Eining - 01.12.1945, Síða 10

10
E I N I N Q
Nýjasti skólinn
Eigum við ekki að haetta að segja „takk“ og segja heldur, þakka,
þökk, þakkir eða eitthvað þess sáttar. Þótt íslenzka og danska séu falleg
lungumál, þá er íslenzk-danska og dönsk-íslenzka Ijót og allur málgrautur
ósmekklegur.
Því ekki hafa það eins og flakkarinn, sem sagði þegar honum var gefið
molakaffi: „Þakka“. En þegar hann fékk brauð með kaffinu, sagði hann:
„Hjartans þakklæti“, og þegar honum var borinn matur og kaffi á eftir,
þá sagði hann: „Hjartans, ástar þakklæti“. Aldrei er of vel þakkað.
Reynum nú að venja okkur af þessu „takki, takki, takki“, því að ann-
ars getur farið fyrir okkur líkt og konunni, sem boðið var í bæinn, og
sagði: „Kannské tak'k eg komi takk og skoði baðstofuna takk“.
íslenzka okkar í daglegu tali er oft mjög bágborin. Segjum t. d. að þú
hafir verið lasinn. Ég hitti þig á fótum um hádegisbil og spyr um líðan þína.
Þú svarar:
„Jú, takk, ég hef það nú bara sæmilega gott. Ég hef verið með hressasta
móti í formiðdag og er nú að hugsa um að fara ósköplítið út í eftirmiðdag".
Ef við tölum íslenzku, þá höfum við það aldrei iEt eða gott, en okkur
líður ýmist vel eða illa, og á daginn gerist allt hjá okkur annað hvort fyrri
eða síðari hluta dagsins, en ekki í formiðdag og í eftirmiðdag.
segir sálmaskáldið. „Þá barnslegt hjarta
biður, þín blessun streymir niður“.
Þetta hafa biðjandi menn reynt á öllum
tímum, að bænarlífið er andlegu heil-
brigði þeirra eins nauðsynlegt eins og
loftið, sem þeir anda að sér, líkama
þeirra; að það verður að vera hinn óslít-
andi þáttur milli þess manns, er vill Iifa
dáðríku og sigursæju lífi, og þess Guðs,
er kraftinn og sigurinn gefur.^
Biðjandi menn eru vaxandi og batnandi
menn, biðjandi menn eru sigursælir menn,
biðjandi menn eru „ilmur af lífi til lífs“
fyrir mannkynið. Biðjandi menn eru
sterkir menn, og þannig verða menn
guðsmðjjÐ.
og gœfurUí
ifuríbt drí
Uigmennafélag íslands.
Samband bindindisfélaga í skólum.
Hausfþing Um-
dæmissfúku Suð-
urlands
Haustþing Umdæmisstúkunnar nr. 1 var
háð í Hafnarfirði sunnudaginn 11. nóvem-
ber. Á þinginu voru mættir 86 fulltrúar
frá 16 undirstúkum, 3 þingstúkum og 4
barnastúkum, auk margra annarra Reglu-
félaga.
Umdæmistemplar, Jón Gunnlaugsson,
stjórnarráðsfulltrúi, stjórnaði þinginu og
gaf skýrslu um suinarstarfið í umdæminu-
Allmikið var rætt um bindindisstarfið og
áfengismál þjóðarinnar, og hvaðan sem
menn voru komnir, voru allir á einu máli
uin það, að nú ríkti hið versta ástand í
landinu í áfengismálunum og að slíkt yrði
ekki lengi þolað.
Eining og góðhugur ríkti á þinginu og
gengu störf fljótt cg vel. Meðal ályktana
þingsins voru þessar:
Þar sem fullvíst er samkvæmt skýrslu
lögreglunnar og vitneskju alls þorra manna,
að fjöldi lieimila í bæjunum, svo sem
í Reykjavík, býr við hin hræðilegustu ó-
kjör sökum ofdrykkju heimilisfeðranna, þá
skorar þingið á ríkisstjórnina:
1) að láta hraða sem allra mest undirbún-
ingi að frumvarpi til nýrra áfengislaga,
er heimili að menn, sem ekki verður
ráðið við á hebnilum sökum drykkju-
skapar, séu dæmdir til lengri eða
skemmri dvalar á drykkjumannahælí
eða öðrum stað, þar sem þeir verða
ekki sér eða öðrum að tjóni.
2) að liúsakostur drykkjumannahælisins
verði svo aukinn hið allra fyrsta, að.
það geti tekið við mönnum, sem hljóta
slíkan dóm eða kjósa sjálfviljugir að
vista sig þar, og að starfslið hælisins
Gísli biskup
Magnússon
Þegar ég Ias grein í okt.-blaði Einingar
um Jón biskup Arnason, datt mér í hug,
að rétt væri að vekja athygli á því í sama
blaði, að Hólabiskupinn Gísli Magnússon
flutti einnig tillögur um aðflutningsbann
á áfengi. Eg hafði ekki aðgang að þessum
tillögum, þegar ég skrifaði „Bindindis-
hreyfingin á íslandi“, en í sumar rakst ég
á þær á Þjóðskjalasafninu. Það var í
septr. 1777, að biskup ritar áskorun til
konungs, ,,að honum mætti þóknast öld-
ungis að afnema og banna innflutning
brennivíns hingað til lands, því að þessi
drykkur geri raunverulega meira tjón en
gagn, hvort sem menn skoði áhrif hans
frá almennu, læknisfræðilegu og fjárhags-
legu sjónarmiði eða frá siðferðislegu sjón-
armiði, en meðan brennivínið sé flutt inn,
þá sé árangurslaust að predika gegn
neyzlu þess, enda sé það á boðstólum
árið um kring, en iliur vani og spiltur
hugsunarháttur valdi því, að þetta séu
orðin óumflýjanleg, en engu síður skað-
leg útgjöld fyrir alltof marga.seg-
ir, að það sé ódauðlegur arfur, sem kon-
ungur láti eftir sig, ef hann taki frá þess-
um fátæku þegnum sínum (íslendingum)
allt tækifæri til drykkjuskapar“.
Um leið skrifar biskup kirkjustjórnar-
ráðinu danska og biður það alvarlega
um að skipta sér af málinu og hrinda því
í framkvæmd. Sé nú meiri þörf á þessu
aðflutningsbanni en áður, þá er kaup-
mennirnir séu farnir að verzla allt árið um
kring o. s. frv.
Hvorki virðist in konunglega stjórn
(Guldberg-stjórnin) né kirkjustjórnarráð-
ið hafa sinnt þessum eindregnu tilmælum
biskups. í „Bind. hreyf. á ísl.“ er skýrt
frá svörunum, og voru þau ekki á marga
fiska.
Þetta sýnir, að Gísla biskupi hefir hros-
ið hugur við drykkjuskapar-ófögnuðinum
hér á landi og ekkert ráð talið tryggt til
að koma í veg fyrir hann nema bann gegn
innflutningi áfengra drykkja.
Brynleifur Tobiasson.
verði aukið eftir þörfum og fastur lækn-
ir ráðinn að því.
3) að veita það mikið fé til útbreiðslu
bindindis í landinu, að Stórstúka Is-
lands geti haft minnst þrjá menn á föst-
um launum, tvo til ferðalaga og einn í
Reykjavík.
4) að láta lögin um héraðabönn koma til
framkvæmda nú þegar, samkvæmt marg-
ítrekuðum óskum og áskorunum fjölda
landsmanna á þingum og fundum víðs-
vegar um allt land.
5) Haustþing Umdæmisstúkunnar nr. 1,
háð í Hafnarfirði 11. nóvember 1945,
skorar á framkvæmdanefnd Stórstúku
íslands að beita sér fyrir því, að stjórn-
ir allra þeirra bæja í landinu, sem hafa
áfengisútsölu, sendi minnst þrjá fulltrúa
hver til Reykjavíkur á yfirstandandi
vetri til þess að bera ráð sín saman
og tala við ríkisstjórnina um fram-
kvæmd laganna um héraðabönn.