Freyr - 01.05.1953, Síða 20

168
FRE YR
Nýklakið laxseiði —
kviðpokaseiði.
ur það í ljós, að einungis litlum hluta henn-
ar hefir verið sleppt á vatnasvæði, þar sem
fiskur sömu tegunda var ekki fyrir, en lang
mestum hluta hennar sleppt á vatnasvæði,
þar sem fiskurinn hrygnir í náttúrunni, en
það er einmitt þegar svo er ástatt, að klak-
ið kemur að svo óverulegum notum, ef
nokkrum, eins og fyrr var sagt, að ekki er
ómaksins vert að klekja út í þessum tilgangi.
Á íslandi hefir kviðpokaseiðum verið sleppt
í ár og vötn að lang mestu leyti, þar sem
fiskar af sömu tegund hafa hrygnt í nátt-
úrunni, og um árangurinn geta menn farið
nærri af því, sem að framan segir.
Þegar athugað er, hve lítið kemst upp af
þeim kviðpokaseiðum, sem sleppt er, verður
þetta mál allt enn Ijósara. Dauði á seiðum
í uppvextinum er afar mikill. í Cultusvatni
fórust á árunum 1926—27, 1929—30 og 1932
—33 94 til 97% af laxaseiðunum, áður en
þau gengu í sjó, og voru lang flest þeirra
þó aðeins ársgömul. Á árunum 1930 og 1931
var tæplega hálf milljón gönguseiða merkt
og komu að meðaltali 3,6% þeirra fram,
ýmist í veiðunum eða í Cultusvatni. Þegar
teknar eru með mögulegar villur í sam-
bandi við endurheimtur og annað, er reikn-
að með, að 3,5 til 11,7% af þeim laxaseiðum,
sem í sjó ganga, komi fram í veiðunum og
gangi i árnar til að hrygna. Þannig koma
2 til 6,5 laxar aftur fyrir hvern einn, sem
hrygnir. Setja má þetta fram með öðru móti
og miða við, hve margir laxar komast upp
af hverjum 1000 seiðum, en það myndi vera
ca 1—3 laxar í Cultusvatni. Þannig er þessu
varið, þar sem aðstæður eru venjulegai; í
náttúrunni, en þar sem kringumstæður eru
hinsvegar óvenjulega hagstæðar til uppeld-
is laxi, getur hlutfallið milli 1000 seiða, sem
sleppt er, og þess, sem upp kemst, orðið
nokkuð hagstæðara, en þó aðeins 5 laxar
fyrir hver 1000 kviðpokaseiði, eins og til
dæmis í Umeánni í Svíþjóð. Það væri fróð-
legt að vita nákvæmlega um slík hlutföll
fyrir lax hér á landi, en þau eru því miður
ekki til ennþá. Ekki er þó ósennilegt að
hlutfallið, sem hér ætti við, væri miklu
lægra heldur en þau, sem getur um hér að
framan, eða um y2—1 lax að meðaltali fyr-
ir hver 1000 kviðpokaseiði. Hér á landi eru
uppeldisaðstæður á margan hátt lakari en
á þeim stöðum, sem ofangreindar tölur eru
frá og ætti að nægja að minna á, í því sam-
bandi, að hér er laxinn 1—3 árum lengur í
fersku vatni heldur en á áðurnefndum stöð-
um og æti hér vafalaust mun minna.
Ef aðeins y2—1 seiði kemst upp af hverj-
um 1000 laxaseiðum, sem sleppt er í árnar,
verður það ljóst, að lax, sem kemst upp af
kviðpokaseiðum, er ákaflega dýr. Hér skal
tekið dæmi til að sýna þetta. Ef keypt eru
20000 kviðpokaseiði til að sleppa í á, eins og
algengt hefir verið að gera hér á landi, þá
kosta þau kr. 1.000 — við klakhúsvegginn.
Síðan þarf að flytja þau í viðkomandi á, og
ef áin er um 100 km. leið frá klakhúsinu,
kostar leigubíll kr. 300—500. Þá þyrfti að
reikna tveimur mönnum nokkra klst. kaup
við að sækja kviðpokaseiðin, koma þeim á
áfangastað og dreifa þeim vandlega um
ána, en það verður samt ekki gert hér. Ef
lax hrygnir eðlilega í ánni, sem seiðunum er
sleppt í, og samt ér gert ráð fyrir að 1 lax
komist upp af hverjum 1000 kviðpokaseið-
anna, þá kosta laxarnir kr. 65—75 hvert
stykki. Ef svo seiðin, sem sleppt hefir verið,
eru af smálaxi, og hver lax, sem skilar sér,
er að meðaltali 5 pd., þá myndi kílóið í slík-