Freyr - 01.12.1954, Qupperneq 11

FREYR
359
Bæjardyrnar; til vinstri dyr inn i
skálann, til hægri dyr inn i göng
til eldhúss, sem áður var baðstofa,
aftan við skálann og liggur eins og
hann. Takið eftir, að undirblástur
frá eldhússhlóðum opnast undir
pröskuldinum.
Ljósmynd: Gisli Gestsson
fornfrægu höfuðbýla í sögu vorri, ágætur
staður af þeim höfðingjum, sem sátu hann
á þjóðveldisöld. í Njáls sögu segir frá
Ingjaldi á Keldum, og er hann fyrsti bóndi
þar, sem nefndur er í heimildum. Einn
mesti höfðingi íslenzkrar sögu, Jón Lofts-
son í Odda, fluttist þangað á efri árum sín-
um, fékk mikla ást á staðnum og ætlaði að
koma þar á klaustri, þótt væntanlega hafi
lítið orðið úr því. En eftir daga Jóns var
staðurinn lengi í höndum Oddaverja, og á
róstutíma Sturlungaaldar bjuggu þar hin
nafnfrægu hjón, Hálfdán Sæmundarson og
Steinvör Sighvatsdóttir. Það er þó ekki
vegna þessara stórmenna úr sögu lands og
staðar, að margur ferðamaður leggur leið
sína að Keldum nú í dag, heldur vegna
hinna sérstæðu fornminja, sem staðurinn
geymir. Á Keldum stendur hið forneskju-
legasta hús, sem til er á íslandi, hús með
miðaldaminningum, þótt ekki sé það frá
miðöldum í þeirri mynd, sem það hefur nú.
Ekki þykja mér tiltök að gera hér fjöl-
skrifað um gamla bæinn á Keldum, því að
um hann hefur áður verið margt og mik-
ið ritað og það af mönnum, sem honum eru
ólíkt samlifaðri en ég. Lengst og bezt hef-
ur um hann ritað ástvinur staðarins, Vig-
fús Guðmundsson fræðimaður, sem oft var
kallaður frá Engey, en ætti helzt að vera
kallaður frá Keldum, því að þeim stað var
hann bundinn tryggðaböndum, sem ekki
slöknuðu á langri ævi. En af því að Keldna-
bærinn er einn þeirra gömlu, íslenzku bæja,
sem Þj óðminj asafninu hafa verið fengnir
til varðveizlu í því skyni, að þeir standi um
aldur og ævi sem sýnishorn gamallar, ís-
lenzkrar bændamenningar, hef ég ekki
með öllu viljað skorast undan að eftirláta
stéttarblaði bænda fáein orð um bæinn,