Freyr - 01.09.1951, Blaðsíða 17

FREYR
285
Ég hlýt að játa það. Jörðin er hvít á stór-
um flákum.
— En er ekki hægt að afla útheys? Eru
ekki grasgefnar slægjur hér inni í dalnum?
— í fyrra fékk ég um 500 hesta af útheyi,
en það getur ekki komið í töðu stað og ég
veit ekki hvort hægt er, með góðu móti,
að heyja meira úthey. Það er ýmsu háð,
meðal annars veðráttunni. Það er alltaf
styttra að sækja töðuna, en þegar árar
eins og nú, er ekki gott í efni. Þú sérð nú
skaflana hér í túninu og nú eru sólstöður.
Frá þeim hefir vatnsrennslið verið í allt
vor. Á daginn hefir gróðurinn komið upp
úr vætunni, því ekki vantaði sólina, en á
hverri nóttu hafa hörð frost eyðilagt allt
svo að útkoman er eins og þú sér, hvít jörð
og kolgrá, sem ekki lítur út fyrir að gefi
nokkra eftirtekju í sumar.
— En bústofninn?
— Það hefir nú leikið á ýmsu með hann
og verður svo eflaust líka í þetta sinn. Sauð-
fjárkvillarnir hafa truflað og valdið hnekki
í búskap okkar bænda, og honum stórkost-
legum. Um skeið vorum við sauðlausir, en
síðastliðinn vetur hafði ég 165 kindur í
húsunum og ég hefði hug á að fylla þau,
en óséð er nú hvenær það verður. Ég hafði
þar að auki 32 hross á fóðrum í vetur, en
þau eru nú 40 á heimilinu. Og svo voru 13
nautgripir í fjósi.
— Þá hafa 8 hross gengið úti skilst mér.
Var það ekki harðsótt fyrir hrossin í slík-
um snjóavetri?
— Já, þau gengu 8, en ekki hér heima.
Snjórinn var afskaplegur.
— Og þið ætlið náttúrlega að auka fjár-
stofninn?
— Það er ekki gott að segja. Hug hefði
ég á því, en tölufallið í ár býður ekki skil-
yrði til bústofns-aukningar. Við hljótum
að fækka kúnum. Héðan, frá okkur, er dá-
lítið erfitt með mjólkurflutninga. Þó að
leiðin til Blönduóss sé stutt, ekki nema 20
km, þá erum við svo fáir, og fannfergið í
vetur var okkur andstætt, svo ég geri ráð
fyrir að hér verði tilhneiging til fjárrækt-
ar fremur en mjólkurframleiðslu, ef mað-
ur er laus við kvillana, sem vonandi er.
En þeir voru nú búnir að þrengja hart að
á liðnum árum.
— En hvað með byggðina hér í Norður-
árdal og Laxárdal. Heldur þú að sauðfjár-
kvillarnir eigi sök á eyðingu Laxárdals, eða
eru það aðrar ástæður?
— Byggðin í Laxárdal hefir minnkað ört,
en ég held að það séu ekki sauðfjárpest-
irnar, sem hafa átt sök á eyðingu hans —
ja kanske í og með, en hefðu þeir fengið
símann, sem þeir báðu um í kring um 1930,
þá held ég að mestur eða allur Laxárdalur
væri enn í byggð og yrði það framvegis.
Ég er viss um, að bændurnir hefðu sjálfir
lagt vegi — eða rutt — frameftir, svo að
komizt yrði á bílum heim til þeirra. Þetta
voru mestu dugnaðarmenn, sem ekki hefðu
talið það eftir sér að ryðja vegarspotta.
— En er nú dalurinn bráðum allur í
eyði?
— Nei, ekki er það. Síðan 1930 munu 11
bæir hafa farið í eyði, en 7 eru byggðir enn
og verða það vonandi framvegis.
~k
Dæmið um byggðina í Laxárdal, sem
hann Hafsteinn bóndi á Njálsstöðum
nefndi, og taldi að tapazt hefði af því að
síminn — þessi mikla viðskiptabót strjál-
býlisins — fékkst ekki er um var beðið, er
ekkert einstakt. Það getur satt verið, að
dýrt sé að vinna að símalagningu og öðr-
um framkvæmdum í dreifbýlinu, en það er
líka dýrt að láta býli og heilar byggðir falla
í auðn. Það er ekkert óeðlilegt þó að fólk-
ið, sem engin eða fá þægindi fær, leiti
þeirra, því að þau létta lífsbaráttuna stór-
lega, og það er mannlegt að halla sér að
því sem hagkvæmt er.
Það hefir borið við víðar en í Laxárdal,
að íbúarnir hafa gefizt upp. Unga fólkið
hefir farið að heiman og ekki komið aftur,
en eldra fólkið hefir átt langan starfsdag
og þegar honum hallar kemur kvöld lífs-
ins. Ef ekki eru ungmenni til þess að taka
við, og hefja morgunnverk, þá fellur starf-
ið niður og þá fellur dalur úr byggð. Svo
hefir farið í Laxárdal. En í Laxárdal eru