Freyr - 01.01.1950, Page 12

6
FRE YR
er landbúnaðurinn, sem veitir flestu fólki
atvinnu í Bretlandi og er aðalmáttarstoð-
in. Þetta kom þá dálítið flatt upp á mig,
því mér var kunnugt um, að Bretar fluttu
inn mikið af landbúnaðarafurðum. Síðan
hefi ég veitt því athygli, að í langflestum
menningarlöndum er landbúnaðurinn að-
alstoð þjóðfélagsbyggingarinnar, bæði í
þeim löndum sem eru sjálf sér nóg eða
meira en það um landbúnaðarafurðir, og
í þeim, sem þurfa að kaupa slíkar vörur frá
öðrum löndum. Sennilega á þetta við um
menningarlandið ísland eins og önnur
lönd, þótt áður hafi verið talið af sum-
um, að land vort væri á mörkum, þar sem
hægt væri að rækta jörðina með hagnaði
og reka arðvænlegan landbúnað.
★
Atvikin hafa skipað því svo, að ég hefi
búið í sveit síðustu 8 árin og haft búskap
fyrir augum daglega þótt ég reki ekki
sjálfur búið á Bessastöðum eða stjórni því.
Þetta hefir ósjálfrátt rifjað ýmislegt upp
fyrir mér um það, sem ég hafði fengið
nasasjón af í öðrum löndum, m. a. er ég
dvaldi langdvölum í því mikla landbúnað-
arlandi, Danmörku.
Með mínum leikmannsaugum séð, fer því
fjarri að mér finnist skilyrðin svo miklu
verri hér tii reksturs búskapar en í Dan-
mörku, sem ég hafði haldið og hefi heyrt
marga halda. Auðvitað er munur vegna
hnattstöðu, lengdar sumarsins o. fl. En ég
hugsa að mörgum skjátlist, ef þeir halda
að danski bóndinn þurfi að hafa miklu
minna fyrir lífinu en sá íslenzki. Og þó á
hann aðgang að miklu meiri þekkingu um
danskan landbúnað, vísindalegri þekk-
ingu og annari, en íslenzku bændurnir eiga
um íslenzkan landbúnað. Danmörk hefir
um aldaraðir verið vel ræktað land, og er
skilað svo að segja fullræktuðu af for-
feðrunum í hendur núlifandi bændakyn-
slóð. En núlifandi bændakynslóð á íslandi
hefir tekið við sínu landi svo að segja
óræktuðu.
Góður vinur minn, sem þá var einn af
fremstu vísindamönnum Dana um rann-
sóknir á gróðurmold, ferðaðist til íslands
fyrir 20 árum. Hann athugaði gróðurmold-
ina, tók sýnishorn af henni frá ýmsum
stöðum hér sunnanlands og komst fljótt
að þeirri niðurstöðu, að íslenzka gróður-
moldin væri engu síðri en gróðurmold er
yfirleitt í Danmörku. Eins og aðrir tók
hann eftir vöntun á þekkingu hér bæði um
ræktun og annan búrekstur.
Um líkt leyti kynntist ég dálítið brezk-
um manni, sem þá stjórnaði gagnmerkri
búnaðartilraunastöð í Bretlandi, Rotham-
stead. Ég lagði fyrir hann spurningu um
efni, sem margir voru þá í vafa um. Ég
spurði hann hvort hægt mundi að rækta
korn á íslandi með góðum árangri. Mér er
minnisstætt hverju hann svaraði. Svarið
var: Auðvitað er hægt að rækta korn á
íslandi, ef valdar eru réttar tegundir.
Það er aðeins peningaspursmál, hvort það
borgar sig eða ekki, hvort of dýrt verður
að búa jörðina undir ræktun og veita
henni þann áburð, sem hún þarf. í ágúst-
mánuði síðastliðnum rakst ég í ensku blaði
á frásögn, um ræðu þess sama manns við
setningu árlegs fundar í „The British Asso-
ciation for Advancement of Science“, en
hann var þá forseti þessa merka vísindafé-
lags. í ræðunni sagði hann m. a.: „Það er
von um að hægt sé að auka mikið mat-
vælaframleiðslu landbúnaðarins, ef lítt
ræktuð lönd eru ræktuð betur, ef betur er
borið á, ef bættar eru framkvæmdir um
kynbætur búfjár og fóðurjurta, ef betra