Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.2004, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 2004
Fréttír DV
Átakvegna
lyfja-
ostnaðar
Starfshópur sá sem Jón
Kristjánsson heilbrigðisráð-
herra skipaði í fyrra til að
gera
átak í að
draga úr
lyfja-
kostnaði
hins op-
inbera
hefur
skilað áfangaskýrslu sem
kynnt verður á blaða-
mannafundi í næstu viku.
Samkvæmt heimildum DV
kemst starfshópurinn að
þeirri niðurstöðu að hægt
sé að ná verulegum sparn-
aði á þessu sviði með því
m.a. að auka samkeppni og
ná niður álagningu á lyfjum
hérlendis.
Helmingi
dýrari
Starfshópurinn hefur
skoðað öll lyfjamál í heil-
brigðisgeiranum og lagt
áherslu á að kanna, annars-
vegar val á lyfjum og hins-
vegar verðmyndun á lyfj-
um. Ef skoðaðar eru tölur
um lyfjakostnað hér og
hann borinn saman við
lyfjakostnað í nágranna-
löndum okk-
ar, einkum
Norður- jam
löndun-
um, kem-
ur í ljós . M
aðlyf 4Í
kosta
meira á íslandi í
nær öllum tilfellum án þess
að augljósar ástæður liggi
þar að baki.
Skortur á
samkeppni
Meðal helstu niður-
staðna sem starfshópurinn
kemst að sem orsök að
háum lyfjakostnaði er
skortur á samkeppni. Nú
séu aðeins tvö „regnhlífa-
samtök" á sviði heildsölu
og aðeins tvö á sviði smá-
sölu. Þessir aðilar skipta
svo upp á milli sín markað-
inum. Nefnd verða dæmi
um að þau lyfjafyrirtæki
sem stunda lyfsölu á er-
lendum mörkuðum eru að
bjóða allt önnur og lægri
verð erlendis en hérlendis
fyrir sambærilega vöru
enda í bullandi samkeppni
á þessu sviði erlendis.
Minnkandi
samkeppni
Nefnt er tii sögunnar að
á tímabilinu frá 1996 og til
aldamóta hafi verið tölu-
verð samkeppni á lyfja-
markaði hérlendis og það
hafi skilað sér til sjúkrahúsa
og almennings. En síðan
salan komst á hendur æ
færri að-
ila á síð-
ustu
árum
hafi þessi
mál þró-
ast í
þveröf-
uga átt.
Mikil umræða er nú í þjóðfélaginu vegna niðurskurðar og
uppsagna í heilbrigðiskerfinu. í þessari umræðu nú virðist
enginn hafa áhuga á að ræða sparnað þann sem hægt er að
ná með því að draga úr lyfjakostnaði ríkisspítalanna og al-
mennings. Samkvæmt lauslegri könnun DV virðist þannig
auðvelt að spara um það bil milljarð króna á ári í opinbera
heilbrigðiskerfinu ef hægt væri að fá lyfsala til að draga úr
álagningu sinni. Við þann sparnað gætu einnig bæst stórar
upphæðir sem lyfsalar og lyQafyrirtæki græða á lyfjum til
almennings.
Töluverð umræða varð á Alþingi
á síðasta ári unr fákeppni sem
myndast hafði á smásölumarkaði
lyfla á sama tíma og samþjöppun
hefði orðið á öðrum sviðum lyfsölu
eins og framleiðslu og heildsölu.
Meðal þeirra sem til máls tóku var
Hjálmar Árnason þingmaður
Framsóknarflokksins. Fram kom í
máli hans m.a. að það væru læknar
sem sem efndu til útgjalda. Lyfja-
fyrirtækin verðu háum upphæðum
til að kynna ný lyf fyrir læknum og
fyrir lægi að læknar hérlendis ávís-
uðu á dýrustu lyfin þótt ódýrari
samheitalyf væru fyrir hendi. Þá
lægi ennfremur fyrir að læknar
tækju á móti dýrum veislum og ut-
anlandsferðum á kostnað lyfjafyrir-
tækjanna. „Ég tel að þetta fyrir-
komulag sé siðferðilega rangt" seg-
ir Hjálmar og bentir á að 1% sparn-
aður í lyfjakostnaði hins opinbera
næmi um 130 milljónum króna.
Samkvæmt því mætti auðveldlega
spara um milljarð ef hægt væri að
ná lyfjakostnaðinum niður um
10%.
Hjálmar Árnason segir að lyfja-
kostnaður þjóðfélagsins nemi nú
13-15 milljörðum kr. á ári. „Það eru
læknarnir sjálfir sem ráða hvaða lyf
eru seld og notuð og þetta er mikið
vald sem þeir hafa,“ segir hann.
Dæmi um yfir 100% verð-
mun
í framhaldi af umræðunni á Al-
þingi sömdu þau Sigurður B. Þor-
steinsson yfirlæknir deildar lyfja-
mála og Rannveig Einarsdóttir yfir-
lyfjafræðingur greinargerð um mál-
ið til lækningaforstjóra Landspítal-
ans-háskólasjúkrahúss (LSFI).
Fram kemur m.a. í greinargerðinni
að allt að yfir 100% verðmunur er á
lyíjum hérlendis miðáð við sömu
lyf í Noregi og Svíþjóð.
I greinargerðinni segir: „Lyfja-
umboðsmenn sækja til lyfjaverðs-
nefndar um verð á lyf sem þeir
hyggjast markaðssetja f kjölfar
skráningar. Vinnuregla lyfjaverðs-
nefndar er sú að fengið er verð við-
komandi lyfs frá nágrannalöndum
okkar. Nefndin heimilar síðan 15%
hærra verð en meðaltal þeirra
landa sem skoðuð eru og er það
óháð verði lyfsins. Ef lyfið er dýrt er
um umtalsverðar upphæðir að
ræða. Spyrja má: Er þessi sjálfvirki
verðmunur eðlilegur? Á hvaða rök-
um er hann byggður? Smæð mark-
aðarins og meiri flutnings- og dreif-
ingarkostnaði hefur verið borið við
en hvorugt stenst í dag. Einkum og
sér í lagi varðandi S-merkt lyf þegar
viðskiptavinurinn er aðeins einn
(LHS), notkun lyfsins fyrirsjáanleg,
birgðahald því auðvelt og fyrningar
nánast engar. Það hlýtur að vera
krafa spítalans að þessi regla sé
endurskoðuð í ljósi þessa.“
Verðin oftast hærri
Þau Sigurður og Rannveig taka
alnæmislyf sem dæmi um verð-
mun á milli íslands, Noregs, Dan-
merkur og Svíþjóðar. Þar kemur
fram hvað varðar skráðu lyfin að
verðmunur á þeim hérlendis og er-
lendis er oftast hærri en fyrrgreind
15%. Hvað samanburð við Svíþjóð
varðar t.d. á skráðum alnæmislyfj-
um eins og Crixivan, Epivir, Stocr-
in og Retrovir kemur í ljós að hann
liggur á bilinu frá tæplega 20% og
upp í rúmlega 70%. Einnig nefna
þau dæmi um mikinn verðmun á
dýru lyfi, Ceprotin sem skráð er á
Islandi og notað m.a. fyrir fárveika
sjúklinga sem eru í sýkingarlosti
með blóðstorkusótt. Með því að
gefa þetta lyf má bæta horfur tölu-
vert. Tveggja sólarhringa meðferð
kostar fyrir einn sjúkling á íslandi
tæpar 3,2 milljónir kr. I Noregi er
kostnaðurinn 15,5% minni, í Dan-
mörku 20% minni og í Svíþjóð er
kostnaðurinn tæplega 43% minni.
Einnig er tekið dæmi um lyf
sem lækkar við skráningu. Um er
að ræða lyfið Gilvec sem notað er
við langvinnu hvítblæði og
ákveðnum æxlum í þörmum. Hef-
ur þetta lyf reynst tímamótalyf á
þessu sviði. Lyfið var skráð 1. júní í
fyrra og kostaði ársmeðferð fyrir
einn sjúkling rúmlega 3,5 milljónir
kr.. Eftir skráningu féll verð þess
niður í 2,8 milljónir kr. eða lækkun
um rúmlega 700.000 kr. Sam-
kvæmt upplýsingum frá innflytj-
enda er verð þessa lyfs hérlendis
tæplega 7% hærra en meðalverð á
Norðurlöndunum.
Ekkert verðeftirlit með
óskráðum lyfjum
Fram kemur í greinargerðinni
að ekkert verðlagseftirlit er með
óskráðum lyfjum hérlendis sem
flutt eru inn á undanþáguheimild-
um. Þessi lyf er nær undantekn-
ingalaust dýrari á íslandi en á hin-
um Norðurlöndunum og munar
oft miklu. „Yfirleitt er beitt
fjöllyfjameðferð með þessum lyfj-
um sem er mjög dýr og vegur
hvert prósentustig þungt í lyfja-
kostnaði spítalans. Við verðlagn-
ingu óskráðra lyfja eru öll vopn
slegin úr höndum spítalans, engin
samkeppni um verð, ekkert há-
marksverð, útboðsleiðin ófær og
því enginn annar úrkostur en
borga það sem upp er sett. Ekki er
hægt að neita að kaupa lyfið því
Starfsfólki bent á að vísa blaðamönnum á forstjóra í stað þess að láta álit sitt í ljós
Starfsfólki Landspítalans s
Nokkurs titrings gætti meðal
starfsfólks Landspítala í gær en þá
fóru að berast uppsagnarbréf til
þeirra sem sagt var upp störfum. Á
endurhæfingadeild spítalans í
Kópavogi fengu bæði sálfræðingar,
sjúkraþjálfarar og félagsfræðingar
bréf um starfslok eða hluta vinnu-
hlutfalls var lækkað. Þannig var sál-
fræðingum fækkað um 0,8% sem
skiptist niður á fjóra sálfræðinga en
vinnuhlutfall hvers þeirra dregst
saman um 20%
Á endurhæfingadeildinni var
reiknað með að öllum yrði sagt upp
en einhverjar tilfærslur verða í starfi
en eins og fram hefur komið verður
deildinni lokað. Samkvæmt heim-
ildum DV verður hún sameinuð
endurhæfingunni á Grensás en fyr-
irhugað er að öll endurhæfing á spít-
alanum verði þar til húsa. Óvíst er
hvað verður um húsnæðið en þar er
nýleg sundlaug sem mikla barátta
kostaði að fá á síðasta áratug. Auk
þess þýðir sú ráðstöfun að sjúkling-
ar verða að sækja alla þjónustu á
Grensásdeildina en það eru alls ekki
allir færir um það.
Má ekki ræða við blaðamenn
DV ræddi við móður sem á son á
spítalanum í Kópavogi sem þarf á
aðstoð sjúkraþjálfara að halda alla
daga vikunnar. Hún segir ef hann
eigi hreinlega að geta dregið andann
hjálparlaust þurfi hann meðhöndl-
un sjúkraþjálfara daglega. Heil-
brigðisráðherra hefur lýst því yfir að
þessi niðurskurður muni ekki bitna
á sjúklingum, þeir muni fá þá þjón-
ustu sem þeir þurfi. Það fé sem til
þess þarf mun samkvæmt því verða
tekið úr einhverjum öðrum vasa.
Guðný Jónsdóttir yfirsjúkraþjálf-
ari á endurhæfingadeildinni í Kópa-
vogi sagðist því miður ekki getað
tjáð sig þrátt fyrir eindreginn vilja
þar um. Fyrirmæli hafi komið frá
forstjóra um að öllum spurningum
yrði vísað á skrifstofu forstjóra. „Ég
er enn starfsmaður spítalans og
hlýði þeim fyrirmælum þrátt fyrir að
ég hafi líklega engu að tapa þar sein
staða mín verður lögð niður," sagði
Guðný í samtali við blaðamann sem
heimsótti deildina.
Foreldrar vanir óvissunni
Ólafur Kristinsson stjórnarmaður
í Foreldra - og vinafélags Kópavogs-
hælis segir þetta ástand alls ekki
nýtt. Það hafi legið í loftinu lengi að
loka endurhæfingadeildinni og jafn-
an kostað miklar áhyggjur foreldra
þegar sú umræða hafi farið af stað.
„Allt frá 1990 þegar breyting varð á
rekstri Kópavoghælis hefur bæði
starfsfólk og foreldrar haft óttann
hangandi yfir sér," segir Ólafur en
hann átti dóttur búsetta á spítalan-
um sem lést í fyrra.
Ólafur bendir á að Foreldra - og
vinafélagið hafi átt frumkvæði að því
að byggð var sundlaug á staðnum og
var hún kostuð að mestu leyti með
fjáröfiun og frjálsum framlögum.