Akranes - 01.07.1954, Síða 24

um mikilvægum störfum í fjarveru sinni.
Eftir tvö ár enn í Húnaþingi, réðist Guð-
mundur svo vestur að Staðastað, sem far-
kennari til síra Vilhjálms Briem og var
þar þrjá vetur, en á hverju sumri verk-
stjóri hjá sira Vilhjálmi.
Árið 1909 giftist Guðmundur Sigríði
Gísladóttur, alsystur Þorsteins próf. Gísla-
sonar í Steinnesi, og fór að búa á Kongs-
bakka i Helgafellssveit, en voru þar að-
eins í 1 ár. Þaðan fóru þau að Ytra-Felli
á Fellsströnd og voru þar líka í 1 ár. Ann-
að ár voru þau á Harastöðum og þriðja
árið í Ytri-Fagradal á Skarðsströnd. Þar
undi Guðmundar vel og vildi ógjaman
fara þaðan, en annars var ekki kostur,
því að annar vildi og gat keypt jörðina,
en það gat Guðmundur ekki Þaðan fór
hann að Dagverðamesi í húsmennsku en
á fyrsta ári, 8. febrúar 1915 brann bærinn
•ofanaf 4 fjölskyldum, sem þar vom þá.
Allt fólkið var sama sem nakið. þ. á. m.
kona Guðmundar og 4 böm. Guðmundur
kenndi þessa vetur á Skarðsströnd og
missti kort og kennslutæki i brunanum.
Konan var tekin út í Purkey og var þar
það sem eftir var vetrarins. Næst voru
þau hjón í Hvanfsdal á Skarðsströnd í 5
ár. Þá fóm þau að Efri-Drápuhlíð í Helga-
fellssvcit og vom þar i tvö ár. Sumarið
1918 fékk Guðmundur af túninu 11 hesta,
en áður 95 hesta. Af túninu á höfuðból-
inu Skarði fengust þá einnig 5 hestar að
5Ögn, en 40 í Búðardal. Þá var brok sótt
langt fram á fjöll og svo notuð síld til
fóðurs. Eftir þetta keypti Guðmundur ný-
býlið Steinsholt og bjó þar i 11 ár. Konan
flutti til barna sinna 1939, en Guðmund-
ur flutti hingað á Akranes 1941. Börn
þeirra Guðmundar og Sigríðar eru þessi:
1. Sigurlaug, gi'ft Sigurði Stefánssyni á
Brúnastöðum i Tungusveit á Skaga-
firði. Þeirra böm: Sigurður og Stefán
Oddgeir.
2. Vilhjálmur, umboðs- og heildsali í
Beykjavík, kv. Ásgerði Pétursdóttur
úr Stykkishólmi. Þeirra böm: Pétur,
Sigriður, Jóhanna og Jóhann Sigur-
finnur.
3. Gunnar, yfirk., kv. Björgu Tómásdóttur
'frá Hofsós. Þeirra sonur: Tómás. Þau
hafa skilið samvistir, en hann býr nú
með færeyskri konu, dóttir hans utan
hjónabands: Gréta Sigrún.
4. Sigrún, gift Berg.steini Kristjónssyni
kennara á Laugarvatni. Þeirra böm:
Sigríður, Hörður, Kristín, Áslaug, Ari.
5. Anna, gift Einar Sigurjóni Magnús-
syni bifreiðastjóra í Reykjavík. Þeirra
böm: Magnús, Gylfi, Guðmundur og
Sigrún.
6. Hulda, sjúklingur.
7. Gísli, kv. Jóhönnu Ólafsdóttur ættaðri
af Vestfjörðum, (systur Þórarins Ól-
afssonar kennara hér). Þeirra böm:
Bragi Þór, Bryndís og Björk, sem eru
tvíburar.
8. Þorsteinn Björn, kennari kv. Sigriði
Jóhannsdóttur, ættaðri úr Árnessýslu.
Þeirra börn: Heiður, Hlynur.
g. Guðrún, gift Guðmundi Gestssyni, vél-
stjóra. Dóttir þeirra Sigriður Helga.
10. Margrét Fjóla, gift Ingólfi Jónssyni frá
Prestbakka, kennara á Laugarvatni.
Þeirra böm: Ómar, Jón Guðni og
Auður.
n.Eysteinn, kv. Erlendu Erlendsdóttur
Trá Hafnarfirði. Þeirra börn. Erlend-
ur Grétar Þór og ívar.
i2.Ingimar Hólm, úrsmiður, kv. Ásdísi
Valdimarsdóttur. Börn þeirra: Valdi-
mar, Þormar.
13. Bogi Þorbergur, kv. Nnu Björgu Krist-
insdóttur, Reykjavík. Þeirra dóttir:
Helga.
14. Jóhann Sigurfinnur.
Alli; frá því Guðmundur man eftir sér
var h'uin bókhneigður, þótt lærdómurinn
væri ekki mikill og ekki mikið um bækur
þar sem hann var lengst af. Hann var ein-
hvernl'man hjá ljósmóður, og þar var
auðvitað til ljósmóðurfræði, sem hann var
öðru hverju að hnýsast í, en það var yfir-
leitt tvennt, sem barðist um í huga hans
og harm langaði sérstaklega til, lækningar
og skáldskapur. Fyrir það vildi hann hafa
lifað.
Þrátt fyrir erfiðar kringumstæður (sem
nokkuð má marka af þvá sem hér hefur
verið sagt) hefur þessi hneigð ekki dáið
út með öllu, því að hvort tveggja hefur
hann all mikið fengist við, sérstaklega þó
lækniogarnar. Þótt Guðmundur sé ekki
eldri maður en raun ber vitni, var ekki
mikið um lækna í sveitum landsins t. d.
um s ). aldamót, en einnig erfiðar sam-
göngu’-. miðað við það sem nú gerist. Með-
fædd löngun og þörf varð því til þess að
Guðmundur fór að kynna sér þessi mál
af kappi. Honum virtist og t. d. að Jónas
læknir Kristjánsso'n, væri þessu ekki mót-
fallina og gerði ekkert til að hindra Guð-
mund í þessum efnum. Hann hafði mikið
að gera fyrir norðan um Skagafjörð og
telur sig hafa haft oft marga sjúklinga.
Hann hefur nú stundað lækningar sínar
meira og minna í 31 ár. Hann segist aldr-
ei haf-i tekið fyrir ómak sitt og selt meðul
ódýr.
Það var einhverntíman er Guðmundi
leið iP t á heimili eins sjúklings síns útaf
veikindum hans, að hann orti alllangt
kvæði, en eftirfarandi vísa er upphafið að
því:
Leyf mér Guð að friða og fræða
fölan vin, er þjáir sótt,
það er svo ljúft að likna og græða
og leiða styrk um veikan þrótt.
Eins og áður er sagt, hafði Guðmundur
mikla löngun til skáldskapar í bundnu
máli. Hefur hann gert allmikið að þvi að
yrkja kvæði, þótt ekki telji hann sig skáld,
né haldi því mikið á lofti. Hann gaf þó út
litla lj'iðabók 1925, er hann kallaði „Veik-
ir strengir". Eins og áður er sagt, komst
hann í nokkur kynni við bækur og mennt-
un þegar hann var á Flögu í Vatnsdal. Var
þar þá bróðir Magnúsar, Jón Ölafur Ste-
fánsson (síðar bóndi í Vatnsholti), sem
eitthvað var á Latínuskólanum. Hjá hon-
um lærði Guðmundur dálítið, m. a. nokk-
uð í dönsku, þótt ekki væri námstíminn
langur. Hefur hann sennilega eitthvað
bætt bar við með sjálfsnámi, þvi að nokk-
uð helur hann fengist við að þýða ljóð
úr dönsku.
Hér ter á eftir örlítið sýnishorn af skáld-
skap Guðmundar:
MÖÐIR OG BARN.
Ei kærleikshimin skæran skýjar,
þótt skúrir döggvi gróðrar svið.
Sem blóm er sólin bjarta hlýjar
er harnið móðurfaðminn við.
Það \ermir lífsins vorið bjarta
því vikja dimmir skuggar fjær.
Við kærleikssól frá heitu hjarta
það heilbrigði og þroska nær.
Það verður bezti varasjóður,
er valizt getur barnahjörð,
af kröfulausum kærleik móður
ég kynnist ríki Guðs á jörð.
— Forseti Islands —
HERRA SVEINN BJÖRNSSON
Fœddur 27. febrúar 1881, dáinn 25. janúar 1952.
Lag: Þann signaða dag.
Það dimmir í lofti þvi drungaský
sér dreifa und hveli hreinu.
Svo virðist sem æðandi ógnin ný
oss ýti frá striki beinu.
Við klettsins hrun þann hljótum grun
að hrynji allt fjallið i einu.
Nú harmar þú elskaða ættarstorð,
er ástmög þinn litur dáinn,
er færði þér sæmd og frelsisorð,
en fallinn nú prýðir náinn.
Að leiða’ oss á traustan trúargrunn
var talandi innsta þráin.
Þú sómi vors lands. Vor sorg er djúp,
vér sjéum þitt rúmið auða.
Oss geymist þín mynd í helgihjúp,
þú heimtir vort frelsi’ án nauða.
Þín ævi var sann-nefnd sigurbraut.
Vér syrgjum þig allt að dauða.
Nú ljómar þér frelsis fagra sól,
er flytur þú landa milli.
Þú varst oss sem faðir, frelsi, skjól
og færðir oss þjóða hylli.
Því vegsömum þann, sem veg þér fann
og veitti þér andans snilli.
Bústaðaskipti Guðmundar segja í raun-
inni langa raunasögu einyrkja bónda með
Framhald á síSu 105.
■96
AKRANES