr-
ið í Beuron með öllum sínum listafjár-
sjóðum, varð hann að helga bókina um
líf sitt. í klaustrinu hafði hann fundið
þann sálarfrið, sem geislaði út frá göf-
ugri ásjónu hins aldna munks, en heimili
móður sinnar vildi hann helga bókina, er
segir frá því, hvernig hann leitaði þess
friðar, — og fann.
Svo römm er sú taug, sem bindur oss
heimili og f jölskyldulífi, samfélagslífi
heimilisins, sem hvorki konur einar né
karlmenn einir geta skapað.
★
Heimurinn er stór, og mannleg örlög
ráðast víða, en hvergi eins og í heimil-
unum. Þess vegna langar mig til þess að
tala við ykkur stutta stund um þau. Þótt
ég segi hins vegar ekkert annað en það,
sem þið ágætu konur vitið, og vitið miklu
betur en ég.
Nútíðarheimilin eru á margan hátt að
verða önnur en heimilin voru áður fyrr.
Og víst er margra verðmæta með eftirsjá
að minnast, verðmæta, sem með gömlu
heimilunum glatast.
Með síaukinni fólksfæð og breyttum
aðstæðum á ýmsa lund hafa sveitaheim-
ilin tekið stakkaskiptum. Og ekki sízt
þeir, sem muna fjölmennu, stóru sveita-
heimilin, einkum þar sem efni voru næg
til að svara þeim kröfum, sem þá voru
gerðar, sakna margs, sem er horfið. En
á kaupstaðarheimilunum hefur einnig
mikil breyting orðið, en þau voru fyrir
40—50 árum miklu líkari sveitaheimil-
unum um daglegt líf og háttu, en margir
halda, sem þekktu þau ekki.
Vitanlega hefur margt breytzt til batn-
aðar. En áreiðanlega ekki allt.
Hin aukna efnavelsæld síðari ára hefur
gert mörg, já, flest heimili í landi voru
fallegri, vistlegri, hlýrri, og fólkið um
leið frjálslegra. En það gleymist oft, að
húsið er ekki sama og heimilið, húsbún-
aðurinn ekki heldur. Menn verða að elska
þessi hús, menn verða að læra að um-
gangast húsbúnaðinn sem lifandi verur
og vini, til þess að aukin híbýlaprýði geti
veitt mannshjartanu aukna hamingju.
Svo undarlega er mannssálin gerð, að í
rauninni getur hún einskis notið annars
en þess, sem hún elskar. Þess vegna vex
ekki hamingjan af nokkru því, sem inn
í húsið er borið fyrr en það vekur yl í
huga þess, sem á að njóta þess. Af sinni
sál verður heimilisfólkið að gefa hlutun-
um sál, til þess að húsið verði heimili.
Þetta finnum vér sjálf í eigin heimilum,
og vér finnum það einnig oft í heimilum
annarra, hve húsin sjálf, andrúmsloftið
og jafnvel hlutirnir í heimilinu hafa þegið
sál af sál þeirra, sem þar eiga heima.
Greinilega hefur sá hæfileiki, sem nefnd-
ur hefur verið hlutskyggni, sá næmleiki
sumra manna, að geta skynjað svo og
svo mikið af sögu hlutanna með því að
snerta þá, leitt það í ljós, að óafvitandi
gefum vér hlutunum, sem vér umgöng-
umst daglega, eitthvað af sjálfum oss,
eitthvað, sem ótrúlega lengi virðist fylgja
þeim.
Þetta vissi sú gáfaða, góða kona, ólína
heitin Andrésdóttir og kvað um það þetta
spaklega erindi:
Það á hver hlutur sitt þagnarmál,
og því er ég farin að trúa,
að húsunum gefi sálirnar sál,
sem undir þökunum búa.
Þess vegna er aftur það, að ekki fer
ævinlega svo, að ytri velmegun og vax-
andi íburður færi manninum aukna ham-
ingju, og stundum verður það, að kröf-
urnar um þessi ytri gæði geta orðið heim-
ilisfriðnum hættulegar.
Húsmæðurnar leysa margar af hendi
undravert starf, en hitt er einnig til, að
kröfur nútímakonunnar fari fram úr því,
sem efnahagur heimilisins leyfir. Vegna
þess að hjónin verða að koma til prests-
ins áður en heimilið er leyst upp, veit ég
hvað ég er að segja, og veit einnig það,
að þetta verður stundum upphaf að böli,
sem verður ekki bætt.
Hér liggja margar orsakir að baki, og
ein þeirra er vafalaust sú, að þrátt fyrir
4
HÚSFREYJAN