Freyr - 01.01.1949, Síða 30

24
FRE YR
legt sé a'ð gera sumardaginn fyrsta að
aðalsamkomudegi bændafólksins, enda
þótt eðlilegt væri að þeir, sem hafa það
sér til lífsframfæris að framleiða verðmæti
úr gróðurmoldinni á hinu stutta og dýr-
mæta sumri, fögnuðu sérstaklega komu
sumarsins. En mér finnst þetta tvennt: ó-
tryggt veður og þó einkum annríkið í sveit-
unum, koma algerlega í veg fyrir að hægt
sé að gera þennan óskadag æskufólksins og
bændafólksins að almennum hátíðisdegi, á
þennan hátt.
Þá er það síðari tillagan, um „bænda-
dag‘ að loknum slætti. Trúlegt er það, að
smátt og smátt færist heyskapurinn í það
horf, að aðeins verði hann framkvæmdur á
ræktuðu og vélfæru landi. Mun þá hey-
skapurinn óefað styttast og er þegar far-
inn að gera það allvíða. En því er nú verr
og miður, að sums staðar er þróunin ekki
komin svo langt í landbúnaðinum, og mun
þetta æði misjafnt eftir héruðum. Það er
því dálítið hæpið, enn sem komið er, að
ganga út frá því, að um almenna þátt-
töku gæti orðið að ræða í „bændadegi"
um þetta leyti sumars, af framangreind-
um ástæðum, auk þess sem óhagstætt tíð-
arfar getur alltaf dregið sláttarlok nokk-
uð og þá jafnvel til gangna, enda þótt að
sjálfsögðu hafi bændur hirðingu heyjanna
í hendi sinni, í vaxandi mæli.
Mitt álit er, að þessi tillaga sé góð, en
varla tímabært, enn sem komið er, að
framkvæma hana.
Ég vil nú loks koma fram með eina til-
lögu ennþá, sem ég tel bezta, en trúlega
getur hún ekki talizt algóð fremur en hin-
ar tvær.
Haustið er sá tími ársins, sem einna
minnst er um að vera um hverskonar sam-
komur. Það er sá tími, er á margan hátt
hefir verið einna hversdagslegastur í ís-
lenzku þjóðlífi. Hjá okkur bændafólki mót-
ast haustið mjög af förgun sauðfjár og
annarra skepna, auk alls undirbúnings
undir komu vetrarins. Þá eru að ýmsu
leyti þáttaskil í búskapnum — uppsker-
unni er lokið og arði búanna komið í verð
eða birgðir til komandi vetrar og árs.
Þessum störfum er þó venjulega lokið áð-
ur en sumarið hefir kvatt til fulls. Að
ýmsu leyti er þá oft hagstæður tími fram
yfir veturnætur. Heimilisstörfin eru þá
hvað minnst og tíðarfar stillt. Virðist mér
það sá tími ársins, sem bændur eiga einna
hægast með að komast frá búum sínum.
— Þetta er sá tími, er ég vildi leggja til
að yrði notaður til þess að halda bænda-
hátíð — uppskeruhátíð. Ég hefi þá trú,
að eigi líði langur tími unz búskaparmenn-
ing okkar er komin á það stig, að það
verði vel þess vert, fyrir sveitafólkið, að
halda veglega uppskeruhátíð t. d. síðasta
sumardag — eða þá fyrsta dag vetrar.
Fram til þessa hefir okkur ekki verið það
nægilega ljóst hversu við búum í góðu
landi og hversu gróðurmoldin er gjöful, ef
vel er við hana gert. Okkur hefir heldur
ekki verið það nægilega ljóst, að það að
vera bara bóndi eða bóndakona, er sú
staða, er krefst einna fjölþættastrar hæfni
til hinna ólíkustu starfa, auk þess sem
starf ræktunarmannsins er eitt hið göfug-
asta og verðmætasta starf, sem hugsazt
getur.
Það er því fyllilega kominn tími til þess
fyrir bændastéttina að þurrka burt alla
minnimáttarkennd fyrir tilveru sína. Ef
vel tækist, gæti „bœndadagurinn“ hjálpað
til þess — og skapað í staðinn þjóðlega
skemmtun, sem væri táknræn fyrir þá
auknu bjartsýni og velmegun, sem vonandi
verður varanleg, meðal þeirra, er búa í hin-
um dreifðu byggðum landsins.