Tímarit Verkfræðingafélags Íslands


Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.05.1944, Page 8

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.05.1944, Page 8
4 TIMARIT V.F.l. 194 4 II. Hvað fæst mikil gufa? Áður en lengra er haldið skal farið nokkrum orð- um um það, liversu mikilli gufu húast megi við úr mismunandi víðum og djúpum holum. Gera má ráð fyrir, að holuviddin sé ekki minni en 3 til 4” og ekki stærri en 20 til 30” fyrir flestar þær gufuboranir, sem húast má við að verði gerðar licr í náinni fram- líð. Jafnframt má gera ráð fyrir, að borholurnar verði tæpast grynnri en 20 til 30 metrar og varla dýpri en 200 metrar. E. t. v. má gera ráð fyrir, að holudýptin 60 lil 120 metrar væri hæfileg, til þess að Iryggja hvort tveggja: sæmilegan þrýsting og örugga upprás, við allflest skilyrði, þar sem borað væri. Það sést af þessu, að jafnvel hinar dýpslu holur eru tiltölulega stuttar leiðslur, og verður því 'ekki um mikið þrýsti- fall að ræða i þeim vegna núningstaps, enda þótt guf- an sé látin streyma með mildum hraða. Rannsóknir, sem gerðar hafa verið á síðustu árum, benda lil þess, að ekkert athugavert sé við það að nota liærri gufu- Iiraða í pípum en áður þótti hæfilegt, og er jafnvel farið upp í 50 til 75.000 fet á mín. eða rúma 400 metra á sek. Lauslegur útreikningur, er ég hefi gert um eina holu í Ítalíu, sem er 35 cm í þvermál og afkastar 220.000 kg/klst., bendir lil að gufuhraðinn sé þar nál. 270 m/sek. Með auknum gufuhraða má gera ráð fyr- ir, að pípan slípist meir að innan heldur en ef gufu- hraðinn er minni. Hins vegar setjast síður óhreinindi að í pípunni. Rannsóknir og reynzlu um endingu fóðurpípna, hver skuli vera gerð þeirra o. f 1., skortir tilfinnanlega. Þegar ákveða slcal borun kemur margt til greina. Ef aðeins er um rannsókn að ræða, má gera ráð fyrir að borað sé með tiltölulega mjóum bor niður í all- mikla dýpt, og mældur statiskur þrýstingur í inis- munandi dýptum. Slílcar boranir ætti þá að fram- kvæma á jarðhitasvæði því, sem rannsaka skyldi, og síðan mætti útbúa rúmlcort, er sýndi legu þeirra jarð- sprungna, er gufan eða hið yfirhitaða valn lægi í. Eftir korti þessn yrði síðan ákveðið, hvar stórborun skyldi framkvæmd þannig að mestar hkur væru fyrir þvi að gufuaðstreymið neðanjarðar væri nægilega greitt. Það, hvort borað er nokkrum metrum grynnra eða dýpra eftir sæmilegum gufuþrýstingi, breytir til- tölulega litlu um móstöðuna gegn gufuuppstreyminu, og borgar sig því i flestum tilfellum að halda borun áfram unz fenginn er sæmilegur gufuþrýstingur svo framarlega sem heildarborunarkostnaðurinn vex ekki mjög ört með dýptinni. Holudýptin. Að ákveða það, hversu djúpt skuli bora, verður að’ gerast í hverju einstöku tilfelli, en stundum má gera ráð fyrir því, að þrýstingurinn að neðanverðu setji sjálfur takmörkin. Þeim mun hærri þrýstingur sem Jarðgufuvirkjun — Larderello. Ljósm.: Glsli Halldórsson. fæst, þeim mun heitari sem gufan er og þeim mun hreinni sem hún er og lausari við lofttegundir, þeim mun ódýrari verður hún til virkjunar, að öðru jöfnu. Spurningin er nú: Hversu háum gufuþrýstingi er hægt að búast við í botni mismunandi djúpra hola og hversu miklu aðstreymi? líf gengið er út frá, að aðstrevmið sé mjög mikið miðað við það magn, sem streymir upp um holuna, þá fellur þrýstingurinn við holubotninn mjög lit- ið, þótt holan standi opin, og er þá auðvelt að reikna út, hve mikið gufumagn geti streymt upj) um holuna gegn ýmsum mótþrýstingi við efri enda hennar. Á meðan ekki Iiafa farið fram þrýstimælingar, lilýtur það að verða algjört ágizkun- aratriði, við hve miklum þrýstingi megi húast i mis- munandi dýptum. Ef greiðir uppgangar eða sam- bönd væru milli gufuhólfanna og vfirborðsins, mætti hugsa sér, að gufuþrýstingurinn væri kominn undir dýptinni og svaraði til þeirra vatnsþyngdar, sem of- an á hvildi. Þá ætti í 20 metra dýpt að mega búast við ca. tveggja lóftþyngda yfirþrýstingi - eða 2 aty, i 30 m dýpi 3 aty o. s. frv. Þá getur og hugsast að ekki sé um gufu heldur yfirhitað vatn að ræða á holubotnin- um, sem við það að vatnsþrýstingnum er létt ofan af breytist í gufu. Til þess að svo sé, gætu hin stórfelldu gos, sem oft verða, þegar komið er niður i vissa dýpt, bent, því að rúmmálsaukning vatnsins verður gífur- leg, er fargið léttisl af. í ttaliu hefir stundum reynzt nauðsynlegt að draga bullu upp úr borholunni, lil þess að létta af vatnsfarginu, og liefir þá gosið kom- ið, en sums staðar hefir gufan snögglega brotist út með geysilegum krafti svo að jörðin liefir nötrað á slóru svæði, og kaslað upp vatnssúlunni, sem ofan á hvíldi. Eftir því sem ég veit bezt, mun það venja á Italíu að halda boruninni áfram meðan þess er kostur enda þótt gufan fáist í 20 m dýpt, og þá venjulega niður i 60 til 150 metra, enda verður áframhald bor-

x

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Verkfræðingafélags Íslands
https://timarit.is/publication/860

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.