Akranes - 01.04.1955, Blaðsíða 24

= UM BÆKUR =
* Davíð Stefánsson á nýnorsku.
Á sextugsafmæli Davíðs Stefánssonar
kom út lítil ljóðabók hjá Helgafellsforlagi,
sem nefnist „Eg sigler i haust. Dikt i
utval“, Þetta mun vera í fyrsta sinn, sem
gefin hafa verið út úrvalsljóð eftir Davíð
Stefánsson og því forvitnilegt að heyra
hvað merkur bókmenntamaður í Noregi
hefur um þau að segja Akranes leyfir sér
því að birta efnisútdrátt úr grein eftir
norska skáldið Ragnvald Skrede, sem birt-
ist i Dagbladet í Oslo þann 18. febrúar s. 1.
Ragnvald Skrede getur þess fjrrst að
Davíð Stefánsson hafi orðið sextugur 21.
janúar í ár og þá muni margir hafa sent
höfundi Gullna hliðsins vinsamlega kveðju
a. m. k. i huganum, en þetta leikrit varð
mjög vinsælt á Norska leikhúsinu, þar sem
Lars Tvinde og Ragnhild Hald léku aðal-
hlutverkin.
Skrede segir það lítt þekkt meðal al-
mennings í Noregi, að Davíð Stefánsson
sé ekki aðeins leikritahöfundur heldur að-
alljóðskáld Islendinga. Þá lætur greinar-
höfundur í ljós ánægju sina vegna þess að
Norðmaðurinn Ivar Orgland skuli 'hafa
verið þess umkominn að geta þýtt ljóðin
úr íslenzku á nýnorsku. I formála bókar-
innar segir Orgland, að Davið svipi mest
til norsku skáldanna Wergelands og Auk-
rusts. Skrede segir að í úrvalinu sé Davið
ekki eins hátt uppi og ringulreiðarkennd -
ur eins og þessi skáld, ljóð hans beri vott
um meira jafnvægi.
Um ljóðin sjálf segir Skrede, að í þeim
gæti átaka milli Islendingsins og Evrópu-
búans. Hann sé þjóðlegur en sprengi samt
oft rammana og verði heimsborgari, sem
helgi sig humanistiskum vandamálum
samtíðarinnar. Þá telur Skrede Davíð inn-
blástursskáld, sem hafi til að bera listræna
þolinmæði. Oft noti hann erfitt rím, sem
örðugt muni vera að þýða.
Um þýðinguna segir Skrede m. a. að
Orgland sé alls ekki litill vísnameistari,
sérstaklega hafi hann mikinn orðaforða
t. d. verði honum ekki mikið fyrir að
finna níu orð, sem rími við „krunk, krunk,
krá“ í kvæðinu Hrafninn“ Af og til notar
Orgland þó sjaldgæf orð sennilega til þess
að komast sem næst frumtexta eins og
„andvarpar" í stað „sukkar“ á öðrum stöð-
um gengur hann nokkuð langt í óeðlilegri
orðaröð, eins og i þessum línum.
.... for solglade hjarto kan
jamvel slá
om svarte fjörer deim
löjmer ....
Ef mér missýnist ekki er merkingin
sú, að hjörtun geta slegið í sólgleði, þótt
svartar fjaðrir hylji þau, en eins og orðið
„jamvel“ er sett í vísuna verður merking-
in sú að jafnvel hjörtun geti slegið.
Þegar öllu er á botninn hvolft er Org-
land sennilega ekki fullþroskaður þýðandi,
hann er nokkuð hroðvirkur ennþá og helzt
til fljótur að taka það, sem honum dettur
i hug, gott og gilt. Hann ætti fyrst og
fremst að temja sér eðlilegra mál.
Þetta er aðalefnið úr grein Ragnvald
Skrede og er ánægjulegt að sjá dóm manns,
sem kunnur er að mikilli glöggskyggni en
jafnframt er laus við klikugæði eða mein-
fýsni, sem því miður ber stundum helzt
til mikið á í íslenzkum ritdómum.
★ Eftirleit.
KvæSi eftir Pál S. Pálsson. — fJtgefandi:
fsafoldarprentsmiSja 1954.
Páll S. Pálsson hefur áður gefið út tvær
kvæðabækur. ,.Norður-Reykir“ 1936 og
„Skilarétt" 1947.
Páli er létt um að yrkja. Hann er greind-
ur, hlýr og tilfinninganæmur. Hann er
góður drengur, umburðarlyndur og vonar
allt hið bezta og ætlar engum illt, eins og
ýmissa góðra drengja er siður. Þessi bók,
Eftirleit, hefst á löngu kvæði, er hann
yrkir til konu sinnar á 40 ára giftingar-
afmæli þeirra 1950. Þar er Páll ekki myrk-
ur í máli um það hver hamingjudís kon-
an hafi verið honum í hamingjuleit og
vosi lífsins. Þar segir hann m. a. svo:
„Veðurbarinn er ég orðinn,
enn er þó i búri forðinn,
])að er ekki að ]>akka mér.
Þegar bátinn bar á skerið,
brimið rauk og huldi verið,
björgun mína ]>akka ég þér“.
1 þessum kvæðum, sem oft áður, kemur
fram hin ríka ást Páls á íslamdi og öllu
sem íslenzkt er. Þetta má sjá m. a. í kvæð-
inu „Islenzk baldursbrá í Ameríku“:
„Þú fórst ung frá Islands. strönd
ævintýra leidd af hönd.
Gróðursett í fjarri foldu,
frjóvguð annarlegri moldu.
Kom sér vel í kulda og snjó
kraftur sá er í þér bjó.
Þú munt prýða þetta land
þó að annað fari í strand.
Þú munt haustsins hljóðu gleði
hlú í mörgu þreyttu geði.
Höfði drýp ég hljótt til þín
haustsins blóm — og ástin mín“.
Páll finnur til með þeim fátæku, soltnu
og sjúku. Eitt kvæðið heitir: „Er ekki
hægt ....?“ og byrjar svo:
„Er ekki hægt að hjálpa þessum lýð.
sem hungraður um borgarstrætin gengur?
Er ekki hægt að stilla þeirra strið
og stöðva tíirin. bíða ekki lengur?
Er engin von að veita öllum brauðið
og vinnuna, svo þessa verði auðið?
Siðasta erindið er svona:
Er ekki hægt að sameinast nú senn
um sígildandi lifs- og friðarkenning?
Er einskis virði að verða kristnir menn,
og Vitibomir stofna nýja menning?
Er engin von —- þó veðrin spái hörðu —
að við nú stofnum GuSsríki á jörSuf“
Páll yrkir um allt milli himins og jarð-
ar, en mest um íslenzka menn og íslenzk
efni, og að lokum Rökkurljóð. Þátt úr
kirkjusögu Vestur-lslendinga.
Páll og kona hans komu 'heim til gamla
landsins s. 1. sumar. Til þessa voru þau
lengi búin að hlakka, og ekki gátu þau
hugsað til að deyja án þess að vera búin
að fara þessa för. Hrifni hans og þeirra
hjóna var ótakmörkuð, og þau lifa áreiðan-
lega lengi á þessu ferðalagi um þeirra
furðulega land. Frá þeirra sjónarmiði voru
hér ekki maðkarnir i mysunni. Fjöllin,
fólkið og firðirnir, hið gamla óhreyfða, þar
sem mannshöndin hafði öllu umturnað,
og framtíðin vafin mestri birtu. Allt var
þetta í augum Páls eitt fagurt ævintýr,
sýnandi sig i nútíðinni, hvar af megi vona
hið bezta um framtíðina.
Um það hvernig Páli er innanbrjósts,
er hann nálgast landið, ber kvæðið Land-
sýn bezt vitni. Það byrjar og endar svo:
„Ó, eilifi Guð. Hvílik undra mynd:
Ársólin roðar nú fjallanna tind.
Hafið sem glitofin ábreiða er.
Otbreiddur faðmurinn blasir við mér,
sá móðurfaðmur, sem mér var svo kær,
min er að biða, og færist æ nær.
Draumsýn? Nei, þess konar dýrðarsýn er
dregin af Guði, sem fagnar nú mér,
heilög og fögur. £g hneigi mig nú
að hásæti Drottins í auðmýkt, trú.
Eg veit að ég stend við himinsins hlið
horfandi á eilifa sælu og frið“.
Þau Páll S. Pálsson og kona hans, Ólína
Egilsdóttir voru sem sé óskaplega hrifin
af þessari heimsókn. Ég þakka þeim fyrir
komuna og óska þeim heilla og blessunar,
hvort sem árin verða mörg eða fá.
★ Fjármálatíðindi
Landsbankans.
Á siðasta ári hóf Landsbankinn útgáfu
tímarits um efnahagsmál. Það fór mjög
myndarlega af stað, og er nýlega komið
út t. hefti fyrir árið 1955.
Rit þetta er framúrskarandi myndarlegt
Framhald á síSu 69
60
AKRANES