Freyr - 01.01.1949, Page 19

FREYR
13
Meðal hinna mörgu smáhesta, sem til
eru á hernámssvæði Rússa í Þýzkalandi,
sjáum við víxláhrif ýmissa kynja, víxl-
frjóvganir og blandanir. Hreinar og auð-
kennilegar (typiskar) gerðir óbreytilegra
(konstant) smáhestakynja eru í fæstum
tilfellum fyrir hendi. Ættartölur þeirra
eru varla fáanlegar. Pólski sveitahestur-
inn (konik) er í meiri hluta, en samt
verða einnig á vegi okkar enskir dverg-
hestar og skandinaviskir smáhestar, eink-
um Shetland-dverghestúrinn og íslenzki
smáhesturinn, en einnig dverghestar frá
Miðj arðarhafslöndunum.
Það er hægt, og þegar hafið, að skrá
smáhestana í úrvalsskrár, en flokkun
hinnar nauðsynlegu fjölgunar, sem hinn
mikli bráð þroski auðveldar, verðum við
í bili að takmarka okkur við ræktun og val
nauðsynlegra kynbótahesta.
Þótt svona sé erfitt að flokka þennan
fjölbreytilega efnivið eftir kynjum, eru
skilyrðin til allrar hamingju betri fyrir
skipulegt val þeirrar hestagerðar, sem leit-
að er að. Samt væri of snemmt að lýsa
þeirri gerð nákvæmlega, þar eð reynsla
og vísindalegar tilraunir við ný rekstrar-
skilyrði geta ekki hafizt fyrr en vinnuaf-
köst hestanna hafa verið reynd.
í bili getum við slegið því föstu, að
kröfur reynslunnar heimta 2 aðalgerðir
smáhesta, sem í stórum dráttum eiga að
vera svona:
a) Dverghestar með allt að 120 cm.
stangarmáli, (49 þuml.).
b) Smáhestar með allt að 140 cm. stang-
armáli, (57 þuml.).
Nauðsynlegt er að hirða vel og kynbæta
þá kynhreinu smáhestaeign, sem til er,
til þess að rækta og treysta með þessum
gamla stofni þá þýzku búhrossagerð, sem
stefnt er að. Fylgja verður einnig viður-
kenning og fjárhagslegur stuðningur við
hrossastofna í einkaeign, sem eru rækt-
aðir sem úrval, þar sem smá- og dverg-
hestakyn hefir varðveitzt óbreytt. Þar eð
þessir stofnar hafa yfirleitt lagað sig eftir
veðurskilyrðum, hafa þeir alveg sérstaka
þýðingu fyrir stærðarjöfnunina, því að
smáhestar, sem engrar ræktar njóta, hafa
tilhneigingu til að stækka og úrkynjast
við breytta — venjulega batnandi — hirð-
ingu og loftslag. Einnig hefir dverghesta-
ræktin mikla þýðingu vegna þess, að með
henni varðveitast erfðaeiginleikar dverg-
hestavaxtarins. Nú þegar ætti það að vera
regla að velja smáhestafolana ætíð minni
en hryssurnar, sem haldið er.
Eins og ég hef sýnt fram á, þarf, auk
viðurkenningar og stuðnings við einka-
hrossaræktir, nauðsynlega að koma upp
miðstöð fyrir kynbótafolauppeldi til söijð
ala upp ákveðna tölu ágætra smáhesta-
fola við samræmd og valin uppeldisskil-
yrði.
Frá sjónarmiði hrossaræktarinnar eru
því eftir farandi kröfur sjálfsagðar:
1. Að koma upp uppeldisstöð fyrir smá-
hestafola.
2. Að viðurkenna og styðja fjárhagslega
hrossastofnræktir í einkaeign til þess
að halda við og rannsaka stöðugt kyn-
hreina stofna upprunalegra smáhesta
með því takmarki að koma þannig upp
ræktaðri gerð (typu) smáhrossa og
treysta hana.
3. Að ákveða grundvallarlínur um val
kynbótahesta og um skráningu
hryssna á úrvalsskrár, svo að miðað
verði áfram í leitinni eftir hentugri
gerð smáhesta, þar sem stuðzt er við
athugun á þeim og reynslu.
4. Að rannsaka vísindalega og greina
sundur ákveðin smáhrossakyn eftir