Akranes - 01.04.1955, Page 33

um Leiruna, má sjá að hér hefur verið
um aldaraðir mikil og merkileg verstöð.
Eigi aðeins heimamanna, heldur og að-
komuskipa, sem þar lágu við á vertíðum.
Einnig, og ekki síður fyrir það, að þarna
var einmitt ein bezta þrautalendin fyrir
sjóhrakta menn, er oft urðu að hleypa
víðs vegar að undan veðrum. Var hér um
að ræða Álftnesinga, Seltirninga, Reyk-
víkinga og Akurnesinga, er þeir voru
nauðbeygðir að hleypa af sínum heima-
miðum, a. m. k. stundum þvert yfir Inn-
fióann, stundum aðeins tveir á bát.
Þessar merkilegu lendingabætur, sem
hér hafa verið gerðar að umtalsefni, hafa
þvi ekki verið til einskis gerð og vafalaust
bjargað mörgum mannslífum, bæði heima-
manna og aðkomumanna. Hér var ekki
um neina smámuni að ræða tæknilega séð,
því að jafnvel nútimamanninum koma
þessi mannvirki fyrir sem stórvirki, hvort
heldur sem litið er á þau frá tæknilegu eða
fjárhagslegu sjónarmiði.
I fremsta dálki á bls. 48 hér að framan,
er aðeins minnzt á þann dugnaðarmann,
Nikulás Björnsson, er gerði hið inikla
mannvirki, Nikulásarós í Leiru, er graf-
inn var gegnum Stóra-Hólms-rif. Vil ég
segja hér frekari deili á þessum höfuð-
garpi og framkvæmdamanni í lendinga-
bótum. Sumir halda að Nikulás hafi eitt-
hvað hlaðið ósinn eftir að hann var búinn
að grafa hann. Ekki gátum við séð merki
til þess, þótt það sé ekki full sönnun þess
að þar hafi engin hleðsla verið. Með ná-
kvæmri athugun um stórstraumsfjöru
mætti áreiðanlega komast að raun um
þetta.
Nikulás Björnsson, útvegsbóndi i Ný-
lendu í Leiru var, eins og áður er sagt,
einn af hinum kunnu Vara-bræðrum í
Garði. Hann mun hafa verið fæddur á
Gauksstöðum í Garði 18. febrúar 1820,
sonur Björns Björnssonar bónda i Vörum
(f. um 1783). Þessir eru taldir bræður
Nikulásar: Björn, Sveinn, Gottskálk, Knút-
ur og Guðmundur. Þeir voru flestir eða
allir taldir þriggja álna menn og tröll-
auknir að bm’ðum. Móðir Nikulásar og
kona Björns, var Þóra, dóttir Nikulásar í
Stóru-Vogum á Vatnsleysuströnd (f. um
1787). Kona Nikulásar Björnssonar var
Ingveldur Þorvaldsdóttir í Vadugerði,
Oddssonar í Vatnsholti í Flóa og konu hans
Margrétar Vigfúsdóttur Ófeigssonar frá
Fjalli. Börn Nikulásar og Ingveldar voru:
a. Rnútur, dó á unga aldri.
b. Margrét, dó einnig ó unga aldri.
c. Kristín, (f. 1855), giftist Sigm'ði Is-
leikssyni, sjómanni, í Garðhúsum í
Garði, og áttu fjögur böm: Þóra, gift-
ist Páli Einarssyni frá Býjarskerjum,
eignuðust þau 5 böm. Páll, síðast prest-
ur í Bolungarvík, kvæntist Þorbjörgu
Steingrimsdóttur og áttu tvo sonu. .Tón,
er lézt vestan ihafs, bamlaus, og Ing-
veldur, er átti heima i Garði og lézt
þar á bezta aldri.
d. Herdís (f. 1. ágúst 1859), giftist Bjarna
Tómássyni, útvegsbónda á Klöpp í
Höfnum, böm þeirra: Vilfríður, giftist
Andrési Karlssyni, trésmiðameistara í
Reykjavík og eiga þau þrjá sonu. Þor-
valdur, bóksali í Hafnarfirði, kvæntist
Maríu Víðis Jónsdóttur. Þau eignuðust
6 börn, en af þeim eru 5 á lífi. Meðal
þeirra er Herdis Þorvaldsdóttir leik
kona við Þjóðleikhúsið, gift dr. Gunn-
laugi Þórðarsyni, læknis Sveinssonar.
e. Þóra, (f. 4. okt. 1863), giftist Jóni Guð-
mundssyni, þekktum sjósóknara á sinni
tíð. Þau áttu 3 sonu, en tveir af þeim
komust til fullorðins ára: Nikulás,
kunnur togaraskipstjóri í Reykjavík,
kvæntur Gróu Pétursdóttur, og eiga 3
sonu. Hinn bróðh’inn er Ólafur, kvænt-
ur Ingibjörgu Magnúsdóttur, og eiga
þau 3 börn.
Nikulás Björnsson andaðist á 75. ald-
ursári, að Nýlendu árið 1894.
EBXJARD BXJSCH
Framhald af si8u 49
Yfirleitt man ég ekki greinilega eftir
inönnum, sem ég hef aðeins séð einu sinni,
og þá aðeins i svip. Prófessor Busch sá ég
allra snöggvast vorið 1949, og tel mig
muna eftir honum nærri því eins og ég
hefði séð hann í gær. Þannig stóð á, að
íslenzka sendiráðið í Kaupmanna'höfn
hafði beðið mig að taka ó móti islenzk-
um sjúklingi, sem sendur var með Drottn-
ingunni til Hafnar. Sendiráðið vissi ekki
ennað en búið væri að biðja prófessor
Busch fyrir manninn. Þess skal getið, að
sjúklingurinn kunni ekki stakt orð í
dönsku og þekkti engan mann í Kaup-
mannahöfn. Þegar við komum á sjúkra-
húsið, kom það upp úr kafinu að íslenzku
aðilarnir, sem sent höfðu sjúklinginn mál-
lausan og ókunnugan til Hafnar, höfðu
gleymt að tilkynna Busch, að hans væri
von, en þannig stóð þá á hjá honum, að
hvert sjúkrarúm var skipað. Starfsfólkið,
sem ég hitti fyrst að máli, taldi nokkur
tormerki á þvi að hægt væri að taka við
manninum, en bað mig að tala við pró
fessorinn sjálfan. Þegar hann hafði heyrt
hvemig í öllu lá, sagði hann: „Við getum
ekki látið manninn liggja úti. Ég skal
sjá um hann, en gerið þér mér þann
greiða í staðinn, að biðja íslenzk yfirvöld
að láta mig vita þegar þau hafa í hyggju
að senda mér sjúkling“.
Þar með var málið afgreitt, og ég var
strax skipaður sem túlkur sjúklingsins og
hélt því starfi síðan, meðan hann dvaldi
á spítalanum.
Ég hef vitanlega ekki nema leikmanns-
vit á því, hvemig regla og umgengni á
sjúkrahúsum muni vera ákjósanlegust,
samt fannst mér þá, að hjá prófessor Buscli
og starfsliði hans myndi hvort tveggja
vera í óvenjulega góðu lagi. Dr. Bjarni
Oddsson staðfesti fullkomlega þá hugmynd.
Nýlega hefur þessi heimsfrægi læknir
heimsótt ísland, flutt hér erindi og ferð-
ast eitthvað um landið. Hann er eins og
allir vita mannvinur, en ég held næstum
að íslendingar skipi æðri sess í hug hans
og starfi.
HVERSU AKRANES
BYGGÐIST
Framhald af síSu 53
a. Helga Jóna, gift Óskari Ásmmidi
Jónssyni, bifreiðastjóra hér í bæ.
Þeirra dóttir Ingibjörg.
b. Sigm-geir, heima hjá foreldrum
sínum.
2. Viktoría, gift Hallgrími Hanssyni tré-
smíðameistara i Reykjavik, ættuðum
úr Ólafsvík. Kjörsonur þeiira er
Jónas Theódór.
3. Sigurgeir, er dó ungur 1920.
4. Rannveig, gift Vilhjálmi Vilmundar-
syni, tollþjóni í Reykjavík. Þeirra börn:
Aðalheiður og Vilmundur.
5. Aðalheiður, dó ung 1935.
Jónas segir — eins og ýmsir fleiri —
að oft hafi þeir séð hann „svartan“ á
skútunum. Undrast þessir menn hve furðu-
lega þetta slampaðist allt á þessum gömlu
skipum, sem alveg voru hjálpartækjalaus.
I því sambandi verður þeim hugsað til
hinna furðulega tíðu stranda nú, á marg-
falt betri skipum, með kraftmiklum vél-
irm og fullkomnustu öryggistækjum til
siglinga sem hugsast getur. Er þarna ekki
á stundum farið of gálauslega? Fleztir
munu vilja hafa öll örýggistæki í skipum
sínum, en verra er ef menn hafa þau
ekki í lagi, eða halda að öllu sé óhætt, að-
eins ef tækin eru um borð, jafnvel þótt
þau séu ekki notuð eins og vera ber stöð
ugt, ef eitthvað ber útaf um veður og
skyggni.
UM BÆKUR
Framháld af síðu 60
og vel úr garði gert. Efninu gerð góð skil,
tekið föstum tökum og skýrt rækilega með
tölum og töflum. I því eru greinar um inn-
lend og alþjóðleg verzlunar- viðskipta- og
efnahagsmál. I þessu hefti er t. d. gi-ein
um Alþjóðabankann og hlutverk hans eftir
Jón Árnason bankastjóra. Er greinin stutt-
orð en gagnorð um þetta merkilega efni.’
Ritstjóri Fjármálatiðinda er Jóhannes
Nordal hagfræðingur, sem að sjálfsögðu
skrifar mikið í ritið, m. a. nú: Að loknu
verkfalli og um hundrað ára frelsi.
ÁKRANES
69