Freyr - 01.04.1904, Blaðsíða 10

34
FREYR.
þirigi, og meðal annars kom svo greinilega í
ljós við umræðunar um túngirðingalögin. Og
þótt eg sé hvorki samþykkur stefnu eða á-
kvæðum laganna, gjöri eg mér beztu vonir
um að þau verði oss óbeinlínis að miklu gagni.
Ymsir bafa baldið því fram bæði í ræð-
um og ritum, að það hafi að minsta kostimeð-
fram verið kappgirni og fordild, er vakti fyr-
ir aðaíformælendum gaddavírslaganna. A það
legg eg ekki minsta trúnað. Eg ber svo mik-
ið traust til þeirra, að eg efast ekki um að
þeir verði fúsir á að breyta þeim þegar á
næsta þingi, í þá átt sem eg befi bent á bér
að framan, er þeir bafa fengið tíma og tæki-
færi til að yfirvega málið rækilega.
Hugsjóuin, að girða öll tún landsins á
stuttum tima, er svo mikil og fögur, að eg ber
það traust til allra sannra ættjarðarvina, að
þeir láti hvorki þráa, kappgirni, flokkadrátt
eða aðrar slíkar hvatir verða sér að fótakefli,
beldu rvinni allir i eindrægni og bróðerni
að því fagra takmarki.
Beykjavík í febrúar 1904.
S ký r sIa
um rannsóknir á mó frá Reykjavík.
Mó þann, sem Búnaðarfélag Islands eftir
beiðni minui sendi mér tii rannsóknar, hefi eg
nú rannsakað og auk þess ð sýnishorn af mó
frá Reykjavík, sem „Mosektilturforeningen“
bafði verið sendar.
Hessi 5 sýnisborn No 1 —No 5 í skýrsl-
unni veit eg ekki hvernig hafa verið tekin,
svo eg get engan dóm lagt á það bvort þau
eru áreiðanleg sýnisborn af mónum á þeiru
stöðum. Mórinn frá Búnaðarfélaginu er úr
Kringlumýri og var eftir beiðni minni tekinn
þannig, að hægt var að rannsaka efsta-, mið- og
og neðsta lag mósins, hvort fyrir sig. A þann
bátt fæst áreiðanlegra meðaltal af mónum í
heild sinni beldur en ef sýnishornið er tekið á
einum stað.
í skýrslunni eru þessi sýnishorn merkt
með No. 6a., No. 6b., og No. 6c. þannig að
No. 6 a. er efsta lagið.
I>ær rannsóknir sem eg gjörði voru fyrst
og fremst að ákveða hitagildi* (Brændeværdi)
mósins, auk þess öskumagn hans og hve mik-
ið væri af þurrum efnum í mónum teknum úr
mýrinni. Eg ákvað og köfnunarefnið í honum
og rannsakaði öskuna „kvalitativt11, en þar eð
í henni var að eins lítið eitt af kalí og fosfór-
sýru, (sem eru þau af efnum hennar sem nokkra
þýðingu hafa til áburðar) sleppti eg að rann-
saka hana nánar.
Viðvíkjandi hinum einstöku rannsóknum
vil eg geta þess, að hitagildið er fundið með
„Berthelots kalorometriske Bombe“ (System
Mahler), og eru tölurnar, sem tilfærðar eru,
meðaltal af minst tveimur þvínær samhljóða
tilraunum. Þar eð mórinn, sem eg ákvað hita-
gildið í, var misjafnanlega rakur, hefi eg reikn-
að hitagildi allramótegundanna með 20°/0af vatni.
Er það nokkru minna en alment er gjört ráð
fyrir hér um loftþurkaðan mó, en mér virtist,
af nokkrum tilraunum sem eg gjörði, að mór
með mikilli ösku þorni betur en mór með lít-
illi ösku, svo eg hygg það láti nærri að loft-
þurkaður Reykjavíkurmór hafi 20°/0 af vatni, í
stað 25°/0 sem gjört er ráð fyrir hér á landi.
Með kalorometrisku bombunni fæst hita-
gildið þannig, að vatnið sem myndast við brun-
ann er fljótandi, en f eldstæðum verður það
að fara burt með reyknum sem gufa. Erá hin-
um fundnu tölum verður því að draga c. 600
cal. fyrir hvert gr. af vatni sem myndast við
bruna eins gramms af eldsneytinu. Við það
kemur fram það sem kalla mætti notagildi
(nyttig Brændeværdi). Þær tölur eru tilfærð-
ar í síðasta dálki töflunnar. I sérstökum
dálkum er tilfært hitagildi lífrænuefna mósins
og mósins fullþurkaðs. Hið fyrnefnda hefir
sérstaklega þýðingu til að dæma um aldur
mósins, hve mikið jurtaefniu eru umbreytt,
Talan vex með aldri mósins. Hve mikið er af
þurefui í mónum, eins og hann kemur fyrir í
mýrunura þar sem hann er tekinn, er erfitt að
*) Með hitagildi er xneint Gramkaloriur sem 1
gram af eldsneytinu frarnleiðir, , yið fullkominn
bruna, eða með öðrum orðumi: Pjöldi þeirra
igramma af vatni, sem 1 gr. af eldsnéytinu getur
hitað um 1° C.