Ljósmæðrablaðið - 01.01.1941, Blaðsíða 13

LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ
11
anna, sem safnazt hefir fyrir á árum og áratugum, kemur
smám saman að notum í baráttu læknavísindanna fyrir
auknum og auðveldari sóttvörnum. Rannsóknaraðferð, sem
í upphafi virðist harla fráleit og jafnvel beinlínis út í blá-
inn, getur stundum síðar meir orðið hin þýðingarmesta í
daglegu starfi læknisins. T. d. áleit Bordet án efa, þegar
hann uppgötvaði hæmolysis-rannsóknina, sem áður er get-
ið, að hún myndi litla hagnýta þýðingu fá í framtíðinni, og
þó var það einmitt hún, sem síðar varð grundvöllur þeirrar
rannsóknar, sem hefir hvað mesta þýðingu allra rann-
sókna læknislistarinnar, en það er Wassermanns-prófið.
Þekking okkar á næmum sjúkdómum og baráttan gegn
þeim hvílir þannig fyrst og síðast á sigurvinningum sýkla-
fræðinnar, og er því enginn hægðarleikur að gera öllum
þeim rannsóknum skil, sem að haldi koma í sóttvörnum og
meðferð sjúkdóma. Verður því látið nægja að drepa á
nokkra vísindasigra með því að gera þrjú atriði þessa
máls að umtalsefni — í fyrsta lagi rannsóknir á útbreiðslu
og smitunarleiðum sjúkdómanna, þá bólusetningar og
notkun þeirra og loks blóðvatnsmeðferðina.
Það er ákaflega mikilvægt að þekkja smitunarhætti
sjúkdómanna, og er auðveldast að öðlast skilning á þessu
með því að rifja upp sögu einhvers sjúkdóms; verður þá
hér fyrir valinu gula hitasóttin svonefnda. Flestir munu
hafa heyrt hennar getið, því að fyrir mannsaldri herjaði
hún lönd og ríki í Mið- og Suður-Ameríku og ennfremur
Vestur-Indíur og syðsta hluta Bandaríkjanna. Flún byrjar
með ofsahita, áköfum höfuðverk, nokkrum bakverk, blæð-
ingum í húð, maga og þörmum og síðan kemur gulan til
sögunnar, sem stundum er svo mikil, að hörundið verður
mahogni-brúnt. Á 18. og 19. öld geisaði hver faraldurinn
öðrum skæðari og féll stundum fjTir eóttinni tíundi hver
maður í sumum borgum og bæjum. Eins og nærri má geta,
var ægilegt um að litast í þessum borgum. Líkunum var
án afláts ekið til greftrunar, en engin líkfylgd sást, því