Freyr - 01.04.1906, Blaðsíða 8

56
JFREYR.
ullin er reiknað eftir kaupstaðarverði hvert árið.
Ánum hefir verið gefið tómt úthey eða því sem
næst. Verðið á heyinu er reiknað eins og kost-
að hefir að afla þess, og partur af jarðarafgjalcli
talinn með. Vetrarhagar og sauðfjárbeit er í
góðu meðallagi eftir því, sem gjörist hér um
slóðir. Láta mun nærri að fóðra megi 30 kind-
ur á kýrfóðrinu, og er því taðið undan þeim
reiknað jafnt og undan 1 kú. Eg hefi hleypt
til iambgimbra; þær gefa mjög góðan arð með
því móti, en ærnar verða rýrari og fóðurfrekari
fyrstu árin. Arðurinn af ánum hefði því orð-
ið enn meiri, ef eg hefði ekki látið gimbr-
arnar fá.
Kostnaður við hverja
kú að meðaltali: 1901 1902 1903 1904 1905
Eóður, taða og
úthey . . . 96,91 97,48109,58 101,83 88,15
Hirðing sumar
og vetur . . 30,00 30,00 30,00 30,00 30,00
Húsaleiga,opin-
ber gjöld, nauts-
tollur . . . 4,46 4,60 4,19 4,35 4,50
Samtals kr. 13l,37 132,08143,77 136,18 122,65
Arður af hverri
kú að meðalt.:
Nýmjólk á8au.
potturinn. . 186,40189,40 177,52 166,56 151,20
Kálfur . . 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
Áburður . . 20,00 20,00 20,00 20,00 20,00
Samtals kr. 209,40 212,40 200,52 189,56 174,20
Hreinar tekj-
ur af hverri
kú kr. . . 78,03 80,32 56,75 53,38 51,55
Meðaltekjurnar af hverri ku í 5 ár verða
þá 64,01 kr. og sé kýrin reiknuð á. 100 kr.,
sem alment er gjört, verður leigan eftir kýr-
verðið 64°/0.
Mjólkurpottinn hefi eg aðeins reiknað á 8
aura, en þess ber að gæta, að feitimagnið mun
vera fremur lágt, undir 4°/0, og svo lækkar mjólk-
in í verði, þegar hún er meiri en nauðsynlegt
er til heimilis nota. Taðan er reiknuð eins og
hún hefir kostað, áburður, áburðarvinna og part-
ur af jarðarafgjaldi auðvitað talinn með. Heyin
verða vitanlega því dýrari, sem ver hefir sprott-
ið og meiri misbrestir orðið á heyskapnum.
Vanhöld hafa engin verið á kúnum þessil
áriu og eru því ekki talin með. Kýr hafa ver-
ið fáar, en mjólkað í meðallagi eftir þvi sem-
gjörist, lakar seinustu árin.
Einar Magnússon.
M ó r.
Hér á landi hefur um langan aldur verið
skorinn mór (svörðurj og hafður til eldiviðar,.
en lítill sómi hefur honum verið sýndur hing-
að til. Fátt gjört til að hagnýta hann á sem
hagkvæmastan hátt og sumstaðar jafnvel ekki
notaður að neinum mun, þótt nóg væri, fyrir
hendi af honum. Af framtaksleysi og þekk-
ingarskorti hafa margir heldur tekið þann kost-
inn, að brenna síðustu leyfunum af birkiskóg-
um landsins og svo áburðinum (skán og kiín-
ing), en að fara út í mýrarnar og sækja þang-
að nógt og gott eldsneyti.
Á síðustu árum hefur áhugi á jarðrækt
farið óðum vaxandi og mönnum því orðið æ
ljósara, hvílíkt skaðræði áburðarbrenslan erfyrir
land og lýð. Húsakynnin breytast líka, verða
rúmbetri og bjartari, en um leið hitafrekari.
Nokkur áhugi hefir því vaknað á þvi að hag-
nýta móinn betur. Guðmundur héraðslæknir
Björnsson á þakkir skilið fyrir að hafa, fyrstur
manna í seinni tíð, brýnt rækilega fyrir mönn-
um gagnsemi mósins og sýnt ljóst og greini-
lega hvílikt skaðræði fyrir land og lýð það er
að láta hann liggja ónotaðan, eða lítt notað-
an. (Sjá Isafold seinni hluta árs 1903).
Að nokkru leyti er mönnum þó vorkunn,.
þótt ekki hafi þeir sýnt mónum þann sóma,.
sem hann á skilið. í>á hefur vantað þekkingu
til þess og ekki átt kost á að afla sér hennar
neinstaðar, hafa ekki getað fengið móinn né
mómýrarnar rannsakaðar, og ekki getað ' aflað
sér ráða eða aðstoðar til að hagnýta hann á
sem auðveldastan og hagkvæmastan hátt, já
jafnvel ekki átt kost á ofnum og eldstæðum
við hans hæfi.
Eg vona að þetta lagist alt smámsamau,
og þýðingarmikið spor í þá áttina er tilboð-