Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1974, Blaðsíða 9

ar og með þróun mállýzku og sér-
notkunar hins vegar. Sé litið á þann
skrið, sem kominn er á notkun for-
ritunarmálanna Fortran, Algol o g
PL/I, má telja fullvíst, að þau verði
í víðtækri notkun enn um hríð. Þess
ber líka að gæta, að að baki stórra
forritunarkerfa liggja einatt tugir
mannára vinnu og venjulega eru
gagnlegri störf fyrirliggjandi en að
umskrifa forrit úr einu forritunar-
máli í annað.
En lítum nú ögn nánar á forritun-
armálin þrjú, Algol Fortran og PL/I
og það er varðar notkun þeirra hér-
lendis. Það, sem sagt verður, mið-
ast einkum við tölvusamstæður
Skýrsluvéla ríkisins og Reykjavíkur-
borgar og Háskóla Islands, því að
meginhluti af kennslu og reikning-
um á tækni- og vísindasviðinu hefur
verið framkvæmdur með þessum
kerfum til þessa. Skýrsluvélar hafa
nú IBM 370/135 samstæðu, sem
keyrð er undir DOS stýrikerfinu.
Háskólinn á IBM 1620 samstæðu en
notar jafnframt vél Skýrsluvéla.
Það, sem sagt verður hér, ber að
taka með þeim vara, að upplýsing-
arnar byggjast að hluta á reynslu
og skoðun höfundar, en skráðar
heimildir vantar um margt.
3. Algol
Algol hefur verið notað lítillega
við kennslu í reiknifræði í Verkfræði-
og raunvísindadeild Háskóla Islands.
Hefur verið notast við Algol þýðanda
á tölvu háskólans. En þýðandinn er
lélegur og dugir vart til vinnslu
nemendaforrita. Til er Algol þýð-
andi (8), sem hægt væri að nota á
tölvu Skýrsluvéla, en hann er notað-
ur með OS stýrikerfinu. Við stækk-
un þá, sem gerð hefur verið á
samstæðu Skýrsluvéla, rúmast OS
stýrikerfi í vélinni og þá opnast
möguleiki á að nota Algol við for-
ritunargerð þar. Eins mætti þá
athuga hugsanlega notkun á Simula
málinu. (”) Simula er hannað gagn-
gert til þess að leysa verkefni í
simuleringu. Það inniheldur jafn-
framt Algol málið.
Algol er mikið notað við byrjenda-
kennslu í tölvunotkun á Norðurlönd-
um. Má þar til dæmis nefna, að
kennsla í „Datalogi" við Kaupmanna-
hafnarháskóla miðast við Algol. Við
Danmarks Tekniske Höjskole hefur
byrjendakennsla einkum miðast við
Algol. Heildarfjöldi þýddra forrita
hjá Neucc reiknistofunni þar er þó
sagður vera:(10)
Algol ........ 25%
Cobol ......... 5%
Fortran .... 50%
PL/I ......... 10%
Önnur mál .. 10%
Svipaða sögu er að segja um
Tækniháskólann í Þrándheimi. (")
Byrjendum er kennt Algol en í notk-
un er Fortran tvöfalt tíðara. Skýr-
ingin mun einkum vera fólgin í því,
að velflest meiriháttar verkfræðileg
og tölfræðileg útreikningskerfi hafa
til þessa verið skrifuð í Fortran og
notkun slíkra kerfa er víðtæk.
Talið er að Algol málið hafi kom-
ist næst því að vera viðurkennt sem
almennt forritunarmál til framsetn-
ingar á lausnaraðferðum í reikni-
fræði, en lýsing lausnaraðferða er
að sínu leyti óháð endalegri út-
færslu aðferðarinnar í ákveðnu for-
riti. Síðustu ár hefur APL verið not-
að í þessum tilgangi.
4. Fortran
Hérlendis hafa einkum verið notað-
ar eftirtaldar útgáfur af Fortran mál-
inu:
— Fortran IID.(»,W)
— IBM System/360 and System/370
Fortran IV Language. (15)
Mál þessi verða hér nefnd Fortran
II og Fortran IV. Fortran II er not-
að við tölvu háskólans, en Fortran
IV við tölvu Skýrsluvéla.
Fortran IV inniheldur American
National Standard ANS Fortran.
Fortran II er að mestu undirmengi í
Fortran IV. 1 Fortran IV eru veiga-
miklar útvíkkanir miðað við ANS
Fortran (og Fortran II). Talið er,
að bandaríska stöðlunarnefndin muni
leggja fram nýjan Fortran staðal nú
á þessu ári.(13)
1 hart nær 10 ár hefur Fortran II
verið notað við kennslu í Verkfræði-
og raunvísindadeild háskólans.
Fortran II er ágætt mál til útreikn-
inga og þýðandinn og kerfið allt við
tölvu háskólans virkar prýðilega. Er
óhætt að fullyrða, að Fortran n
hentar vel til byrjendakennslu í verk-
fræði- og raunvísindagreinum. En að
sjálfsögðu mun gagnvirkt fjar-
vinnslukerfi vera hagkvæmara og
bæta aðstöðuna til muna.
Til skamms tíma var meirihluti
tölvureikninga hérlendis á sviði
tækni og vísinda gerður á tölvu há-
skólans og í Fortran H. Síðastliðin
þrjú ár hefur hluti reikninganna
flutzt til Skýrsluvéla, enda er vélin
þar margfalt afkastameiri og býður
upp á góða möguleika til meðhöndl-
unar gagna á segulböndum og segul-
diskum.
Að jafnaði hafa forritin þá verið
umrituð í PL/I. Eins má ætla,
að hinar nýtilkomnu borðreiknivélar
með forritum svo og smátölvur sjái
fyrir hluta af reikniþörfinni(:o). Þess
ber og að geta að sumir mikilvægir
verkfræðireikningar okkar eru unnir
erlendis. Allt til þessa hefur stærð
tölvusamstæðanna hérlendis tak-
markað vinnslugetuna jafnvel við
minniháttar og miðlungs reikniverk-
efni. Aftur á móti má fullyrða, að
með þeim stækkunum, sem hafa ver-
ið gerðar á samstæðu Skýrsluvéla
hættir vélastærðin að vera takmark-
andi.
1 flestum þeim tilvikum, sem
Fortran þýðendur hafa verið skrif-
aðir fyrir stærri kerfi, hefur verið
tekin inn talsverð útfærsla á For-
tran miðað við ANS Fortran. Þess
er nú vænst, að nýr staðall fyrir
málið verði gefinn út á þessu ári.(13)
Hafa komið fram ýmsar tillögur um
inntak viðbótanna. Til dæmis hefur
verið lagt til að strengjameðhöndlun,
beinn fylkjareikningur og bætt
gagnameðhöndlun verði tekin inn í
málið.(3) Á hinn bóginn má færa
málið nær endalaust út með viðbótar
undirforritum og þá í Assembler
málinu, ef með þarf. Sumir höfundar
eru þeirrar skoðunar, að heppilegri
leið til að útvíkka mál sé að græða
á nýjar greinar með undirforritum
fremur en að breyta stofnmálinu. (”)
Ugglaust á hin víðtæka útbreiðsla
Fortran þvi mikið að þakka, að mál-
ið er einfalt að stofni, en hefur að
auki þægilega undirforritsgerð.
5. PL/I
PL/I forritunarmálið inniheldur
velflesta þá möguleika, sem Fortran,
Cobol og Algol bjóða upp á saman-
lagt. Auk þess veitir PL/I möguleika
umfram hin málin. Því hefur PL/I
ótvíræða yfirburði sem allsherjar
forritunarmál í runuvinnsluverkefn-
um. Við einfaldari verkfræði- og vis-
indaútreikninga má segja, að um-
fang málsins sé talsvert umfram
þarfir. Krefjist verkefnin hins vegar
umtalsverðrar gangameðhöndlunar,
koma möguleikar PL/I í góðar þarfir.
Meiriháttar stjórnkerfi bjóða nú
einatt upp á möguleika á því að und-
irforrit úr hinum ýmsu forritunar-
TlMARIT V F I 1974
87