Freyr - 01.09.1951, Blaðsíða 8

276
FRE YR
hafi ekki verið við þetta allan tímann.
Hinsvegar er á það að líta, að mjög er æski-
legt að finna hentugt starfsfyrirkomulag,
því að mannsaflið er það dýrt, að ástæða
er til að haga verkum þannig, að mann-
afla þurfi sem minnstan.
Á meðan viðhafa þarf þá vinnuaðferð,
að mokað er á vagna með handafli, þarf
auðvitað nokkurt mannsafl, en vonandi er
þess mjög skammt að bíða, að við getum
hagað störfum eins og aðrir, og notað þá
þessa starfsaðferð: Slegið er með dráttar-
vél með átengdri sláttuvél, færibandi, sem
tekur grasið um leið og flytur upp í vagn,
sem fylgir með um slægjuna. Þarf þá mann
til að stýra slætti og ungling til þess að
hagræða grasinu í vagninum. Heima við
hlöðu er maður sem mokar á saxblásara,
en inni í hlöðu unglingur sem stýrir fyll-
ingu, en það er máske vandasamasta verk-
ið af öllu tilheyrandi votheysgerðinni.
Minna en fjóra verður ekki komizt af með,
ef miklu á að afkasta. Dæmi eru þó til um
það vestan hafs, að helmingur þessa mann-
afla, þ. e. einn karlmaður og einn ungling-
ur, luku eins miklu starfi á hverja manns-
stund og þegar fjórir unnu. Var þá vinnu
þannig hagað, að til skiptis var unnið úti
á teigi og heima við hlöðu. Með slíkum út-
búnaði er algengt, að afköstin verða 1—2
mannsstundir fyrir hverja smálest af
grænfóðri (grasi).
Með stórvirkari tækjum hefir tekizt að
afla smálestarinnar með allt niður í %
stundar mannsvinnu.
Hjá umræddum 9 bændum var tilhögun
mjög misjöfn. A notaði vörubíl og áhleðslu-
vél og aðeins 2 menn að starfi. B hafði tvo
karlmenn, stúlku og ungling að verki, en
hann mokaði að mestu í hlöðu með kvísl-
um. C hafði jafnan 7 manns við heyskap
og voru sumir að slætti, aðrir að rakstri og
svo við heimflutning og fyllingu. D hafði
einnig 7 við heyskap. E hafði tvo karlmenn
og eina eða tvær konur að verki. F hafði
einn karlmann, tvo unglinga og eina konu,
það hafði G einnig, en H og I höfðu 4—5
manns að verki, unglinga og fullorðna. Af
þessu verður séð, að fæstir voru tveir að
verki, oftast voru það tveir fullorðnir og
tveir unglingar, en hjá sumum enn fleiri.
Um afköstin er getið í svörum við 8. spurn-
ingu.
Spurning 6. Gekk inntaka í hlöðu jafn
fljótt og heimflutningur?
Þar eð því heíir verið haldið hátt á lofti
frá ýmsum hliðum, að afköst saxblásara
séu svo lítil, að ekki komi til mála að nota
þá, heíir það nokkra þýðingu að vita hvort
heimflutningur gangi yfirleitt miklu fljót-
ar en fylling votheyshlaðanna, svo að
finna mætti aðferð til samræmingar.
Spurningunni er svarað á ýmsa vegu
eins og við mátti búast. Það er ekki að-
eins starfsaðferðin við heimflutninginn,
heldur og vegalengdin, sem nokkru ræður.
Sumir bændur hafa þegar samstillt þessi
störf þannig, að heimflutningur og fylling
gengur sem næst jafn greitt þegar ekkert
ber út af á vinnustöðum. Annarsstaðar
vantaði vagna og þess vegna gekk inntaka
fóðursins miklu örar en heimflutningur.
Flestir geta þess, að fylling með saxblásara
sé nokkuð háð veðurfari þannig, að vel
gengur og ágætlega þegar grasið er „gras-
þurrt“ eða betur, en ef laust vatn er í því
gengur treglega og þá þarf vel að vanda
mokstur í saxblásarann til þess að ekki
stíflist í rörum eða afköstin verði lítil. Hins
er þó að geta í þessu sambandi, að ekki
munu allir hafa brýnt söxin svo oft, sem
þörf gerist, en þegar þau verða bitlaus eða
skörðótt fer óhæfilega mikil orka til þess
að skera — eða réttara merja — fóðrið.
Verður þá þeim mun minni orka til þess
að gefa fóðrinu hraða upp rörin. Sumir
bændanna taka það réttilega fram, að
stærsti kostur söxunar og inntöku fóðurs-
ins með saxblásara sé máske ekki vinnu-
sparnaður við fyllingu, heldur hve auðvelt
sé að jafna vel í hlöðunni, og skapa þann-
ig öryggi um gerð og gæði fóðursins, og svo
hve auðvelt sé að losa saxað fóður þegar
gefið er að vetrinum.
Spurning 7. Hve margar smálestir af
fóðri voru látnar inn daglega og hve marg-
ir dagar liðu á milli þess að inn var flutt?
Hve hár varð stabbinn að lokum?