Eining - 01.06.1948, Qupperneq 6

6
E I N I N G
Víða er pottur brotinn
Samkvæmt Reader’s Digest, janúar
1947, hefur einn þingmaður Bandaríkj-
anna sagt nýlega, að alþýða manna þar
í landi líti á þingmennina sem ,,hóp
loddara, er stjórnist af eigingjörnum
hvötum“. En í ritstjórnargrein hefur
stórblaðið Life nýlega stimplað þing
Bandaríkjanna sem chronic obstacle —
rótgróið þjóðarmein, gætum við þýtt
það í þessu sambandi.
Þá segir í sömu ritgerð, að skoðana-
könnun hafi leitt í ljós, að sjö af hverj-
um tíu foreldrum í landinu, óski ekki
að synir þeirra velji sér sem atvinnu
neitt það, sem lýtur að starfsemi stjórn-
arinnar.
„Þessi lítilsvirðing á þingi og stjórn,
þýðingarmestu stofnunum þjóðarinn-
ar“, segir í sömu grein, ,,er þjóðinni
stórhættuleg".
En hvers vegna þessi lítilsvirðing?
Hún stafar af því, segir Digest, að
þingmennirnir rækja ekki gtörf sín.
Þeir eru vikadrengir kjósendanna og
mestur tími þeirra fer í það, að
sinna alls konar kvabbi þeirra og
þóknast þeim. Þingmennirnir hugsi
meira um að halda þingsæti sínu, en
að leysa af hendi skyldustörfin — sjálft
löggjafarstarfið. Árið 1946 var 40% af
þingmönnum beggja deilda fjarverandi
við atkvæðagreiðslu — nafnakall — um
hin ýmsu frumvörp í þinginu. Blaðið
Christian Science Monitor hefur sagt,
að þessi fjarvera þingmannanna sé orð-
in pólitískur glæpur. Rannsókn hefur
leitt í ljós, að allt að því 80% af tíma
þingmannanna fer í allt annað en skyld-
an býður. Einn öldungadeildarþingmað-
ur hefur sagt, að hann væri 90% vika-
drengur, 10% stjórnmálamaður — lög-
gjafi. Annar þingmaður sagði: „Á rúm-
um þrem árum, sem ég hef verið þing-
maður, hafa 36,000 manna í umdæmi
mínu skrifað mér og beðið um aðstoð
við hitt og þetta. Öllum þessum beiðn-
um hefur verið sinnt og 30,000 fengu
það, sem þeir báðu um“.
Þannig fer um tíma þessara manna,
þrátt fyrir að hverjum neðrideildar-
þingmanni er heimilt að nota 9500 doll-
ara á ári til þess að launa aðstoðarrit-
ara, og hverjum öldungadeildarmanni
er heimilt að nota árlega 23,880 dollara
í sama tilgangi.
Þarf nokkurn að undra, þótt alþýðu
manna gangi illa að bera virðingu fyrir
slíkum vinnubrögðum. Þess er og getið
í nefndri ritgerð, að alþýða manna í
Ameríku bregðist helzt aldrei að standa
með þeim manni, sem þorir að setja
hag heildarinnar ofar öllum sérhags-
munum eins og annars og öllum klíku-
skap. Söguritarinn Allan Nevins segir,
„að komi einhver stjórnmálamaður
fram á sjónarsviðið, er setji ofar öllu
hag heildarinnar, þá þekkist það varla
í sögu þjóðarinnar, að þjóðin vanræki
að standa með þeim manni“.
Og þá er það kostnaðurinn við stjórn-
arstörfin.
Árið 1935 voru 719,440 menn á launa-
lista samveldisstjórnarinnar, þar með
auðvitað ekki taldir hermenn, en nú eru
þeir 3,000,000. Árið 1935 voru laun
þessa stjórnarliðs 1,361,000,000 dollar-
ar, en nú eru þau átta milljaröar doll-
ara.
Árið 1935 voru skattar 20 dollarar á
nef í landinu, nú eru þeir 300 dollarar
á nef. Við vanaleg iðnaðarstörf vinna
menn i Bandaríkjunum 31 kl.stund á
viku hverri. 25 stundir vinnur maður-
inn til þess að framfleyta fjölskyldu
sinni, en sex stundir fara hverja ein-
ustu viku til að framfleyta stjórnarlið-
inu, og fullyrða menn, að 1,500,000 af
liði þessu sé nú algerlega óþarft.
Fjárhagsáætlun fyrir árið 1946 var
41,000,000,000 — fjörutíu og einn millj-
arði dollara. „Hve mikið er þessir 41
milljarður ?“ spyr Reader’s Digest. I
fyrri heimsstyrjöldinni eyddu Banda-
ríkin rúmum 33,000,000,000 dollara.
Kreppuárin 1932 og 1933 voru allar
þjóðartekjurnar til jafnaðar 41,000,000
000, hið sama, sem ríkisstjórnin fer nú
með á einu ári. Eftir f'yrri heimsstyrj-
öldina losaði Bandaríkjastjórnin sig
fljótt við menn, sem hún hafði ráðið
til starfa, sérstaklega vegna stríðsins,
en nú hefur hún losað sig við aðeins
16 prósent af slíkum mönnum, sem auð-
vitað var mikill fjöldi.
Þannig er þá lýsingin á búskap þess-
arar miklu þjóðar. Nú getum við litið
í okkar barm hér á landi, og spurt okk-
ur svo sjálf, hvort stjórnir heimsins séu
á leið til frelsis, mannréttinda og far-
sældar með lýðinn, eða út í botnlaust
fen óráðvendni og sóunar, þar sem hin
nákalda hönd skrifstofuvalds og nefnda
leggst blýþung og lamandi á allt fram-
tak manna.
Ósannindi auglýs-
inganna
Ég var að enda við að lesa bókina,
Hjá vondu fólki, er ég sá í Morgunblað-
inu, 18. febrúar s. 1. þessa auglýsingu:
„Rit sem eiga engan sinn líka í ís-
lenzkum bókmenntum ..... Fagurt
mannlíf, í sálarháska, Hjá vondu
fólki“. — Þetta segir auglýsingin satt.
Rit þessi eiga víst engan sinn líka í
bókmenntum okkar. En svo koma ósann-
indin í auglýsingunni: „Óviðjafnanlega
skírar og sannar þjóðlífsmyndir og
mannlýsingar (leturbr. mín. P. S.).
Ég hef enga löngun til að ófrægja
þessar skennntibækur, en þegar jafnvel
eins þjóðkunnum sæmdar- og mennta-
manni, eins og Magnúsi Helgasyni
skólastjóra, er lýst sem ómerking og
núlli, þá sjá nú flestir núlifandi menn,
hve sannar slíkar mannlýsingar eru.
Margir dkærendur
Arinbjörn S. Bardal í Winnipeg hef-
ur sent Einingu eftirfarandi kærur á
hendur áfengisneyzlunni:
Lögreglan segir: Áfengi og bensín er
orsök slysa.
Morðinginn segir: Ég vissi ekki hvað
ég gerði. Ég var drukkinn.
Dómarinn segir: Áfengi er orsök /
glæpa, en afsakar engann.
Læknirinn segir: Áfengið veikir mót-
stöðuhæfileika líkamans og styttir
mönnum aldur.
Siðgæðisfrömuðurinn segir: Áfengi
og siðgæði eiga ekki samleið.
Kvenmaðurinn segir: Andfýlu leggur
frá vitum drukkins manns.
Móðirin segir: Áfengið eyðileggur
heimilisfriðinn.
Faðirinn segir: Ef konan mín verður
drukkin aftur í kvöld og börnin í hirðu- { ^
leysi, þá verður ógaman að koma heim.
Vitnisburður reynslunnar: Þriðja
hvert hjónaband í Bandaríkjunum end-
ar með skilnaði. Talið er að 25% allra
hjónaskilnaða í landinu sé að kenna á-
fenginu.
Heilög ritning segir: Drekkið yður
ekki drukkna í víni, sem aðeins leiðir
til spillingar.
Áfengissalinn segir: Veitið æsku-
mönnum áfengi og þá er atvinnu minni
ævinlega borgið.
Ráðhollasti vinurinn segir: Drekkið
aldrei fyrsta glasið.
Góðtemplarar segja: Takið þátt í fé-
lagsstörfum okkar sem alger bindindis-
maður. Það bjargarfrá ófarnaði áfeng-
isneyzlunnar.
Helgi- og írídagafdr
Skírdagur var síðast 25. marz, en
annar hvítasunnudagur 17. maí. Milli
þessara tveggja daga, og að þeim með-
töldum, voru 54 dagar. Af þeim voru
• 5 páskadagar, sumardagurinn fyrsti,
fyrsti maí, uppstigningardagur, 2 hvíta-
sunnudagar, 6 sunnudagar og 7 hálfir
laugardagar, eða 3 heilir og hálfur.
Þetta verður samtals 19% helgi- og frí-
dagur, af þessum 54 dögum. Engin
furða þótt margur sé lengi með sokk
sinn á prjónunum. Mér finnst oft allir
þessir frídagar slæmur athafnatálmi á
vegi mínum, hvað sem öðrum finnst. í
Ameríku létu menn sér nægja einn
páskadag, einn jóladag og einn hvíta-
sunnudag. Islendingar hljóta að vera
miklir hirðumenn í helgisiðum og há-
tíðlegir menn. Fyrr má nú vera!
Það er ekki svo að skilja, að ég sjái
eftir hvíldinni handa verkamönnum, ef 4 *
þeir kunna að hagnýta sér þessa daga
vel, en ég hef sjálfur verið verkamaður
bezta kafla ævinnar, en undi störfum
mínum ævinlega betur en frídögunum.
Að minnsta kosti er einn dagur í senn
nægilegur, nema þegar um ársleyfi er
að ræða. — P. S.