Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.2004, Qupperneq 2

2 MIÐVIKUDAGUR 12. MAl2004
Fyrst og fremst DV
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Rltstjóran
lllugi Jökulsson
Mikael Torfason
Fréttastjórar:
ReynirTraustason
Kristinn Hrafnsson
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot: 550 5090
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
an auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
Goya f
1. Hverrar þjóðar var list-
málarinn?
2. Hvað heita listaverkin
eftir hann sem sýnd verða á
Akureyri á næstunni?
3. Tvær myndir af sömu
konunni eru meðal fræg-
ustu verka hans. Hver var
hún?
4. Hver er munurinn á
myndunum?
5. Hvað sýnir ein frægasta
mynd hans sem heitir 3.
maí 1808?
Svör neðst á síðunni.
Frábærlega
vanhæfur
Leiðarahöfundur banda-
ríska blaðsins Boston
Globe veltir því fyrir sér
hver skilgreiningin á
<Ðic iioston öMobt
enska hugtakinu
„superb“ (frábær) sé.
Bandaríkjaforseti notaði
orðið til að Iýsa varnar-
málaráðherranum Don-
ald Rumsfeld í byrjun
vikunnar, sem er
harðlega gagnrýndur
fyrir fraksmálið. Sfðustu
daga hafa forsetinn og
varaforsetinn, Dick
Cheney, þó keppst um
að lofa störf Rumsfeld og
Cheney gekk það langt
að segja hann vera besta
varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna. Leiðara-
höfundur er ekki sam-
mála og segir Rumsfeld
vanhæfan. Hann veltir
fyrir sér skilgreinmguimi
aorðinu „superb“ sem
notað er til að lýsa
vanhæfum manni.
Slagur
ÍMálinu í gær var fjallað um
orðtakið„að láta slag
standa“sem sumir telja
ranglega að þýöi„að láta
kyrrt liggja “ en þýðir í raun
„að láta til skarar skríða".
Misskilningurinn ere.t.v.
sprottinn afþví að menn
telja orðtakið komið úr
„spilamáli" og„slagur“ - í
merkingunni„unnin spil"-
sé látinn liggja kyrr á spila-
borðinu. En í reynd
er orðtakið komið
úrsjómannamáli
og slagur merkir„bógur,
vending". Þetta er sama
merking og þegar maður
segir:„E!sku róninn slagar
hingað og þangað." - Að
venda (beygja) og halda
síðan þeirri stefnu er sem
sagt merking orðtaksins.
Málið
Svör við spumingum:
1. Spænskur - 2. Kenjarnar - 3.
Hertogaynjan af Alba - 4. Á artnarri
myndinni er hún fullklædd en nakin á hinni
- 5. Aftöku
O
T>
-o
O
»o
>
rtJ
o
03
o
»o
ai
-X.
o
*o
ro
E
OJ
JiC
l/l
Bjánar og brjálæði
-■r álf bandaríska þjóðin styður George
1—I W. Bush forseta á hverju sem gengur.
JL JL Þótt hver vikan líði með hörmuleg-
um fréttum af utanrfldsmálum og ríkisfjár-
málum, halda menn áfram að styðja forset-
ann. Myndir af mannvonzku bandaríska
hersins í frak hreyfa ekki skoðanir banda-
rískra kjósenda.
Það er alveg sama þótt komið hafi í ljós að
stríðinu við írak var logið upp á Bandaríkja-
menn. Það er alveg sama þótt sýnt hafi verið
fram á að frak átti alls engan þátt í hryðju-
verkum í Bandaríkjunum. Það er alveg sama,
þótt bandaríski herinn drepi saklaust fólk í
þúsundatali.
Vanheilagt samband ríkisstjómar George
W. Bush og hálfrar bandarísku þjóðarinnar
er sérkennileg blanda bjánaskapar og brjál-
æðis. Sem dæmi má nefna, að fólk, sem á ís-
landi og annars staðar í Evrópu væri lokað
inni í fámennum sértrúarsöfnuðum, er við
stjórnvölinn í Bandaríkjunum.
Hálf bandaríska þjóðin er haldin trúar-
ofstæki og styður krossferðir gegn vantrúar-
hundum. Þriðjungur repúblikana trúir bein-
línis kenningum um að hleypa þurfi öllu í bál
og brand í Mið-Austurlöndum til að tryggja
endurkomu Krists á næstu mánuðum eða
missemm. Þetta fólk er í ríkisstjórn.
Eins og oft vill verða, fer hroki og hræsni
saman við trúarofstækið. Helztu ráðamenn
Bandaríkjanna em ófærir um að hafa rangt
fyrir sér og kenna síðan öðrum um, þegar
vikulega kemur í Ijós, að þeir em úti að aka.
Hálf þjóðin er sátt við að svona gangi málin
viku eftir viku.
Donald H. Rumsfeld stríðsmálaráðherra er
frægasta dæmið um óhæfan ráðamann, sem
gerði engar ráðstafanir til að skipuleggja her-
nám fraks og sagði íraka mundu strá bióm-
um á bandaríska herinn. Hann gerði heldur
engar ráðstafanir til að stöðva stríðsglæpi
hersins í írak, þótt hann vissi um þá.
Bush forseti kann að vera læs, en notfærir
sér það ekki. Hann treystir því sem róttækir
brjálæðingar á borð við Condoleezza Rice
hvísla að honum. Hann sér heiminn í svart-
hvítu og telur sig óskeikulan. Hann fær fyrir-
mæli frá grimmum guði gamla testamentis-
ins á hverjum morgni.
Hálfri bandarísku þjóðinni þykir allt þetta
hið bezta mál. Henni finnst alveg tilvalið að
gefa skít í Evrópu, alla fjölþjóðasamninga og
Sameinuðu þjóðirnar. Henni finnst frábært
að drepa fólk til að frelsa það. Þetta er fólk,
sem væri talið bjánar og brjálæðingar í öðr-
um löndum.
Bjánar og brjálæðingar eru alls staðar til og
ráða víðar örlögum þjóða. En hvergi annars
staðar eru þeir ógnun við öryggi heimsbyggð-
arinnar og sitja yfir örlögum mannkyns.
Jónas Kristjánsson
LögMilegir vangaveltur
ÍSLENSKIR RÁÐAMENN hafa lag á því
að velja sér rök eftir hentugleikum í
deilumálunum í þjóðféláginu. Þegar
álit stjórnsýslustofnana og niður-
stöður dómstóla henta þeim, henda
þeir þau á lofti en þegar þetta fellur
á „rangan“ veg, er lítið gert úr þess-
um álitum. Eftir því eru ummæli
Björns Bjarnasonar og samflokks-
manna hans eftir álit umboðsmanns
Alþingis um skipan Björns á hæsta-
réttardómara. Björn hefur kallað álit
umboðsmanns „lögfræðilegar
vangaveltur". Það var engu að síður
eldra álit umboðsmanns sem Björn
notaði til að verja það að hann hafi
ekki brotið jafnréttislög við skipan á
Ólafí. Berki Þorvaldssyni, frænda
Davíðs Oddssonar í Hæstarétt.
í NÝJASTA PISTLI Björns á heima-
síðu sinni bregst hann við áliti um-
boðsmanns. „Álitið hefur, eins ogég
hefítrekað sagt undanfarna daga, að
geyma lögfræðilegar vangaveltur,
sem eru til leiðbeiningar um fram-
tíðina, án þess að umboðsmaður
hnekki niðurstöðu minni eða því
mati, að sérþekking í Evrópurétti sé
málefnaleg forsenda fyrir vali á
Okkurþótti athyglisverð myndin sem við
náðum af fundi allsherjarnefndar Alþingis
fyrir helgina. Þar sást fulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins, Birgir Ármannsson i samtali við
Kjartan Gunnarsson framkvæmdastjóra
ftokksins. Kjartan héltá minnismiða og við
veltum fyrir okkur hvað á honum stæði.
Hvort Kjartan var þarna að lesa flokks-
mönnum skilaboð frá flokksskrifstofunni
og formanninum eða hvort hann var
þarna sem formaður útvarpsréttarnefnd-
ar að mæ/a með nauðsyn þess að breyta
útvarpslögunum. Kannski var hann bara i
heimsókn.
Fyrst og fremst
Þótt Björn katti hér niðurstöðu um-
boðsmanns inniegg í iögfræðiiegar
vangaveltur, notaðihann einmitt
rök úrfyrri úrskurði umboðsmanns
um kærunefnd jafnréttismála og
valdheimildir hennar þegarhann
kom fyrir Alþingi fyrir mánuði til að
svara fyrir brot á jafnréttislögum
hæstaréttardómara. Umboðsmaður
vekur hins vegar máls á því, að ég
hefði átt að kanna hug hæstaréttar
til þess, hvort þörf væri fyrir mann
með sérþekkingu á þessu sviði írétt-
inum. Þessar leiðbeiningar vekja þá
spurningu, hvort dómarar í hæsta-
rétti viöurkenni, að þá skorti þekk-
ingu tilað takastá við úrlausnarefni,
sem fyrir þá eru lögð. “
BJÖRN REKUR EFNI ræðu sem hann
flutti um stjórnsýslulögin og mis-
munandi sjónarhorn lögfræðinga
hjá umboðsmanni annars vegar og
hjá ráðuneytum hins vegar. Hann
segir að borgararnir verði að treysta
því að umboðsmaður hlusti á erindi
þeirra af yfirvegun og afgreiði mál
þeirra af sanngirni. „Stjómvöld
þurfa á hinn bóginn ekki síður að
geta treyst því, að umboðsmaður
hlusti á sjónarmið þeirra og skýring-
ar af sanngirni. Það væri til dæmis
mjög illa komið, ef ætla mætti að
umboðsmaður sæti um stjórnvöld.
Hann sætti jafnvel færis að leiða
embættismenn í gildru, gleymdi sér
ísmáatriðum oglegði allt út á versta
veg. “
BJÖRNTEKURSÍÐAN undir gagnrýni
Jóns Steinars Gunnlaugssonar á nið-
urstöðu umboðsmanns. „Umboðs-
maður Alþingis fer þá leið að móta
nýja reglu í áliti sínu frá 3. maí og
hefur sætt harðri gagnrýni frá Jóni
Steinari Gunnlaugssyni hrl. og pró-
fessor við Háskólann í Reykjavík
vegna þess. Ég er sammála Jóni
Steinari um nauðsyn þess, að álits-
gjafar og dómarar velji lögin frekar
en reglu, sem þeir sjálfir móta, því
að hvernig eiga þeir, sem fram-
kvæma lögin, að standa að fram-
kvæmdinni, efsíðarkoma aðrir, sem
segja, að ekki eigi að fara að því, sem
stendur í lögunum, heldur nýrri
reglu, sem þessir álitsgjafar eða
dómarar móta.
UM ÞETTA ATRIÐI er ágreiningur
meðal lögfræðinga og hann snertir
að sjálfsögðu ekkert þá ákvörðun
mína, að skipa Úlaf Börk Þorvalds-
son hæstaréttardómara í ágúst2003.
Umboðsmaður fylgir svonefndri
Haflð ]fflr gagnrýni
Þegar Björn Bjarnason skipaði ÓlafBörk Þorvaldsson sem hæstaréttardómara, sagði hann
ákvörðunina byggja á málefnalegum sjónarmiðum og vera hafna yfir gagnrýni. Iviðtali við
Ara Sigvaldason fréttamann á Ríkissjónvarpinu 20. ágúst, kom þetta fram:
Ari: Skipti það einhverju máli við þessa ákvörðun að umsækjandinn Ólafur Börkur er frændi
forsætisráðherrans?
Björn Bjarnason: Það eru ómálefnalegar ástæður, það er ómálefnalegt af
þér að spyrja á þessum forsendum og það væri ómálefnalegt afmér að
taka ákvörðun um það á þessum forsendum. Ég tók ákvörðunina á mál-
efnalegum forsendum, þess vegna er hún hafin yfir gagnrýni.
framsækinni túlkun á 4. grein dóm-
stólalaganna. Með vísan til hugleið-
inga um slík grundvallaratriði tel ég,
að menn verði að lesa álit umboðs-
manns Alþingis. “
ÞÓTT BJÖRN KALLI hér niðurstöðu
umboðsmanns innlegg í lögfræði-
legar vangaveltur, notaði hann
einmitt rök úr fýrri úrskurði um-
boðsmanns um kærunefnd jafnrétt-
ismála og valdheimildir hennar þeg-
ar hann kom fyrir Alþingi fyrir mán-
uði til að svara fýrir brot á jafnrétt-
islögum sem kærunefnd jafnréttis-
mála sakaði hann um. Þar klykkti
hann út með því að segja: „Segir
þetta álit umboðsmanns Alþingis
meira en mörg orð oghávær. “
Blál láturiMi
sparkar frá sár
Við segjum frá þvi i blaðinu i dag þegar
Hallgrímur Helgason var kallaður á teppið
hjá Davið Oddssyni fyrir að
skrifa um Bláu höndina.
Hallgrimur óttaðist um
hótanir Davíðs i garð föður '
síns. Á öðrum fundi í Stjórn-
arráðinu sagði Davið Jóni Ás-
geiri Jóhannessyni að honum hefði aldrei
mistekist að koma þvi i gegn sem hann
vildi. I þinghúsinu öskraði Davið á frétta-
stjóra DV og skildi þingmann Samfylking-
arinnar eftir í sjokki með stóryrðum um að
hún hefði einungis einn leiðtoga ílífinu -
Jón Ásgeir. Það má segja að blái fóturinn
sé farinn að sparka all hressilega frá sér.