Eining - 01.02.1948, Blaðsíða 10

Eining - 01.02.1948, Blaðsíða 10
10 E I N I N G # Dagsaga I dag skein sól. Heiðríkju himinn yfir Norðurlandi. Fjöll og dalir snævi sniv- in, svo að hvergi sér á dökkva díla, eftir tveggja daga glórulausa norðan hríð. Nú hallar degi. Húmið læðist yfir landið og rökkrið er blásvart, himinn- hvolfið dimmblátt, með ljósri dagsrönd, sem er að slokkna við brúnir vestur- fjalla- Stjörnudýrðin er óvenjulega skær. Loftið er svo hreint og svalt. Ó- teljandi geisla-augu horfa yfir húm- þrungna jörðina, þar sem mannlífið hrærist. Norðurljósabylgja kemur sunn- an hvelið og færist með drjúgum hraða norður eftir. Eru þar örlaganornir að spunastarfi? Hálfur máni líður feiminn upp frá austurbrúnum. Förin mætti vera djarf- legri. Hér er enginn sléttu-úlfur, til að gjamma framan í þig, blessaður. Ekki fjalla-úlfur né sléttu-úlfur heldur- Is- lenzka tófan er of mikið í ætt við sjálfa þig, til þess að þora að gagga upp á við- Og fölir geislarnir, sem varpa drauga- birtu yfir snæfeld jarðar auka dular- áhrif þín gegn allri óvinsemd. Jafnvel myrkrið, sem hatar þig, skríður í felur milli ása og hæða, og inn í gil og gljúf- ur, eða undir þverhnípta hamrastalla- Einstaka skuggi skýzt á bak við húsin og rekur sig þar óþægilega á manneskj- urnar, sem eiga óuppfyltar óskir hjá bæjarstjórn. Frostrósirnar á hrimguðum gluggan- um gróa með undraverðum hraða. Nú eru þær alveg að hrekja mánaljósið úr herberginu. Það eru heilir silfraskógar, sem þjóta upp, eins og vafningsviðir í suðrænum hita, og hélan verður þykk eins og moskusull. Ég sest úti við glugg- ann. Það er næstum almyrkvað í her- berginu- Hundgá á næsta bæ. Bjöllu- hljómur utan úr kvöld kyrðinni- Hesta- sleði á fleygiferð niður veginn. Dagsaga mín er saga farmanns yfir höf mjalla. Á skíðum hóf ég ferðina í morgunrökkri, og af háum hnj úkum leit ég sólaruppkomu og sólsetur, tvö ævin- týri, sem bláfjölvi glitlausra daga mun gera að helgisögum í minningunni. Nú kasta ég svörtum kolum á rauðan eld og kalla feigð að hrímrósunum á glugg- anum. Kyrðin lyftir tjaldinu frá heimi hversdagsleikans- Og inni í húmskóg- um komandi nætur heyrast strengja- hljómar, hljóðlátir fyrst, en síðan vold- ugri. Það er Pan, sem er að leika- Vor- guðinn, sem reikar um myrkviði vetr- arins og kallar á vorið- Heimþrá lífs- ins til vorsins syngur á hörpustrengj- unum og fellur í ómhrönnum yfir snæ- löndin. Hljómelfan byltist um helklung- ur jökulheimanna og brýtur þau. Svo voldug og ástríðuþrungin er sú þrá. Óralengi hlusta ég á fossnið ómfljóts- ins. Og þannig líður einn vetrardagur af ævi minni í aldanna skaut. Það er löngu orðið kalt í ofninum og silfra- skógarnir vaxa á ný um rúðufletina- En Pan er einnig þar og leikur ómljóð sín, meðan brunafrostið læðist inn í þakherbergið. Áður en ég fer að sofa klæðist ég svellþykkri, hvítri ullar- peysu utan yfir röndóttan náttserkinn, og set upp kolsvarta oturskinnsloðhúfu- S. D. Frakkland engin fyrirniYnd Svo heitir greinarstúfur í sænska blaðinu, Bla Bandet, 20. des- 1947. Þar eru birtar nokkrar línur eftir Harald Beijer um fyrirmyndar drykkjuskap Frakka, en hann hafði skrifað í Morg- ontidningen — sænskt morgunblað. En hvernig er þetta annars með morgunblöðin og áfengismálin? Eru morgunblöðin alls staðar eins í þeim efnum? Að þessu sinni upplýsir þessi Haraldur, hversu Frakkar drekki vín sér til blessunar. ,,Allir drekka vín í Frakklandi, jafnvel börnin“, og þess vegna eru magasjúkdómar fátíðir þar, og er það eitthvað annað en í Svíþjóð, segir þessi fróði maður. Þar drekka menn mikið af sterkum drykkjum, eru magaveikir og þar er nóg um áfengis- sjúklinga. Við þetta hefur Haraldur ekki orðið var í Frakklandi, þar drekka mepn^sterku drykkina mjög hóflega. Já, þeir eru fróðir um áfengismál þjóðanna, þessir ferðamenn- En skrum þeirra um áfengismenningu vissra þjóða, stangast jafnan illa við stað- reyndir og allar opinberar skýrslur. Sænska Bláa bandiS upplýsir að árin næst á undan síðustu heimsstyrjöld drukku Frakkar 4,8 eða 4,7 lítra á mann á ári af sterkum drykkj um, miklu meira en Svíar, en auk þess drekka Frakkar 150 lítra á mann árlega af vínum- Við fjölyrðum svo ekki um þetta hér, því að á öðrum stað í blaðinu birtist merkileg ritgerð, bæði fræðileg og vís- indaleg, um áfengismál Frakka. Fúlmannleg blaða- skrif I Bæjarpósti Þjóðviljans 28. janúar s.l. og í Bergmáli Vísis 30. s. m., er ráðizt að Einingu með fádæma fúl- mennsku, hrakyrðum og rógi, allt sök- um þess, að blaðið lætur að beiðni eins helzta íþróttaleiðtoga landsins og birtir grein Guttorms Sigurbjörnssonar um Gunnar Huseby. Það er gagnslítið að svara fúlmennsku með fjúkyrðum, en ég vil segja þessum mönnum í fullri einlægni, að ég sný mér með viðbjóði frá rógi þeirra og níði í minn garð, og tel þá sjálfa sýna bezt það ,,innræti“, sem þeir ætla mér. Það heldur margur mann af sér- Guttormur Sigurbjörnsson segir frá grein, er birtist í erlendu blaði, þar sem Gunnar Huseby er talinn „sorgarþátt- urinn“ í íslenzkum íþróttamálum- G. Huseby hefur verið á vörum margra manna á Norðurlöndum og víðar síðan hann afrekaði sitt fræga kúlukast, en hann hefur oft verið umtalaður engu minna í sambandi við drykkjuslark er- lendis, þar sem þó hver íslendingur, þótt minna umtalaður en hann, hlýtur að verða annaðhvort þjóð sinni til sóma eða skammar. Fyrir það, að gera þessar hrakfarir mannsins að umtalsefni, engu síður en frægð hans, þykjast þessir menn í Þjóð- viljanum og Vísi ætla að koma fram sem einhverjir umvandarar og ráðast ekki aðeins að greinarhöfundi, heldur ætla sér að lýsa okkur fyrir alþjóð, sem hugspilltum mönnum, mér sem ritstjóra blaðsins og Guttormi fyrir greinina, þeir spara þar til engin stóryrði, en gerast þeir níðingar að svívirða mig sem mest þeir geta, sem hef þó fram að þeim tíma, er þeir skrifa, ekkert til saka unnið í þessu máli, annað en að birta grein Guttorms. Við Guttormur eigum að vera óþokkamenni fyrir að ávíta og vanda um við seka menn, en þessir greinar höfundar setja upp merk- issvip og þykjast mjög góðir menn, þótt þeir rægi og svívirði saklausan mann. Ég held að skrif þeirra nálgist „nýtt íslandsmet í lítilmannlegri blaða- mennsku“, svo að viðhöfð séu þeirra eigin orð- Þeir gátu svarað grein Gutt- orms á drengilegri hátt, því að það er ekki almenn venja að svívirða ritstjóra blaðanna, þótt þeir sýni það frjálslyndi að birta greinar um eitt og annað, og ádeilur á menn. En sízt ættu íslenzkir blaðamenn í seinni tíð, að setja upp hræsnissvip og brigsla mér um „lubba- lega“ blaðamennsku- Ég hef geymt nokkur sýnishorn af blaðamennsku þeirra. Drengilegast hefði verið fyrir þá, að biðja mig fyrir svargrein til Guttorms í sama blaði og hann skrifaði í. En í stað þess þjóta þeir með illyrði í víð- lesnustu blöð landsins. Islenzk blaða- mennska er yfirleitt ekki á það háu stigi, að mönnum gefist kostur á að ræða að jafnaði sama mál frá báðum hliðum, í sama blaði. Þar er neitunar- valdi óspart beitt. P. S- Menntamál, október—nóvember 1947, hefur eftir hinum heimskunna ræðumanni, rithöf- undi og stjórnmálamanni W. Churchill, „að fátt hafi auðgað hann meira á andlega vísu, en að læra ljóð utan bókar“. Þetta er vissulega athyglisvert uppeldisat- riði. Ljóð, sálmar og kvæði, sem unglingur- inn lærir vel utan bókar, auðgar hann, ekki aðeins hvað efni ljóðsins áhærir, en þroskar einnig minnið og stælir námshæfileikana. En allmikil ljóðakunnátta er ómetanlegur fjár- sjóður, sem eigandinn hefur með sér hvar sem er og getur gripið til við öll tækifæri, og reynst honum jafn vel hið bezta bjargráð á vissum augnablikum. I ljóðum er jafnan samanþjappað efni, séu þau þess virði að læra þau, og oftast notagóð lífsspeki. L j óðakunnátta

x

Eining

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eining
https://timarit.is/publication/833

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.