Freyr - 01.04.1904, Blaðsíða 1

Lög um túngirðingar
eða
„Gaddavírslögin“.
Eftir: Guðjón Guðmundsson.
Ir stefnuskrá „Ereys“ er tekið fram, að hann
ætli ekki að láta búnaðarlöggjafarstarf vort
afskiftalaust, heldur með ráðum og dáð
reyua að styðja að því, að búnaðarlöggjöfin
verði sem heppilegust og hagfeldust fyrir nútíð
og framtíð landbúuaðar vors og þjóðfélagsins
í heild sinni. Samkvæmt því hefi eg tekið að
mér að skrifa um „lögin um túngirðingar11,
sem alment eru kölluð „gaddavírslögin11, enda
er það réttnefni, þar sem þau fyrir skipa — að
minsta kosti óbeinlínis — gaddavír sem eina
rétfa girðingaefnið hér á landi.
Eg hefði feginn viljað komast hjá að skrifa
um þetta mál, því að mér er kunnugt um,
hvaða hita það vakti á þingi í sumar, og auk
þess veit ,eg, að það er mjög erfitt að skrif'a
með svo miklum rökum og með svo mikilli
gætni um nokkurt mikilvægt löggjafarmál, að
höfundurinn baki sér ekki með því meiri eða
minni óvild. Vér Islendingar erum nú einu
sínni orðnir svo vanir við að blanda saman
mönnum og málefnum. Eu hvað um það, et
„Ereyr“ á að verða búnaði vorum að þvi gagni,
er vér útgefendur ætlumst til, og eg veit að
ýmsir af lesendum hans gjöra sér von um, þá
verður hann að segja það, sem hann álítur
rétt á réttum tíma, án manngreinarálits.
Þegar er eg kom til fteykjavíkur í þingJok-
in i sumar, daginn áður en gaddavirslögunuin
var ráðið til iykta, hitti eg einu mikils metinn
þingmann, og fór að tala við hann um lögin.
Eg sagði honum, að eg hefði mjög margt við
lögin að athuga, og áliti óheppilegt að þau
yrðu samþykt að þessu sinni. Hann hafði
það svar á reiðum höndum, að málið væri
rækilega íhugað af 10 mönnum í tveitn nefnd- !
um, og það væri því hreinn óþarfi af mér að
halda að eg hefði nokkru þar við að bæta.
Eg get þessa atviks hér af þvi að það er gott
dæmi þess, hvað oss Islendingum hættir við
að gjöra lítið úr áliti annara, og hvað margir
- ekki sízt á meðal vorra leiðandi manna —
eru gjarnir á að freysta um of á hyggjuvit sitt
og ímyndctða þekkingu.
I.
Til þess að girða fyrir ailan misskilning
skal eg undir eins taka fram, að eg álít mjög
æskilegt að öll tún á landinu verði girt sem
fyrst, enda er það bæði gömul og ný einróma,
kenning. Hinsvegar álít eg að lög þau, sem
hér er um að ræða, séu bygð á rammskökkum
og l'óngu úréltum stjórnarfarslegum grundvelli,
og að þau verði aldrei að þeim notum, sem
formælendur þeirra virðast hafa gjört sér von
um, en geti einmitt orðið oss og eftirkomend-
um vorura að ómetanlegu tjóni.
Samskomar lagafyrirmæli sem hér erum að
ræða, voru almenn á fyrri öldum í flestum
löndum Evrópu, meðan einveldiskonuugarnir
sátu að völdum. Þeir fyrirskipuðu á ýmsan
hátt, hvaða störf bændur skyldu leggja sér-
staka áherzlu á, og hvernig þeir ættu að iuna
þau af' höndum. Aranguriun varð og verður
einatt- sá, að því meiri höft, sem lögð voru á
frelsi bænda til þess að ráða sjálfir verkum
sínum og verkefnum, því meira hnignaði þeim
andlegaog efnalega. Yér höfum því marg ítrek-
aða reynzlu mentaþjóðanna fyrir því, að öll
slík þvingunarlöggjöf er óheppileg.
Eg býst við, að sumir at’ meðmælendum
gaddavirslagauna muni segja, að þetta komi
ekkert málefninu við, hér sé ekki um neina
slíka fyrirskipuu að ræða. Það þarf því að
athugast nánara.
Túngirðingalögin, eða að minsta kosti