Freyr - 01.03.1907, Blaðsíða 14

38
FREYR.
ar ásigkomulag, bæði á þeim 'vélum, sem koma
hér eftir og þeim sem nú eru komnar.
Þeim, sem hafa unnið að því að flytja
„Herkúles“sláttuvélina hingað til landsins, flyt
eg hér með mína og okkar bænda beztu þökk
fyrir það. — Aðrir, sem hafa fengið vélina, ættu
að skýra frá sinni reynslu með hanajþað verð-
ur hvöt til útbreiðslu hennar hér á landi. Og
það er skylda allra að vinna að útbreiðslu
hentugra vinnuáhalda.
Meðalfelli í Kjós í nóv. 1906.
Eggert Finnsson.
Sýkingarhætta af nýmjólk.
Erlendis er berklaveiki í nautgripum mjög
algengur sjúkdómur og síðan 1882, að prófessor
Bolert Koch í Berlín uppgötvaði berklagerilinn,
hafa flest mentalönd kostað stórfé árlega til að
hindra útbreiðslu hennar.
Eram um aldamótin seinustu kom öllum
vísindamönnum saman um, að sama gerilteg-
undin orsakaði berklaveiki á mönnum og naut-
gripum, og að menn gætu sýkst afnautgripum
og nautgripir af mönnum.
Nautakjöt er eigi borðað ósoðið, og var
því sýkingarhættan mest af mjólkinni. Úr því
var reynt að bæta með því að hita mjólkina
hæfilega mikið, áður en hennar væri neytt.
A alþjóðalæknafundi, sem haldinn var í
Lundúnum árið 1901, skýrði prófessor Koch
frá, að hann hefði sannað með tilraunum, að
berklaveiki í nautgripum orsakaðist afsérstakri
geriltegund, og berklaveiki í mönnum af ann-
ari, og að mjólk úr berkiaveikum kúm væri
hættulaus fyrir menn. Elestir fundarmenn voru
ósamdóma Koch, en eigi að síður vakti þó
skýrsla hans afarmikla eftirtekt um allan hinn
mentaða heim.
Síðan 1901 hefir fjöldi af vísindamönnum
um allan heim rannsakað þetta mál, án þess
þó að menn séu enn komnir að öruggri niður-
stöðu. Enska stjórnin skipaði strax fjölmenna
nefnd af frægustu vísindamönnum og læknum
Englands til þess að rannsaka málið. Nefnd-
in hefir nú starfað af kappi hálft sjötta árr
gjört miklar og margskonar tilraunir, og hefir
þó enn ekki lokið starfi sínu. í bráðabirgðar-
skýrslu, sem nefndin gaf i vetur, segir hún.
meðal annars:
„Enginn efi leikur á, að berklaveiki í mönn-
um, einkum börnum, orsakast oft beinlínis af
berklagerli nautgripanna, er komist hefir inn í
líkama mannsins, og að gerillinn berst í flest-
um tilfellum ±eð kúamjólkinni. Kúamjólk með
berklum í er áreiðanlega orsök til berklaveiki
á mönnum, er stundum getur haft dauðann í.
fór með sér.
Yér höfum rannsakað 60 berklaveika mennr
og 14 af þeim höfðu sýkst af berklagerlum
nautgripa. Eigi varð betur séð, en að 28 af
sjúklingunum hefðu fengið berkla-gerlana með
fæðunni, og í 13 af þeim átti veikin rót sína
að rekja til berkla í nautgripum.
Þetta sýnir, að þegar sóttkveikjan berst
með fæðunni inn í líkamann, á hún í mjög
mörgum tilfellum rót sína að rekja til berkla
í nautgripum.
All-mikið af berklaveiki í mönnurn, eink-
um börnum, orsakast af neyzlu kúamjólkur með
berklagerlum11.
Hér á landi hefir berklaveiki nautgripa
mjög lítið verið rannsökuð. Þær litlu athug-
anir, sem gjörðar hata verið, virðast þó benda
á, að veikin sé ekki mjög almeun. Hinsvegar
er berklaveiki i mönnum (tæring) mjög út-
breidd hér á landi, og þar sem fullsannað er,
að nautgripir geta auðveldlega sýkst af berkla-
veikum mönnum, er mjög hætt við að berklaveiki
í nautpeningi útbreiðist.
Hættan af berklaveiki í nautgripum, er
samkvæmt framansögðu tvöföld. Ótækt er að
lengur dragist að rannsaka það mál ýtarlegra
en gjört hefir verið, og gjöra nauðsynlegar ráð-
stafanir til þess að hefta útbreiðslu sýkinnar.
Hættan er að sjálfsögðu mest í þeim héruðum
landsins, þar sem berklaveiki á mönnum er út-
breyddust og ætti næsta alþingi að veita fé til
rannsókna þar.
G. G.