Freyr - 01.12.1954, Page 10

358
FREYR
Séð vestnr eftir bœjarröndinni á Keldum. Fremst hjallur, þá smiðja, litla-
skemrna og stóraskemma, lengst til vinstri sér á skálavegginn. Á mynd-
inni sést vel, hvernig þilin eru smíðuð. Takið einnig cftir stéttinni, sem
er fyrir framan öll húsin. Ljósm.: Gisli Gestsson.
Gráadauða. Einstök býli, sem stödd voru
í mikilli hættu, hafa haldizt fyrir ósvik-
ula þjónustu bændanna í þágu lífs og gróðr-
ar. Fegursta dæmi þess er jörðin á Keld-
um. Þar verður staldrað við í þessu greinar-
korni, ekki þó einkum til að vega og meta
Margur ókunnugur mun
vera undir það búinn, að
á Keldum sé votlent mjög,
miklar keldumýrar setji
svip sinn á staðinn, ann-
ars bæri hann ekki þvílíkt
nafn. Ekkert er fjær sanni,
eins og ráða má af ofan-
greindum orðum. Óviða er
eins þurrlent og á þessu
forna höfuðbóli, skráþurrir
sandar, blásin brunahraun
og harðvellisheiðar eru
landslagseinkenni staðar-
ins. Nafn sitt hefur hann
ekki af keldum í nútíma
merkingu, heldur lindum
mörgum eða uppsprettum,
sem seytla fram undan
hraunbrúnunum á mörgum
stöðum í Keldnatúni og við
það. Þessar fagurtæru og
vatnsmiklu bergvatnslindir, sem stórlega
prýða staðinn á Keldum, hafa fyrr á öld-
um verið nefndar keldur, og hefur mjög
þrengzt og breytzt til hins verra merking
þessa orðs síðan á landnámsöld.
Keldur á Rangárvöllum eru eitt hinna
átök sandfoks og gróðrar,
heldur til þess að svipast
um í hinum fræga gamla
Keldnabæ. En jörðin og
bærinn eru óaðskiljanleg,
einkum þó að því leyti, að
sama ást og tryggð hefur
borgið hvoru tveggja frá
glötun. Því get ég þessarar
viðureignar milli afla lífs
og dauða, sem óvíða er
skýrar greypt í ásýnd
landsins en á Rangárvöll-
um.