Freyr - 01.03.1907, Blaðsíða 2

26
FREYR.
Jóassonmyndar-bóndi, oghefirþar lengi verið vel
búið. Syðstajörðin í sýslunni, Grænumýrartúnga
er hjáleiga frá Melum, lítil jörð en notagóð.
l>angað fiutti bláfátækur maður fyrir 12 árum
með mörg ung börn. Hann hefir búið þar
síðan, komið börnunum upp, bygt öll hús jarð-
arinnar, girt alt túnið með gripheldum garði
og sléttað það meir en hálft. Hann á nú
snoturt bú skuldlaust. Annar bóndi í útsveit-
inni Raguel Ólafsson i Guðlaugsvík kom þang-
að allslaus tyrir 20 árum. Eyrstu 6 árin var
hann i húsmensku, en tók svo við jörðinni.
Nú er hann búinn að kaupa jörðina (30 hund-
ruð) og koma upp álitlegum bústofni: 250 fjár
á fóðrum, 5 mjólkandi kýr og 10 hross. Hann
hefir bygt íbúðarhús úr timbri, og grætt út
túnið svo að nú gefur það af sér fulla 200
hesta í staðinn fyrir 80—90 þegar hann tók
við jörðinni. Lang stærsta og bezta jörðin í
hreppnum er Bær, 50 hundraða jörð. Þar bjó
Sigurður sýslum. Sverrisson rausnarbúi fnllan
mannsaldur(1863—1899), girti, sléttaði ogstækk-
aði túnið, bygði mjög stórt og vandað timbur-
hús, stór og góð peningshús o. s. frv. Þegar
hanu féll frá, keypti núverandi eigandi Guðm.
Bárðarson, Bæ, og býr þar ásamt syni sínum.
Hann bjó áður lengi á Kollafjarðarnesi í Kirkju-
bólshreppi, gjörði þar miklar jarða- og húsa-
bætur, og græddist þó drjúgum fé.
Túu eru 1 stærra lagi i Bæjarhreppi eftir
því sem gjörist á Vesturlandi, og víða girt.
Á öllum bæjum hefir verið sléttað meira eða
minna, sumstaðar mikið. Plógur og herfi hefir
lengi verið notuð þar við sléttun, eins og yfir
höfuð í Strandasýslu, þar sem nokkuð veru-
lega hefir verið unnið að jarðabótum. Mestar
eru túnbæturnar hjá Jóni bónda Þórðarsyni í
Skálholtsvík, enda hlaut hann verðlaun úr
.styrktarsjóði Kristjáns konungs IX fyrir nokkr-
um árum.
Útheysslægjur eru víða fremur reitingsleg-
&r. Á sumum bæjum eru góðar fjalllendisslægj-
ur, en langt frá. Vetrarríki er ekki mikið, og
fjörubeit er t.il mikils léttis á mörgum jörðum,
þegar ekki eru ísalög.
Versti ókosturinn við Bæjarhrepp eru
norðan-vornæðingarnir inn af Húnaflóa, eink-
um þegar ís er við land eða nærri landi. Þá
valda oft norðanþokurnar um sláttinn miklum
skemdum á heyjarn, vinnutöf og margskonar ó-
þægindum.
Skálholtsvík er nyrðsta jörðin í Bæjar-
hreppi. Þaðan er farið Stikuháls í Bitru,
stuttur fjallvegur og lágur. Yfir hann átti að
leggja upphleyptan veg fyrir nokkrum árum
með fjárstyrk úr landsjóði. Vegurinn korast
þó ekki nema norður á norðurbrúnina, og væri
full þörf á að ljúka við hann.
Bitra og Kollafjörður heita tveir smáfirðir,
er ganga inn úr Húnaflóa að vestan millum
Hrútafjarðar og Steimgrímsfjarðar, aðgreindir
af mjóum en háum fjallgarði og eru takmörk
hreppanna fremst á honum — við Ennistiga.
Bygðin meðfram þeim var einn hreppur til
forna, Broddaneshreppur, en er nú skift í tvo
smáhreppa, Óspakseyrarhrepp og Pellshrepp.
Meðfram Bitrunni að austan er svo að
segja ekkert undirlendi, enda aðeins ein jörð,
en fyrir botni hennar sléttar graseyrar, er mætti
bæta með áveitu, og fram af þeim tveir grös-
ugir dalir. Þar eru þrjár jarðir. Út með
firðinum að vestan er Óspakseyri, allstór jörð
en erfið. Þar býr Maríno Hafstein sýslumaður.
Skamt fyrir utan Óspakseyri í mynni Krossár-
dalsins er talsvert sléttlendi og nokkur býli.
Aðal vegurinn liggur upp úr Krossárdalnum
ofan í botn Koilaíjarðar. Stuttur ijallvegur en
erfiður. Líka má fara út fyrir nesið, fyrir Ennis-
stiga sem kallað er, og er þá komið við hjá
Lýði hreppstjóra Jónssyni á Skriðnesenni. Þar
er túnið girt með grjótgarði, mikið sléttað, og
hús öll myndarleg.
Megnið af bygðinni í Eellshreppi er fyrir
botni Kollafjarðar, 7—8 býli. Þar er allstórt
graslendi, og fallegar engjar, einkum frá Eelli
Tveir dalir skerast fram í fjöllin, og er sá
vestari, Steinadalur, allstór og grösugur vel.
Út á nesinu austanverðu við fjörðinn er
Broddanes, langstærsta jörðin í sýslunui 98,6
hundruð að nýju mati. Sjálf jörðin er eigi
mjög stór, en dúntekja er þar mikil (um 200
pd. á ári) og selveiði góð. Þar er fleirbýli.
Sigurður Magnússon búfr. býr á meiri hluta
jarðarinnar. Hann hefir bygt stórt og vandað
timburhús og sléttað rnikið í túninu, sem þó er
erfitt vegna grjóts.