Vera - 01.02.1998, Blaðsíða 26

Það var freistandi að ræða sérstaklega við
Guðnýju um mótun sjálfsmyndar unglings-
stúlkna, sem er þema þessa blaðs, því sem
uppeidissálarfræðingur hefur hún rannsak-
að það efni. Árið 1992 gerði hún rannsókn
á þróun sjálfsmyndar 18 ára ungmenna í
Reykjavík, m.a. með tilliti til þess hvaða
áhrif breytt staða konunnar í þjóðfélaginu
hefur haft á nýja kynslóð. Sú athugun er
hluti af stærri rannsókn hennar á menntun
og kynferði, þar sem einnig er tekin fyrir
greining á skólabókum og námsskrám í
kvennafræðilegu ljósi, athugun á konum og
stjórnun menntastofnana og mat á jafnrétt-
isstarfi í skólum. En víkjum fyrst að upp-
runa Guðnýjar og þróun hennar eigin
sjálfsmyndar.
„Ég er fædd í Reykjavík 1949 en ólst upp
í Keflavík. Foreldrar mínir, Guðbjörn Guð-
Höfum enn verk að vinna
Viðtal við Guðnýju Guðbjörnsdóttur
Sögulegar breytingar áttu sér stað á þingflokki Kvennalistans fyrir áramót þegar
Kristín Ástgeirsdóttir þingkona sagði sig úr Samtökum um kvennalista og jafn-
framt úr þingflokknum. Það átti sér stað í kjölfar ákvörðunar landsfundar um að
taka þátt í viðræðum um sameiginlega málefnaskrá með A-flokkunum og fleiri
hópum fyrir næstu Alþingiskosningar. Guðný Guðbjörnsdóttir, önnur þingkvenn-
anna sem eftir eru í þingflokknum, var fylgjandi ákvörðun landsfundarins og hefur
einnig tekið þátt í samstarfi kvenna í félagshyggjuflokkunum sem héldu glæsileg-
an fund á Hótel Borg í nóvember. Elísabet Þorgeirsdóttir ræddi við Guðnýju um
stjórnmálin, hugmyndafræðina og hana sjálfa.
mundsson og Rósa Guðnadóttir, fluttu
þangað þegar ég var 1 árs. Pabbi bjó áður í
Hafnarfirði, en var ættaður frá Snæfells-
nesi, og mamma var frá Stokkseyri. Föður-
afi minn var skipstjóri í Hafnarfirði en
drukknaði þegar pabbi var 15 ára, elstur
sex systkina. Þá varð amma ekkja, 39 ára
gömul og hún giftist ekki aftur. Pabbi varð
því snemma hálfgerð fyrirvinna yngri
systkina sinna. Hann lauk Flensborgar-
skóla, lærði síðan rafvirkjun og starfaði
Iengst af sem rafverktaki í Keflavík. Amma
mín, Guðrún Ásbjörnsdóttir, var mjög hlý
en metnaðarfull kona sem lést fyrir tveimur
árum, á 101. aldursári. Þegar ég var 6 ára
flutti hún til Keflavíkur og varð ráðskona
hjá sparisjóðsstjóranum. Hún setti markið
hátt fyrir mína hönd í námi, vildi að ég
fengi 10 í öllu. Það var oftast mitt fyrsta
verk að sýna ömmu einkunnirnar mínar og
ég þurfti ekkert að skammast mín fyrir þær.
Amma hafði reyndar áhyggjur af því að ég
sæti ekki nóg við handavinnu á kvöldin, en
ég lét það ekkert á mig fá. Ég var á kafi í
skátastarfi, keppti í handbolta og sundi,
var í dansskóla í ein 10 ár, gætti þriggja
yngri bræðra minna eftir þörfum og tók
þátt í félagslífi unglinga af fullum krafti.
Bítlabærinn Keflavík var upp á sitt besta,
þar voru haldin stórkostleg unglingaböll
reglulega og ég naut þess að dansa og
skemmta mér með félögum mínum,” segir
Guðný þegar hún er beðin að lýsa því
hvernig hún hefði mótast og byggt upp
sjálfstraust sitt. Hún telur að félagsstarfið
hafi haft þroskandi og hvetjandi áhrif, t.d.
var flokkurinn hennar valinn einn af bestu
skátaflokkunum á Iandsmóti 1962 og
handboltaliðið hennar varð íslandsmeistari
í 2. flokki kvenna 1963.
Við ræðum þetta sérstaklega vegna þess
að þegar Guðný kom fram í þættinum á
Elleftu stundu í nóvember þótti sumum
hún setja sig á háan hest gagnvart foreldr-
um sínum þegar hún talaði um menntun
þeirra. „Ég var spurð hver munurinn væri
á bernskuheimili mínu og mínu eigin heim-
ili og sagði þá að auk breyttra tíma væri
ákveðinn munur á afstöðu okkar til lífsins
þar sem við hjónin værum bæði hámennt-
uð en foreldrar mínir hefðu ekki verið það.
Auðvitað var fjarri mér að gera lítið úr for-
eldrum mínum. Ég bar mikla virðingu fyrir
þeim og samband okkar var alla tíð mjög
náið en þau létust með tveggja mánaða
millibili á síðasta ári. Það sem ég var að
undirstrika með þessu var að gildismat
fólks breytist oft eftir menntun þess. Við
hjónin erum bæði langskólagengin og það
hefur vafalaust haft áhrif á lífssýn okkar og
uppeldið á börnum okkar. Þar með er ég
alls ekki að segja að foreldrar mínir hafi
verið minna virði en við, fjarri því. Kannski
var móðuramma mín og nafna Sigurbjörg
frá Stokkseyri, sem ég dvaldi hjá reglulega
á sumrin, stórfenglegasta alþýðuhetjan sem
ég kynntist í bernsku. Ég heiti Guðný
Sigurbjörg í höfuðið á ömmu og afa á
Stokkseyri.”
Pólitísk afstaða mótuð
Þrátt fyrir hvatningu ömmu sinnar þótti
Guðnýju ekki sjálfsagt að fara í framhalds-
nám þegar hún var stelpa. Það þótti hálf-
hallærislegt að stelpur væru gáfnaljós, þær
áttu fyrst og fremst að vera skvísur og taka
þátt í því spennandi lífi sem fylgdi Bítlaæð-
inu og hinni vaxandi unglingamenningu
þess tíma. Hún vann í frystihúsi eða í kaup-
félaginu á sumrin meðan hún var í gagn-
fræðaskóla og á tímabili taldi hún að Versl-
unarskólinn gæti verið leið, til að losna við
að velja landspróf og menntaskóla. En þeg-
ar til kom valdi Guðný landspróf og hélt
síðan áfram. Af fjögurra vinkvennahópi
fóru tvær í menntaskóla. „Algengast var að
Keflvíkingar færu í MA eða ML og ég og
vinkona mín, Sigríður Harðardóttir, völd-
um Laugarvatn því þannig gátum við hald-
ið betra sambandi við fjölskylduna og vini
okkar í Keflavík,” segir hún.
Guðný fór í stærðfræðideild og þar voru
aðeins fjórar stelpur. Ein þeirra var Kristín
Einarsdóttir, fyrrverandi þingkona Kvenna-
26 v ra