Akranes - 01.10.1954, Síða 21

01. B. Bjömsson.
HVERSU AKRANES BYGGÐIST
4. kafli. — 1870—1900. — Byggingar batna.
Leiðrétting:
1 3. dálki á bls. 95 í síðasta blaði, er sagt í sani-
bandi við Sand II., að Guðrún ljósmóðir hafi
andast 8. okt. 1953. Þetta er ekki rétt. Hún var
85 ára þann dag, en andaðist hinn 1. marz 1954.
1 miðdálki á bls. g6 (undir lið 10.), er sagt að
Margrét Fjóla sé gift Ingólfi Jónssyni, er sé kenn-
ari á Laugarvatni, en það é að vera við Laugar-
nesskólann.
Merkigerði, Kirkjubraut 25.
Það er byggt 1893. Fyrsti maður, sem
þar býr heitir Magrtús Hallsson. Enda þótt
hann sé aðkomumaður og komi hingað
þetta sama ár, verður að álykta, að hann
hafi byggt bæinn eða látið byggja hann
fyrir sig. Magnús Hallsson kemur hing-
að frá Görðum á Alftanesi ásamt konu
sinni og dóttur. Magnús er þá talinn 33
óra, kona hans Jónína Jónsdóttir 31 árs
og Sigurbjörg, dóttir þeirra 3ja ára. Þau
eru hér aðeins i tvö ár, og flytjast héðan
árið i8g<5, að Köldukhm í Garðahverfi á
Álftanesi.
Tvær ástæður munu liggja Ifyrir flutn-
ingi þeirra hjóna til Akraness. Fyrst það,
að syðra hefur þá ekki verið margra kosta
völ, því að fiskileysi hafði þá verið mikið
fyrirfarandi. En til viðbótar gat það haft
sín áhrif, að Guðbjarni Bjarnason á Litlu-
Grund, var móðurbróðir konu Magnúsar.
Magnús Hallsson mun hafa verið fædd-
ur á Æsustöðum í Mosfellssveit, sonur
Halls Sigmundssonar, Hallssonar á Fossi
í Grimsnesi, Sigmuridssonar á Norðurgarði
á Skeiðum, en Hallur þessi Sigmundsson
var þjóðhaga smiður. Kona Halls Sig-
mundssonar, og móðir Magnúsar var Þor-
björg Magnúsdóttir, Ólafssonar. Móðir
hennar var Sigríður Guðmundsdóttir frá
Suðurkoti i Grímsnesi. Hallur mun lengi
hafa búið i Litlabæ í Hafnarfirði.
Foreldrar Jónínu, konu Magnúsar Halls-
sonar, voru: Jón Markússon, bóndi á
Glammastöðum i Svínadal og kona hans,
Helga Bjarnadóttir bónda á Kalastöðum
og á Heynesi, Helgasonar. Bjarni Helga-
son er talinn hafa verið einn hóseta hjá
Þuríði formanni, og er hásetum hennar
lýst í elftirfarandi visu:
Hallæris, ónýtt hreint,
hulstur prjóna fæ greint,
Lyddu, Skúma, Clund auma.
einnig búmanninn nauma,
Kalmann, Skjágrind, Skúfara.
Skal Dindla með þá fara.
Bjarni Helgason var þarna kallaður
prjónastokkur (hulstur prjóna) því hann
kvað hafa verið mjóvaxinn.
AKRANES
Jón og Helga munu hafa gifst 1861,
en hann drukknaði hinn 5. mai 1863 á
Bakkabúðarhleininni rétt hjá Ytra-Hólmi.
Hallgrímur hreppstjóri telur Jón Markús-
son frá Skarði, um þetta slys segir hann
svo: „Þeir komu fró Raykjavík í allgóðu
veðri, máske ekki alsgáðir, um nótt, svo
enginn vissi til“.
Börn Jóns Markússonar og Helgu voru
þessi:
í.Markúr Jónsson, sem lengst af átti
heima uppi i Hvitársiðu, á Fróðastöð-
um, Þorvaldsstöðum og víðar, einkenni-
legur maður og saklaus, dáimt fyrir
nokkrum árum, ókv. og barnlaus.
2. Einar Jónsson, kvæntist ekki. var lengi
austur i Grafningi. Kallaður Einar
stóri eða Einar sterki. Einar átti eina
dóttur, er- Sigriður heitir og mun eiga
heima í Reykjavík. Móðir hennar hét
Guðrún, frá Gljúfurholti í ölfusi. Bróð-
ir hennar var Gizur, sem þar bjó lengi.
Sonur hans er Guðmundur Gizurar-
son, bæjarfulltrúi i Hafnarfirði.
3. Jónína Jónsdóttir, kona Magnúsar
Hallssonar. Hún var ófædd þegar faðir
hennar drukknaði.
Jónína átti tvær hálfsystur. örrnur
þeirra var Valgerður, er Jón Markús-
son átti með Helgu Ólafsdóttur, og get-
ið var um 1 sambandi við Kirkjubæ í
Magnús Hallsson og Jónína Jónsdóttir kona hans,
tnei5 tveimur dœtrum þeirra — Sigurbjörgu,
standandi, og Höllu, er situr.
4.—6. tbl. 1954. Valgerður þessi var
móðir Ingiríðar á Fögruvöllum og
þeirra systra.
Hin systirin var Helga Hannesdóttir,
er Helga Bjarnadóttir átti eftir að hún
missti mann sinn. Þessi Helga Hann-
esdóttir ólst upp á Vífilsstöðum hjá
Sveini nokkrum og Ingibjörgu, sem
þar bjuggu. Helga þessi Hannesdóttir
giftist manni þeim, er hét Helgi Ja-
kobsson. Þau áttu saman 4 börn. Tveir
synir þeirra munu vera á lifi. Helgi
vélstjóri á togaranum Geir og Gisli,
sem lika mun eiga heima í Reykjavik.
Magnús Hallsson var afbragðssmiður
sem faðir hans. Hann lærði söðlasmíðar
hjá Gizuri Bjarnasyni á Eyrarbakka.
Magnús var auk þess ágætur tré- og járn-
smiður. Framan af stundaði Magnús sjó
og einnig vegavinnu á sunirum, var sem
sagt hinn bezti verkmaður og félagi. Ekki
mun Magnús hafa verið lengi i Garða-
hverfinu, heldur flutzt til Hafnarfjarðar
og átt þar heima æ siðan. Fjórtán siðustu
ár ævinnar átti hann við mikla vanheilsu
að stríða, og lá allan þann tíma rúmfast-
ur.
Magnúsi Hallssyni hefur verið fleira til
lista lagt en hagleikur í höndum. Hann
var mjög vel greindur, vel lesinn, ágæt-
lega hagmadtur og skrifaði mjög góða
hönd. Hann tók mikinn þátt i starfi Góð-
templarareglunnar í Hafnarfirði og var
þar áhugasamur og góður félagi, léttur i
lund og hrókur alls fagnaðar, alltaf tilbú-
inn til að offra tíma og kröftum fyrir mál-
efnið. All mikið er til af ljóðum Magnús-
ar, þótt mikið af þeim sé lika gleymt og
glatað. Hér kemur aðeins lítið sýnishom
af kveðskap hans:
Magnús Hallsson:
SJÓMANNAKVEÐJA
(27. febrúar 1910).
Þótt lítið og afskekkt sé land vort og þjóð
og lágt sett hjá umheimsins gæðum,
hið frjálshuga, norræna fomhetju-blóð
það fossar i kynstórum æðum.
Og feðurnir komu með frama og pris
og frelsið í hugskotum dvaldi.
Þeir reiknuðu smámuni eldgos og ís
hjá ánauð af harðstjómar valdi.
Og niðjarnir fara með fánann á stöng
og feðranna dæmi í huga,
að umflýja harðstjóm og örbirgðar þröng
og ekkert þeir láta sig buga.
Af sigrandi löngun og sjálfstæðisþrá
með söngvum þeir stonnunum anza.
Þeir reikna sem smámuni rjúkandi sjá
hjá ránsvaldi armóðs og vansa.
Og kynfylgjur gæfunnar feðmnum frá
og fengsæld til niðjanna snúi.
Hver sjálfur vill hjálpast, mun hjálpina fá.
Það hugtak hjá sérhverjum búi.
129