Freyr - 01.04.1904, Blaðsíða 4

28
FREYR.
ný. í>essar 30 kr.; sem hver viðtakandi fær,
ganga svo næstu 3 árin tíl viðhalds girðing-
unum, sem nú eru allar að detta í sundur af
ryði. Eftir fyrstu 3 búskaparárin verða því
nýju ábúendurnir að girða aftur. Af leifum
gömlu girðinganna — sérstaklega máttarstólpa
og girðingastólpa — gjöri eg ráð fyrir að
hvor um sig geti notað efni, sem er' svo sem
90 kr. virði. Til að kaupa efni til girðinganna
þurfa þeir þá að fá 350 kr. veðdeildarlán hvor,
sem afborgast á 30 árum með 6,64°/0 eða
23,24 kr. á ári. Hin árlega afborgun af girð-
ingunum verður þá 40,64 kr. á opinberu eign-
inni og 36,29 kr. á bændaeigninni. Eftir 15
ára búskap flytja báðir bændurnir af jörðun-
um, og greiða 30 kr. hvor í ofanálag á girð-
ingarnar, er viðtakendur fá, og hrekkur það
þeim með naumindum til að halda við girð-
ingunum næstu 3 árin. Að þeim tíma liðnum
verður að girða bæði túnin á ný (í þriðja sinn),
og þar eð svo mikið af stólpum upprunalegu
girðinganna var notað þegar þær voru reistar
í annað sinn, eru engar líkur til að girðingar-
leifarnar nú verði meira virði en 40,00 kr.
hvor. Abúendurnir, hvor um sig, verða því
að taka 400,00 kr. lán til að endurreisa girð-
ingarnar. JÞessi lán verður þó ekki hægt að
fá til jafn langs tíma og áður, því að þá
verða allir orðnir sannfærðir um, að engin
skynsemi er í að lánin endurborgist á iengri
tíma en girðingarnar endast. Lánin fást þá
að eins til 15 ára, og afborgast með 9,81°/0
eða 39,24 kr. á ári. Næstu li búskaparár
sín — eða þangað til 41 ár er liðið frá því
hið upprunalega lán var tekið —, verða bænd-
urnir því að afborga girðingarnar, annar (sá
sem býr á opinberu eigninni) með 79,88 kr.,
og hinn (sá sem býr á bændaeigninni) með
75,53 Jcr. á ári, og að þeim tima liðnum eru
girðingarnar ekki þess virði, sem svarar eftir-
stöðvum veðdeildarlánanna.
I ofannefndum dæmum hefi eg bygt á
þvi, að ábúendurnir gætu fyrirhafnarlítið feng-
ið lán með hagfeldum kjörum. £>etta verður
þó að líkindum í reyndinni sjaldgæfara en
hitt. Meiri hluti bænda hefir ekki handbær
veð, og fær því eigi lánin, eða verður að taka
þau með afarkostum.
Að öllu yfirveguðu gét eg ekki betur séð
en að gaddavírslögin leggi svo þunga skatta
á eftirmenn vora, að ekki geti hjá því farið,
að fjöldi af jörðum leggist í eyði, eða þá að
landsstjórnin verði eftir svo sem 20 ár að gefa
eftir öll girðingalánin. Þetta síðarnefnda get
eg ímyndað mér, að sumir skammsýnir bænd-
ur geti felt sig við, og noti lánsheimildina í
von um að fá lánið síðar eftirgefið. Hér við
er þó meðal annars að athuga, að ganga má
að því sem vísu, að landssjóður hafi ekki eftir
20 ár tekjuafgang, til þess að borga lánaeft-
irstöðvarnar með (hann verður eins og kunn-
ugt er að fá girðingaféð að iáni), en verði að
leggja á nýja skatta til þess. Og þessir skatt-
ar verða að öllum líkindum lagðir á landbún-
aðinn í einhverri myud, því flestum mun þykja
það stríða um of á móti almeuuum sanngirnis
og réttlætiskröfum að leggja þá á kaupstaðar-
borgara og sjómenn.
m.
I næsta kafla á undan sýndi eg með
dæmum hvað afar óheppilegt og óeðlilegt það
væri, að miða afborgunarskyldu gaddavírs-
girðinganna við 41 ár. Hér birtist nú kostn-
aðaráætlunin sundurliðuð, sem áður nefnd
dæmi eru miðuð við, og geta bændur þar af
gjört' sér nokkra hugmynd um, hvernig girð-
ingar, eftir gaddavírslögunum, muni líta út.
Eg miða áætlunina eins og áður er sagt við
góða meðaljörð, svo sem 20 hundruð að dýr-
leik. Túnið gjöri eg ráð fyrir að sé 25 dag-
sláttur að stærð, og nauðsynlegt sé að girða
með þvi 5 dagsl. af óræktuðu landi, til þess
að fá hliðar girðinganna nokkurn vegin beinar
og til þess að sneiða fyrir lautir, se* í fyrstu
snjóum fara í kaf. Ennfremur gjöri eg ráð
fyrir að túnið sé aflangt, eins og oftast á sér
stað, 225 faðmar á lengd og 120 faðmar á
breidd. I kringum túnið þarf þá 690 faðma
langa girðingu.
Kostnaðaráætlunin verður sem hér segir:
kr.
1. Gralvaníseraður gaddavír, 5 strengir
á 25 au. faðm...............172,50
2. Galvaníseraðir járnteinar, einn á
hverjum 8 álnum, 18 au. á faðm 124,20