Dagblaðið Vísir - DV - 14.02.2004, Blaðsíða 19

r
DV Fókus
LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 2004 19
Líkið var þannig á sig komið, að báðir fram-
handleggirnir voru dottnir afþví, en naktar
beinapípurnar voru eftir af upphandleggjun-
um. ailt hár og hold var skafið burt afhöfðinu,
svo að einungis nakin hauskúpan var eftir.
skrifstofunni. Kemur þá inn til
mín Ernst lyfsali. Spyr hann mig
að því, hvort mér hafi ekki verið
tilkynnt, að lík hafi slæðzt upp á
línu úti í mynni Seyðisfjarðar ... Eg
segi, að mér hafi ekkert verið til-
kynnt um þetta, og eg kvaðst ekki
leggja neinn trúnað á sögu þessa,
því að það væri skylda að láta
sýslumann vita, þegar slíkir fundir
fyndust.
Rétt á eftir fer eg að hátta. En eg
get með engu móti sofnað. Ligg eg
andvaka lengi fram eftir nóttu af
umhugsun um það, að sagan hlyti
líklega að vera sönn, og sannfærð-
ist eg meira að segja um það þá um
nóttina, að líkið hlyti að vera af vél-
stjóranum frá Aberdeen.
Á sjötta tímanum vakna eg og
fer á fætur. Er eg þá algerlega sann-
færður um, að sagan um líkfund-
inn sé sönn. Fer eg því til og fæ léð-
an lítinn gufubát hjá Otto Wathne
[kaupmanni] og tek með mér
nokkra menn, þar á meðal Eyjólf
Jónsson ljósmyndara. Héldum við
síðan út að Brimnesi. Eg geng þar á
land og er þá svo sannfærður um
likfundinn, að eg spyr fyrsta mann-
inn, sem eg hitti: „Hvar er líkið?1'
Hann vísar mér í hjall þar á túninu
og segir, að það sé þar. Förum við
svo þangað allir, berum líkið og
leggjum það á túnið. Þar tók Eyjólf-
ur mynd af því...
INGI
Hræðilega útleikið lík
Líkið var þannig á sig komið, að
báðir framhandleggirnir voru dottn-
ir af því, en naktar beinapípurnar
voru eftir af upphandleggjunum.
Allt hár og hold var skafið burt af
höfðinu, svo að einungis nakin
hauskúpan var eftir. Sömuleiðis
voru og allir vöðvar kroppaðir burt
af hálsliðunum. Að öðru leyti var
búkurinn lítt skemmdur. Var það því
að þakka, að fötin tolldu enn þá utan
á honum, en þau virtust hafa verið
gegnsósa af olíu eða feiti. Það voru
venjuleg sjómannsföt, en á fótunum
voru íjaðrastígvél. Búningurinn og
þó einkum stígvélin virtist mér
benda á, að þetta hefði verið véla-
maður. Á buxnahnöppunum stóð
nafnið Aberdeen, og í öðrum buxna-
vasanum fundum við einn penny.
Allt útlit líksins var hið hvumleið-
asta, og svo megnan ódaun lagði af
því, að við tókum töluvert nærri okk-
ur að koma í námunda við það."
Allt benti þegar í stað til þess að
hugboð Axels um að þetta væri vél-
stjórinn frá Aberdeen væri rétt.
Líkið var flutt á gufubátnum til
Aberdeen og þar var það rannsak-
að af Guðmundi Scheving héraðs-
lækni á Seyðisfirði og Jóni Jónssyni
lækni Fljótsdalshéraði. Þeir krufu
líkið og Axel lagði sérstaklega fyrir
þá að kanna hvort maðurinn hefði
verið dáinn áður en hann lenti í
Hús Hans Ernst lyfsala á Seyðisfirði Þarna hafði Axel Tulinius aðsetur og þarna sótti
draugur hins myrta vélstjóra að honum. Myndin er frá 1920.
sjónum eða hvort hann hefði
drukknað.
Sorgarathöfn á Seyðisfirði
„Sannaðist það við uppskurðinn,
að því er læknarnir fullyrtu, að hann
hefði þá verið dáinn eða meðvitund-
arlaus," sagði Axel.
„Að uppskurðinum loknum lét eg
þvo fötin af líkinu og rannsakaði á
þeim sauma og bætur. Má geta þess
hér, þótt það varpaði í sjálfu sér ekki
miklu ljósi yfir rannsókn mína, að eg
lagði það undir úrskurð tveggja
greindra kvenna, hvort bætur sem
voru á buxnarassinum væru bættar
af karli eða konu. Staðhæfðu þær
hiklaust að þær væru bættar af
kvenmanni."
Það hefði morrað
lengi stjórnlaust úti á
Seyðisfirði. Þarhefði
hver höndin verið
uppi á móti annarri
og áflog og háreysti
hefðu bergmálað
þaðan í land. Stór
hundur hefði verið á
skipinu er hefði verið
sígeltandi meðan á
þessum ólátum stóð.
Þess má geta að lýsing sú sem
Axel Tulinius skráði af fötunum sem
lfkið var klætt í var svo nákvæm að
eiginkona hins látna vélstjóra frá
Aberdeen vitnaði síðar að þarna
væri augljóslega um að ræða föt eig-
inmanns hennar, þótt það hafi þá
reyndar lítt farið milli mála.
Hinn látni var síðan kistulagður
og fluttur til greftunar í heimalandi
sínu. Líkið var flutt til skips á Seyðis-
firði með mikilli viðhöfn. Austri
sagði á þessa leið frá þeirri útför,
sem kölluð var:
„Sýslumaður og hinn brezki
[vararæðismaður] L.M.Hansen
gjörðu útförina mjög heiðarlega.
Hélt sóknarprestur, síra Björn Þor-
láksson ræðu, en þeir sýslumaður og
konsúlarnir, Hansen og lyfsali Ernst,
fylgdu líkinu til grafar. En bæjar-
menn fylgdu því til skips, og höfðu
skreytt líkkistuna með mörgum
fögrum blómsviegum og alstaðar
dregið fána í hálfa stöng. - Fór sorg-
arathöfn þessi öll mjög vel og hátíð-
lega fram."
Axel Tulinius segir raunar í sinni
frásögn að vélstjórinn hafi verið
jarðaður á Seyðisfirði en þar mun
vera um misminni að ræða.
Þetta var morð
Hann sagði síðan um framhald
málsins:
„Þessu næst tek eg að rannsaka
málið að nýju. Kemur nú ýmislegt
upp úr kafinu, sem enginn þóttist
hafa neina hugmynd um við fyrra
réttarhaldið. Meðal annars er mér
sagt, að óregla mikil og ölæði hefði
verið á skipinu. Það hefði morrað
lengi stjórnlaust úti á Seyðisfirði. Þar
hefði hver höndin verið uppi á móti
annarri og áflog og háreysti hefðu
bergmálað þaðan í land. Stór hund-
ur hefði verið á skipinu er hefði ver-
ið sígeltandi meðan á þessum ólát-
um stóð. Þetta bar sama fólkið sem
ekkert mundi við fyrra réttarhaldið.
Um sömu mundir, sem eg lauk
réttarhöldunum, kom eimskip frá
útlöndum til Seyðisfjarðar. Minnir
mig það vera frá Zöllner stórkaup-
manni og kæmi til að sækja lifandi
fénað. Eg greip nú tækifærið, snar-
aði öllum réttarprófunum í snatri á
ensku og sendi þau með fjártöku-
skipinu til lögreglustjórans í Aber-
deen. Var þá málið tekið þar fyrir á
nýjan leik. Sannaðist nú, að mann-
inum hafði verið varpað fyrir borð
úti á Seyðisfirði og höfðu járn verið
bundin við framhandleggi hans.
Þess vegna hafði líkið haldizt svona
lengi við botninn og ffamhand-
leggirnir slitnað af er það var dregið
upp."
Þannig komst um síðir upp um
morðið á vélstjóranum frá Aber-
deen. Því miður hafa ekld fundist í
íslenskum heimildum neinari frek-
ari upplýsingar um málið - hvorki
náJcvæmlega hvernig eða af hvaða
sökum. vélstjórinn var drepinn og
hver það verk vann, né hvers vegna
öll áhöfnin (að einum háseta und-
anskildum) sammæltist um að leyna
morðinu. Ekki hafa heldur fundist
neinar upplýsingar um niðurstöðu
réttarhalda yfir hinum seku úti í
Skotlandi.
Draugurinn kemur
En þótt óhætt væri að segja að
Axel Tulinius hafi staðið sig vel við
rannsókn þessa máls, þá virtist nú
vélstjóranum frá Aberdeen samt
eitthvað uppsigað við hann - eða
altént eiga eitthvað vantalað við
hann. Hann lét Axel nefnilega ekki í
friði nóttina eftir að niðurstaða var
fengin og sýslumaður hafði sent
réttargögn sín út til Skotlands.
Axel sagði Þórbergi frá málinu á
þessa leið:
„Um kvöldið, þegar allt þetta var
um garð gengið, gekk eg snemma til
náða og hugði að njóta góðrar hvíld-
ar eftir þetta rannsóknarvafstur. En
nú brá svo við, að eg gat með engu
móti sofnað. Úti var tunglskin og
bjartviðri. Eg hafði dregið tjöldin frá
glugganum, og herbergið var allt
uppljómað af tunglsljósi. Klukkan
þrjú til fjögur um nóttina hafði mér
ekki runnið blundur í brjóst. Lá eg
glaðvakandi með opin augu og
horfði til dyra. Sé eg þá allt í einu, að
herbergishurðin opnast ofurhægt og
að í dyrunum stendur skozki vél-
stjórinn, nákvæmlega eins ásýndum
og líkið leit út.
Hauskúpan var nakin og skinin,
augnatóftirnar holar og auðar; glitti í
hvítan tanngarðinn millis koltanna,
Axel Tulinius sýslumaður Hann varð
siðar stofnandi Sjóvár tryggingafélagsins
og skjallhvítar beinapípurnar héngu
niður með síðunum. Eg þóttist samt
sjá, að hann væri reiður og bæri illan
hug til mín.
Harðvítugar stimpingar
við draug
Þessi ferlega mannsmynd þokast
hægt og hægt inn eftir gólfinu, stefn-
ir beint að rúmi mínu starblínir á
mig holum augnatóftunum. Eg vildi
ekki eiga á hættu að bíða lengur
boðanna og snarast fram úr rúminu
og út á gólfið á móti ófreskjunni. Eg
var að eðlisfari myrkfælinn, en í
þetta sinn fann eg ekki til neinnar
hræðslu. Eg ávarpa hann á íslenzku
og spyr, hvað hann sé að gera hér, og
segist eg sízt hafa búizt við því af
honum, að hann lofaði mér ekki að
vera í friði. En hann gefur orðum
mínum engan gaum, heldur mjakar
sér steinþegjandi beint framan að
mér, unz við mætumst á miðju gólfi
og hann ræðst á mig með heljarafli.
Slöngvar hann berum beinapípun-
um yfir um handleggina á mér og
utan um mig hálfnakinn. Eg tek á
móti eftir föngum, og hefjast þarna
milli okkar harðvítugar stimpingar.
Þótt hann væri sterkur og illur við-
skeytis, veitti mér samt betur, og
fékk eg að lokum hrakið hann aftur á
bak og út úr herbergisdyrunum, sem
þá stóðu galopnar. Smelli eg síðan
hurðinni í lás, gríp eldspýtustokk og
kveiki og les, það sem eftir er nætur.
Kom mér ekki dúr á auga, fyrr en
fólk var komið á stjá í húsinu um
morguninn.
Tvær næstu nætur gekk draugur
þessi ljósum logum á neðri hæðinni.
Sótti hann þá svo ákaft að Ernst lyf-
sala, að hann fékk ekki sofið með
neinni værð. Eftir það varð hans ekki
vart þar í húsinu."
i